سوادكوه شهر پل ها و پله ها

سوادكوه شهرستاني در سمت جاده فيروزكوه به مازندران است كه از تركيب و توسعه فضاهاي روستايي مناطق دره اي و كوهستاني شكل گرفت. اين منطقه از مناظر زيباي طبيعي، اعتدال آب وهوا و پوشش گياهي انبوه برخوردار است.
با توجه به آثار ديدني و تاريخي نظير پل ورسك، غارهاي مختلف و پل شاپور در شيرگاه به يكي از كانون‌هاي جذب گردشگران تبديل شده‌ است.
سوادكوه در سال 1392 و با تصويب هيات دولت به دو شهرستان سوادكوه شمالي و سوادكوه تقسيم شد.
مورخيني مانند ابن اسفنديار تا قبل از قرن دهم هجري قمري آنرا جزئي از تپورستان در ايالت فرشوادگر ذكر كرده‌اند كه از شرق تا جرجان، از غرب تا ديار آذربايجان، از جنوب تا نواحي ري، قومس و دامغان وسعت داشت.
در شاهنامه فردوسي و اوستا آمده، سوادكوه درگذشته محل زندگي انسان‌هاي متمدني بوده كه آئين ديوسنايي داشته‌ اند. نشانه ‌هايي نيز از آيين ميترائيسم و مهرپرستي در قرون اوليه ميلادي و اواسط حكومت پادشاهان ساساني، در اين ناحيه وجود داشت.
اين شهرستان با داشتن شهرهاي زيبايي چون آلاشت، شيرگاه و زيرآب ، از چشم انداز كم نظيري برخوردار است.
از آنجا كه دو رودخانه تلار و بابل رود از ميان آن مي گذرد، پلهاي زيادي در اين شهرستان واقع شده كه قدمت يكي از آنها كه اخيرا كشف شده است به دوره ساماني مي رسد و چند پل ديگر نيز مربوط به دوره صفويه است .
منطقه پل سفيد سوادكوه به خاطر قرار گرفتن منازل مسكوني آن در دو طرف رودخانه و در بالاي تپه ها، پله هاي زيادي را در خود جاي داده است كه تعداد آنها بيش از دو هزار پله است.
نام اين شهر از پلي برگرفته شده روي رودخانه اي است كه از وسط شهر مي گذرد. زيرا رنگ اين پل به سفيدي مي زند. قدمت اين پل به دوره صفويه مي رسد.
**ارتفاعات سوادكوه
قله امام زاده حسن در مجاورت شهر آلاشت در هشتاد كيلومتري شهر شيرگاه داراي دهكده هاي تابستاني بسياري از قبيل لاكوم، لرزنه، اسپرز، گردنه سر و سدين است كه در فصل گرما محل مناسبي براي گردشگري وسكونت به حساب مي آيد.
كوه چرات در منطقه آلاشت، قله اتابك در دهستان راستوپي، ارتفاعات 3500 متري دهستان ولو پي در جنوب غرب پل سفيد، ارتفاعات شاراق، ارتفاعات وسو در منطقه لفور، قله خروندو در 24 كيلومتري انارم، كوه استخر با 3602 متر ارتفاع، كوه قدمگاه، ارتفاعات گدوك شاه، قله سنگو و قله ارفع كوه در پل سفيد، ارتفاعات پياز مرك، قله امام زاده عباسعلي در منطقه ملرد و چندين كوه سر به فلك كشيده ديگر از مهمترين ارتفاعات سوادكوه به شمار مي رود كه موجب جذب گردشگر در اين منطقه مي شود.
** آبشار شوراب
آبشار شوراب در 35 كيلومتري جنوب شهر پل سفيد قرار دارد و آب آن در اراضي پايين دست روستاي شوراب و از داخل تونل راه آهن از دل زمين فوران نموده و به وسيله كانال به خارج از تونل هدايت مي شود و در مدخل تونل مذكور به پايين مي ريزد. آب اين چشمه و آبشار به خاطر گذر از لايه هاي گوگردي زير زمين قابل استفاده نبوده و به همين دليل شوراب نام دارد. به دليل وجود املاح فراوان مجرا و محل ريزش اين آبشار به شكل بسيار زيبايي به رنگ قرمز در آمده است. بنا بر گفته سالخوردگان در زمان جنگ جهاني دوم روسها از آن براي مصارف پزشكي بهره برداري مي كردند.
**آبشار دراسله تنگه
اين آبشار در 40 كيلومتري جنوب غربي شهر زيراب در دهستان ولوپي و 2 كيلومتري جنوب روستاي ييلاقي دراسله واقع شده است. منطقه ييلاقي دراسله داراي آب و هواي بسيار مطبوعي است. اين آبشار زيبا با آب فراوان ، گوارا و سرد در طول مسير نيز به دليل شيب تند زمين آبشار هاي كوچك و بزرگ فراواني را پديد آورد.
