افزایش خانه های شیشه ای برای نوزادان نارس، معضلی كه باید جدی گرفت

به گزارش ایرنا ، بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی ، سالانه 15 میلیون نوزاد در جهان زودتر از زمان مقرر به دنیا می آیند و این میزان بیش از یك دهم تولد كل نوزادن را تشكیل می دهد.
بر اساس آمار موجود در ایران هم 20 درصد نوزادان، نارس به دنیا می آیند و این آمار در حال افزایش است.
نوزاد نارس به نوزادی گفته می شود كه قبل از هفته 37 بارداری متولد شود، در این تولد عوامل زیادی نقش دارند كه از جمله می توان به پیشرفت های تكنولوژی، بارداری های مصنوعی، بیماری های زمینه ای در هنگام بارداری نظیر عفونت واژن، عفونت دستگاه ادراری و بیماری های مقاربتی، سن و تغذیه مادر دیابت مادر و چند قلو زایی اشاره كرد.
دختر ناهید اعظمی در هفته سی ام بارداری به دنیا آمده و هم اكنون در بخش NICU نگهداری می شود،ناهید كه بار اول است مادری را تجربه می كند روزهای سختی را می گذراند.
او گفت: هنوز نمی توانم با سرنگ به بچه شیر بدهم، وقتی گریه می كند نمی توانم بغلش كنم، صدایش آنقدر ضعیف است كه دلم برایش می سوزد. از طرفی چون سزارین شده ام ، ساعت ها نشستن روز صندلی در كنار دخترم ، مشكلاتی را برایم ایجاد كرده و روزهای سختی را می گذرانم.
نوزادان نارس به خاطر داشتن وزن كم، اندازه بزرگ سر نسبت به كل بدن، چربی كم زیر پوست ، پوست نازك و براق و صورتی رنگ، تعداد كم موهای بدن، تنفس تند و ضعف در مكیدن شیر نیاز به مراقبت های جدی دارند.
دكتر آزاده علیفر متخصص نوزادان گفت: مشكلات تنفسی مهم ترین مشكل نوزادان نارس است چرا كه در این نوزادان هنوز ریه تشكیل نشده و باید برای آن ها محیطی شبیه رحم به وجود آورد كه بتوانند اندام های داخلی بدن خود را تكمیل كنند.
علیفر در گفت و گو با ایرنا افزود : درست است كه نوزادان نارس بیشتر از سایر نوزادان در معرض ابتلا به عفونت ها ، مشكلات مغزی، تنفسی، شنوایی و بینایی هستند ولی در صورتی كه مراقبت های خاص آن ها صورت گیرد این نوزادان تا دو سالگی به رشد یك نوزاد طبیعی می رسند.
زهرا فرخی پرستار بخش NICU مهم ترین نكته در نگهداری از نوزادان نارس را حفظ سكوت و آرامش در این بخش و در كنار اتاقك های شیشه ای می داند و افزود: نوزادان نارس، اكثرا چربی زیر پوست به مقدار كافی ندارند و نمی توانند گرمای بدن را تامین كنند بنابراین نكته مهم تامین گرمای بدن این نوزادان با لامپ های گرم كننده است.
وی ادامه داد: نوزادان نارس بیشتر در معرض ابتلا به انواع عفونت ها قرار دارند بنابراین در عین حال كه می توان آن ها را با شیر خشك تغذیه كرد، باید شیر مادر در اولویت نخست سیر كردن آن ها قرار داشته باشد زیرا شیر مادر به دلیل پروتئین های ویژه ای كه دارد این امكان را به نوزاد می دهد تا از این عفونت ها محفوظ بماند و سریع تر رشد كند.
وی تاكید كرد : مادران زیادی اینجا با دیدن نوزاد كوچكشان در حالی كه به دلیل مشكلات تنفسی و بلع، لوله ای در داخل بینی و یا داخل معده شان قرار گرفته اشك ریخته اند ولی این كار فقط به خاطر این است كه شیر بتواند به راحتی به معده این نوزادان وارد شود و در حقیقت این لوله ها ، شریان ادامه حیات این نوزادان است.
بخش NICU ، در حقیقت اتاق حیات دوباره برای نوزادان نارسی است كه سعی می كنند خود را با شرایط جدیدشان وفق دهند. وجود تخت های NICU با امكاناتی نظیر سیستم اكسیژن ، ساكشن ، ونتیلاتور است ، برای ادامه حیات نوزاد نارس ضروری است.
