وقتی ایرانی‌ها در مصرف دارو هم افراط می كنند

در ادامه این یادداشت آمده است: درواقع می توان گفت ایرانی ها هر چقدر از مراجعه به پزشك گریزانند از مصرف داروی بدون نسخه و تجویز شده از اینترنت و غیر متخصص ها لذت می برند و داروخانه ها هم به این لذت آسیب زای مردم با فروش داروی بدون نسخه دامن می زنند.
حالا یا گرانی ویزیت پزشكان باعث این اتفاق است كه تا درد به استخوان نرسد، به پزشك مراجعه نمی شود و همه درمان ها خودسرانه و خانگی است و یا بی اعتمادی به پزشكان باعث به وجود آمدن این مساله بین مردم شده است.

*دلایل مردم برای مصرف دارو خود سرانه
محمد 60 ساله كه كارمند بازنشسته بانك است در این خصوص به خبرنگار فردا می گوید: برای یك سرماخوردگی ساده هم، وقتی به درمانگاه مراجعه می كنی حداقل باید 10 هزارتومان ویزیت بدهی .خوب من خودم با 3 هزار تمان و خرید قرص سرماخوردگی و حساسیت ماجرا را حل می كنم! دیگر نیازی به پزشك ندارم.
او ادامه می دهد: از طرف دیگر خرید انتی بیوتیك ها بدون دفترچه بیمه هم از مراجعه به پزشك كم هزینه تر است چرا كه هم ویزیت نداده ام و هم صرف وقت نكرده ام!
این ایرانی علاقمند به مصرف داروی خودسرانه، در پاسخ به این سوال فردا كه برای بیماری های خاص، مانند بیماریهای قلبی و كبدی كه نیاز به متخصص دارندچه می كنید، تاكید می كند: برای فشار خون بالا و تبش قلب كه دارو ها مشخص است.پزشكان عادت دارند هر ماجرایی را بی دلیل شلوغ كنند و از بیماران را در آزمایشگاه ها و رادیولوژی ها سرگردان كنند و این در حالی است كه تشخیص برخی بیماری ها نیاز به آزمایش و عكس ندارد. پزشك متخصصی را می شناسم كه تا می گویی دستم درد می كند بدون پرسیدن سوالی و حتی معاینه عكس می نویسد و تشخیص را به جلسه بعد موكول می كند! این برای من بازنشسته كه برای هر ریال از پولم برنامه دارم پذیرفته نیست پس ترجیح می دهم درمان های خانگی را امتحان كنم و در وضعیت حاد به پزشك مراجعه كنم.
سارای 30 ساله كه خانه است نیز دراین باره به فردا می گوید: اعتماد عمومی به پزشكان كم شده و تقریبا همه پزشكان را انسان های پولكی می دانند كه فقط به فكر سود خود هستند بنابراین مردم فقط در مراحل حاد دوست دارند به پزشك مراجعه كنند، آن هم نه با میل از روی اجبار.
او ادامه می دهد: هزینه های درمانی هم بسیار بالاست و برای همین است كه خودمصرفی دارو و حتی مصرف داروهای گیاهی دوباره باب شده است.
سارا اما داروخانه هار اهم مقصر این موضوع می داند كه داروی بدون نسخه به مردم می فروشند و حتی دیده شده كه دارو هم تجویز می كنند.
دكتر محب، صاحب یك داروخانه در منطقه غرب تهران نیز در این خصوص نظرات جالبی دارد.او می گوید: این كه داروخانه ها داروی بدون نسخه به مردم می دهد حرف درستی نیست وما اجازه فروش برخی داروهای كم ضرر تر مانند مسكن ها و داروهای سرماخوردگی را به مردم داریم.
او ادامه می دهد: نحوه كار به این شكل است كه مدیریت نظارت بر امور دارو و مواد مخدر سالانه و یا هر دوسال فهرستی از دارو های مجاز به ارائه بدون نسخه در داروخانه ها را ابلاغ می كند و در لیستی با عنوان دارور های OTC در اختیار داروخانه ها قرار می دهد.
كلمه OTC مخفف over-the-counter است یعنی فروش دارو بدون نسخه كه مردم حتی بدون تجویز و نسخه پزشك هم می توانند از داروخانه ها تهیه كنند اما بحث فروش بدون نسخه داروهای غیر مجاز جداست و اتفاق افتادن آن تخلف است.
این پزشك می گوید: درباره اینكه گاهی پزشك داروخانه به مردم توصیه دارویی می كند هم قضاوت ها نادرست است.گاهی برخی مردم به داروخانه مراجعه می كنند و مثلا برای درد دندان آنتی بیوتیك اشتباهی طلب می كنند و برای همین دكتر داروساز با توجه به اطلاعات دارویی اش به او پیشنهاد داروی دیگر می دهد.
محب در پایان تاكید می كند: فروش داروی بدون نسخه سود چندانی برای داروخانه ها ندارد چرا كه قیمت ها مصوب است و با نسخه و بی نسخه، از مردم یا بیمه ها پول داروخانه می رسد.