**آبشار چلاك
آبشار چلاك با ارتفاع زياد به شكلي به زمين مي ريزد كه همواره بدليل برخورد آب با سنگهاي محل ريزش دراطراف ابر بسيار زيبايي از قطرات ريز آب ايجاد مي شود . اين آبشار در50 كيلومتري غرب شيرگاه در منتهي اليه غربي دهستان لفور در اراضي جنگلي ريكو وغوزك قرار دارد.
**آبشار گزو
در دل جنگلهاي لفور آرامگاه سه برادر كه به امامزاده گزو (سه تن برار) مشهور است قرار دارد. در اطراف اين زيارتگاه آبشاري به طول 47 متر وجود دارد كه به اين مكان زيبايي خاصي بخشيده و مردم نقاط مختلف استان را به سمت خود جذب مي كند.
به اين دليل به اين مكان گزو گفته مي شود كه در هر يك گز (واحد اندازه گيري قديم معادل 104 سانتي متر ) آن رود كوچكي جاري است.
**آبشار ميانكلا
در شش كيلومتري جنوب شهر شيرگاه و چهارده كيلو متري شمال شهر زيراب در كنار جاده اصلي تهران- شمال قرار دارد و به همين دليل همواره مسافران و گردشگران از اين آبشار استفاده مي كنند.
آبشار هاي چرات، سله بن و پلنگ دره از ديگر آبشارهاي زيباي منطقه گردشگري سوادكوه است.
**غار اسپهبد خورشيد
غار اسپهبد خورشيد در حد فاصل راه آهن پل سفيد وسرخ آباد در ناحيه دوآب وجود دارد. وجه تسميه دوآب اين است كه دراين منطقه دو رودخانه سولا و عباس آباد به هم پيوند مي خورند. جالب ترين بخش غار بناهاي قسمت چپ راهرو است كه نسبتا سالم مانده و با دقت درآنهامي توان به وضع معماري اين دژ ديمي پي برد.
نام ديگر اين غار عايشه گرگيلي دژ است.
**غار كيجا كچال
اين غار زيبا در داخل ارتفاعات جنگلي مشرف به روستاي پيت سرا در دوآب سوادكوه قرار دارد.محل اصلي غار در بدنه يك ديوار60 متري از جنس آهك واقع شده كه ارتفاع آن از سطح زمين به23 متر است و سقف گنبدي آن با كف غار نيز7 متر فاصله دارد.
اين غار يك شاهكار ويك اعجاز طبيعي است وضعيت آن نيز شرايطي را پديد آورده كه دسترسي به غار را غير ممكن ساخته و تنها باتجهيزات كامل مي توان به داخل آن راه پيدا كرد.
غار كيجا كچال از هر جهت شبيه غار اسپهبد خورشيد است و مانند آن احتمالا مربوط به اواخر دوره ساساني و از دژهاي دفاعي اسپهبدان تبرستان در برابر حمله اعراب به منطقه و پناهگاه سلاطين و حكمرانان وقت بود.
**غار ديو ليلم
اين غار در روستاي آزاد مهر در جنوب غرب شهر زيراب واقع شده و عده اي از محققين و مورخين آن را زندان كي كاووس پادشاه پيشدادي و كياني ايران مي دانند كه توسط ديو سفيد وسپاهيانش در اين غار به بند كشيده شد.
از ديگر غارهاي ديدني و جذاب منطقه مي توان به لي پشت، زنگيان و سوت شاه اشاره كرد.
رودخانه هاي تلار، ولوپي، كسليان، آلاشت يا لّلِه بند و بابل رود از مهمترين رودخانه هايي هستند كه از شهرهاي سوادكوه و سوادكوه شمالي عبور مي كنند و به اين مناطق جلوه خاصي مي بخشند.
**درياچه شور مست
تنها درياچه طبيعي شهرستان سوادكوه، شورمست است كه در پنج و نيم كيلومتري شهر پل سفيد قرار دارد درختان كهن سال وبلند قامت توسكا در اطراف آن منظره رويايي را به وجود آورده است.
**پل بالو( بلو )
بالو قديمي ترين پل مازندران است و در اطرف شهر شيرگاه قرار دارد. اين پل در قرن سوم هجري مقارن با دولت سامانيان برروي رودخانه تالار در منطقه كتو دره شيرگاه به دست امام زاده اي كه مزارش در روستاي بورخاني لفور است، ساخته شد.
اين پل در مسير تابستاني جاده ابريشم قرار داشت و جزو آثار باستاني شهرستان سوادكوه محسوب مي شود. در حال حاضر فقط پايه هاي اين پل باقي مانده است.
**پل شاهپور
بر روي رودخانه آبتيجون در منطقه دينه چال شيرگاه در دوره حكومت صفويه احداث شد و در مسير جاده قديم تهران- شمال قرار داشته است.