رئیس اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشكی، با بیان این كه شرایط بخش ها و تجهیزات مراقبت ویژه از نوزادان نارس(NICU) در كشور مطلوب است، افزود: تعداد تخت این بخش ها از 300 تخت در سال 1385 اكنون به دو هزار تخت در بخش مراقبت های ویژه از نوزادان در كشور افزایش یافته است.
محمد حیدرزاده تاكید كرد: مساله اصلی درباره بخش های مراقبت های ویژه از نوزادان مساله توزیع این بخش ها در كشور است كه برخی از استان ها در این مورد كمبودهایی دارند و باید توجه داشت كه گسترش این بخش تا بخشی رفع كننده نیازهای اصلی است و در مرحله بعد، كیفیت خدمات مهم می شود.
علاوه بر تجهیزات فیزیكی ، تجربه نگهداری از این نوزادان در ادامه حیات آن ها بسیار مهم است .
ندا جهانشیری پرستار دیگری كه در بخش NICU فعالیت می كند هم از مادرانی كه نوزادشان نارس به دنیا می آید خواست در مدتی كه نوزاد در بخش مراقبت های ویژه بستری است ، تماس و ارتباط عاطفی خود را با او قطع نكنند و مانند زمان بارداری كه با او حرف می زدند ، نوزاد را مورد محبت قرار دهند .
این پرستار كه 17 سال است در بخش NICU فعالیت می كند، گفت : تجربه چندین سال حضور در كنار این نوزادان نشان می دهد كه نوزاد حضور مادر در كنار خود را درك می كند و به صدایش عادت دارد.
نمونه دیگر پسر هلیا، اكرم است كه در 27 هفتگی به دنیا آمده و حدود یك ماهی است در NICU نگهداری می شود.
هلیا با نگرانی خاصی از روند نگهداری فرزندش حرف می زند و گفت: پزشكان از روند تكامل پسرم رضایت دارند با اینكه هر از چند گاهی می گویند یكی از اندامش دچار عفونت شده است.
او افزود: دكترها گفته اند پسرم تا 10 روز دیگر می تواند از بیمارستان مرخص شود و حالا مهم ترین مشكل من این است كه وقتی پسرم مرخص شد چگونه در خانه محیطی مثل NICU را برای او فراهم كنیم.
دكتر سینا نژادی متخصص نوزادان برخی موارد مهم نگهداری نوزادان نارس را در منزل توضیح داد و گفت : مهم ترین كاری كه پدران و مادران دارای نوزاد نارس باید یاد بگیرند نحوه احیای قلبی ریوی آنهاست زیرا این فن نجات بخش ، در بسیاری از موارد خطر را از نوزادان نارس دور می كند.
وی شیردهی مادر به نوزاد نارس را مورد تاكید قرار داد و افزود : حتی اگر نوزاد نارس نمی تواند شیر مادر را بخورد ، خوب است كه مادر شیر خود را شش تا هشت بار در روز بدوشد تا سینه تحریك به تولید شیر شود و این شیر را فریز كند تا در زمانی كه نوزاد بزرگتر شد به او بخوراند.
این پزشك متخصص نوزادان همچنین به اشتباه رایجی كه بیشتر والدین نوزادان نارس دارند اشاره كرد و گفت : والدین كودكان نارس اغلب وقتی می‌بینند كه نوزاد آن ها در رسیدن به نقطه رشدی در مقایسه با آن چه كه سن شان نشان می‌دهد تأخیر دارند، نگران می‌شوند، اما باید دانست كه برای مثال اگر نوزاد سه ماهه ، دو ماه زودتر به دنیا آمده باید رشد وی را با یك نوزاد یك ماهه مقایسه كنید نه یك نوزاد سه ماه دیگر.
وزارت بهداشت هم با اجرای برنامه های مراقبت های ویژه از نوزادان نارس، بهداشت نوزادان، احیای نوزادان، انتقال نوزادان، استانداردسازی بخش مراقبت های ویژه نوزادان، مراقبت در منزل، مراقبت از نوزادان در بیمارستان ، اولویت كاری خود را زنده و سالم نگه داشتن نوزادان نارس و افزایش امید آنها به ادامه زندگی قرار داده است.
هلما جهانگیری متخصص مامایی درباره برخی از علل بروز این پدیده گفت : مشكلات جفت جنین ، بارداری دوقلو یا بیشتر، عفونت در مادر، مشكلات رحم یا گردن رحم، مصرف الكل، سیگار، مواد مخدر، داروهای غیرمجاز حین بارداری و سبك زندگی مادر از عوامل تولد نوزادان نارس است .