*ایرانی ها چقدر دارو مصرف می كنند؟
در هر حال، دلایل هر چه هست باعث شده خوددرمانی در ایران زیاد باشد. در كشور سالانه بالغ بر 4٠٠‌میلیون مراجعه نسخه‌ای به داروخانه‌ها انجام می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد كه مصرف دارو در جامعه چندان هم كم نیست واین درحالی است كه بخشی از داروها هم بدون نسخه تهیه می‌شوند.
علیرضا فخرآبادی مشاور رئیس سازمان غذا و دارو با بیان این‌كه میزان تجویز دارو توسط پزشكان از میانگین جهانی بالاتر است به شهروند گفت: آمار رسمی وزارت بهداشت می‌گوید به‌طور متوسط تعداد داروهای تجویز شده در هر نسخه، بیش از چهار قلم است كه درحال حاضر متوسط كشوری آن به 6/٣ قلم رسیده است.
این در حالی است كه میانگین جهانی دراین زمینه كمتر از دو قلم در هر نسخه است. او ادامه داد: این‌كه میزان مصرف داروهای خودسرانه در كشور چقدر است، به درستی مشخص نیست، ولی آنچه از گزارش‌های میدانی می‌توان برداشت كرد، مسكن‌ها بیشترین داروهایی هستند كه مردم به صورت خودسرانه مصرف می‌كنند، علاوه‌بر مسكن‌ها، قطره‌های چشمی و آنتی‌بیوتیك‌ها نیز بیشترین میزان مصرف خودسرانه را دارند.
این در حالی است كه رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو در گفتگو با ایرنا با اشاره به عدم تاثیر برخی آنتی بیوتیك ها گفت: بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی علت بی اثر شدن برخی آنتی بیوتیك ها، مصرف خودسرانه آنتی بیوتیك و تجویز غیر منطقی آن توسط پزشكان است.
او افزود: مطالعات وزارت بهداشت نشان می دهد كه مصرف داروهای تمام گروه های درمانی در كشور از متوسط كشورهای اروپایی پایین تر است به جز آنتی بیوتیك كه مصرف ایران بین 10تا 20 درصد بیشتر از متوسط مصرف اروپاست و این طور نیست كه مصرف آنتی بیوتیك در ایران چند برابر اروپا باشد.دیناروند گفت: بالاتر بودن مصرف آنتی بیوتیك در ایران می تواند به این دلیل باشد كه هنوز بیماریهای عفونی در كشور ما یك مسئله جدی است اما علت دیگر آن این است كه هنوز در ایران رفتار نادرست، تجویز بی رویه و مصرف غیر منطقی آنتی بیوتیك وجود دارد و این خطر بسیار بزرگی است.
در هر حال نمی توان این موضوع را ندیده گرفت كه ناآگاهی مردم جامعه و باورهای غلط در میان مردم باعث افزایش تجویز نادرست و مصرف خودسرانه دارو نسبت به استانداردهای جهانی است.
قطعا فرهنگ سازی زمان بر و سخت است و تغییر یك اشتباه كه به عنوان فرهنگ ترویج یافته، سخت تر، اما اگر در كنار برنامه های مختلفی كه در راستای سلامت و بهداشت جامعه انجام می شود به این مسئله نیز پرداخته شود و افكارعمومی بیشتر با عوارض داروهایی كه بدون توجه به آن مورد استفاده قرار می دهند آشنا شوند، شاید بتوان این عادت بد و غلط را ریشه كن كرد.البته بازگشت اعتماد مردم به پزشكان و هزینه های اقتصادی دارو و درمان را نیز نباید در این مهم نادیده گرفت.
* منبع: پایگاه خبری فردا
** اول ** 1337