اين مكان همواره يكي از مكانهاي تفريحي براي عموم مردم به شمار مي رفته كه در حال حاضر نيز هر روز به گردشگران آن افزوده مي شود و در فصل هاي بهار و تابستان گردشگران با پهن كردن سفره اي در كنار رود و استفاده از زيبايي خاص اين پل زيبا ناهار خود را مهمان سفره گرم طبيعت زيباي سوادكوه هستند.
**كيجا پل(پل دختر)
كيجا پِل بر روي رودخانه كسليان (روشن او) در منطقه كلون شيرگاه واقع شده كه در دوره صفويه احداث و در مسير جاده قديم تهران-شمال قرار داشت.
**پل شاه عباسي
پل شاه عباسي در مركز شهر شيرگاه بر روي رودخانه كسليان (روشن او) قرار دارد. اين پل نيز مانند پل شاهپور و كيجا پل در مسير اصلي تهران- شمال قديم قرار داشت.
**اسبه پل(پل سفيد)
در مركز شهر پل سفيد و بر روي رودخانه تالار، اسپه پل قرار دارد و اين شهر را به دو قسمت تقسيم مي كند و به دليل سفيد رنگ بودن به آن پل و اين شهر پل سفيد گفته مي شود.
**پل ورسك
پل سفيد در دوره پهلوي روي دره توسط مهندس آلماني براي عبور قطار ساخته و در زمان جنگ جهاني دوم به پل پيروزي معروف شد. پل ورسك با دهانه اي به طول 66 متر و ارتفاع 110 متر يكي از بزرگترين شاهكارهاي مهندسي طول خط آهن شمال است. يكي از منابع جذب توريست سوادكوه پل ورسك است.
شهرستان سوادكوه داراي امامزاده هاي متعددي چون امامزاده گزو، امامزاده شاه كلا، امامزاده محمد آل كيا، امامزاده عبدالحق، امامزاده عباسعلي است.
** محله قديم آلاشت
محله قديمي آلاشت، زادگاه رضا شاه سرسلسله دودمان پهلوي در30 كيلومتري زيراب قرار دارد. آلاشت در منطقه اي كوهستاني و جنگلي واقع شده است. خانه هاي آن اغلب از خشت خام ساخته و بام آنها نيز با تخته پوش پوشانده شده است. كوچه هاي اين محله باريك، سنگي و داراي شيب تندي هستند.
زادگاه پهلوي اول در محله پهلوان خليل قرار دارد كه ساختمان آن دراصل دو اشكوبه بوده است. اين خانه امروزه به عنوان كتابخانه عمومي مورد استفاده مردم قرار مي گيرد.
**قلعه كنگلو
اين قلعه به فاصله تقريبي 20 كيلومتري جنوب شرقي دوآب در نزديكي روستاي كنگلو بر بالاي صخره اي قرار دارد كه قسمت اعظم آن با گذشت زمان و عوامل مخرب جوي از بين رفته است. نماي خارجي قلعه را يك باروي عظيم سنگي تشكيل مي دهد.
**برج لاجيم
در جنوب شرقي زيراب در شرق جاده سوادكوه به قائم شهر در منطقه اي جنگلي و در كنار روستاي لاجيم، برج لاجيم قرار دارد. اين اثر معماري ارزشمند متعلق به قرن پنجم هجري ، زمان تسلط آل زيار بر تبرستان است.
**سه خط طلا
راه آهن معروف به سه خط طلا در سه كيلومتري بعد از آبادي ورسك به سمت گدوك در ارتفاعات شمالي البرز در سمت شرق جاده خطوط راه آهن با پل ها و تونل هاي زيبا در سه خط به موازات هم مشاهده مي شود. اين خطوط براي كم كردن شيب و افزايش ضريب قدرت لوكوموتيوها به اين شكل بنا شده است.
همچنين ايجاد يك چنين موقعيتي در كوههاي بلند و با درختهايي كه به اين منطقه سبزي و طراوت مي بخشند براي علاقه مندان به طبيعت مي تواند محل مناسبي براي گردش و لذت بردن در كنار طبيعت با صفاي سوادكوه باشد.
**قلعه مازيار
مازيار مقارن با دوره خلفاي عباسي بر مازندران و اطراف آن حكومت مي كرد و مركز حكومتش منطقه لفور بود. اكنون باقيمانده كاخ هايش در منطقه هرمزان(مرضي دره كنوني) و ارسيوسر(آسياب سر) و باقي مانده زندانش در روستاي چاشت خوران كشف شده است.
چشمه هايي چوم چشمه گلناب دره، چليا چشمه، سر چشمه، چهل چشمه، زرشكين چشمه،پر او چشمه، چشمه گت او، چشمه پهلم چال،چشمه شور كو و گرو از شاخص ترين چشمه هاي شهرستان سوادكوه و سوادكوه شمالي است كه نظر هر بيينده اي را به خود جلب مي كند.
7329/1899