وی گفت : این عوامل باعث كاهش خو‌ن‌رسانی رحمی- جفتی، ناتوانی رحم در نگهداری جنین و پارگی پیش از موعد پرده‌های جنینی شود كه منجر به تولد نوزادان نارس خواهد شد.
این پزشك ماما ، شغل مادران را در ایجاد زمینه تولد نوزاد زودرس بسیار مهم دانست و گفت : علاوه بر عواملی نظیر عفونت‌های دوران بارداری ، ضربه‌های فیزیكی، به‌دلیل بلند كردن اجسام سنگین، تماس با مواد شیمیایی كه بیشتر در محیط كاری رخ می دهد ممكن است باعث تولد نوزادان زودتر از موعد مقرر شود .
دكتر مهری فرجی متخصص زنان و زامیان هم با بیان اینكه ترس از زایمان زودرس ، ریسك تولد نوزادان نارس را افزایش می دهد ، گفت : خطر زایمان پیش از موعد در افرادی كه نگران به وقوع پیوستن آن هستند تا سه برابر بیشتر است ، بنابراین اصل اول در كاهش تولد نوزادان نارس ، آرامش مادر باردار است.
وی افزود : ابتلای مادر به افسردگی ، ابتلای مادر به عفونت های دهان و دندان ، مادران باردار سیگاری یا مادرانی كه در معرض دود سیگار هستند ، بیشتر احتمال تولد نوزاد نارس را دارند كه باید با رفع این عوامل و مراقبت های دوران بارداری ریسك تولد نوزادان نارس را به حداقل رساند .
وی افزود : تغذیه ، مسمومیت های حاملگی و تب مادر هم باید كاملا در دوران بارداری كنترل شود زیرا از عوامل تاثیر گذار در تولد نوزادان نارس است
كارشناسان معتقدند كه حدود 75 درصد از نوزادان نارس كه در حال حاضر در سراسر جهان فوت می شوند را می توان با مراقبت های ارزان نجات داد.
متوسط میزان مرگ نوزادان در كشور را 9 و نیم مرگ در هر هزار تولد زنده نوزادان است كه این وضعیت ایران در منطقه مطلوب و در حد كشورهایی نظیر تركیه و عربستان است.
مرگ نوزادان در ایران در حد كشورهای در حال توسعه است و برای رساندن این آمار به وضعیت مطلوب نظیر كشورهای اسكاندیناوی كه از هر هزار نوزاد زنده یك نوزاد فوت می كند، برنامه تازه ای در وزارت بهداشت در دست اجراست.
این طرح ، طرح مراقبت از نوزادان در منزل نام دارد كه به تازگی در اصفهان آغاز شده و به زودی در پنج شهر بزرگ كشور اجرایی می شود.
رئیس اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی درباره اجرای این طرح گفت : در قالب این طرح تمام نوزادانی كه به دنیا می آیند، یك تا سه بار در ماه اول تولد، توسط تیم خُبره بهداشتی، در منزل نوزاد مورد معاینه و مراقبت های ویژه قرار می گیرند.
محمد حیدرزاده یادآور شد : در این طرح با اولویت نوزادان پرخطر اجرا می شود و منظور از ' پر خطر' نوزادان مادران با سن كمتر از 18 و بیشتر 35 سال ، مادرانی كه بیماریهایی در دوران بارداری داشته اند و یا نوزادانی كه در بیمارستان بستری بودند، است.
حیدرزاده با تاكید بر اینكه عمده دلایل مرگ نوزادان عوامل اجتماعی است، تاكید كرد: ثابت شده است مسایل بهداشتی و درمانی حداكثر تا 25 درصد می تواند موثر باشد و عواملی مانند ارتباطات اجتماعی، بهداشت عمومی، جاده های دسترسی، وضعیت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه مهم ترین عوامل موثر بر ادامه حیات نوزادان نارس است.
كارشناسان امر تاكید می كنند برای رفع چالش های روزافزون بهداشتی باید همایش ها و كلاس های آموزشی و بهداشتی فراگیر برای زنان در همه مناطق شهری و روستایی برگزار شود تا جامعه به بصیرت لازم و ارتقاء فرهنگی و اجتماعی در زمینه های مختلف دست یابد.
7340/6026/ 6075