باغ پهلوانپور مهريز ميزبان گردشگران

محمد رضا فلاحتي روز پنجشنبه در گفت و گو با ايرنا افزود: باغ پهلوان پور از باغ هاي متعلق به اواخر دوره قاجار و متعلق به فردي به نام حسن ملارضا بوده است كه بعد از او به دامادش علي پهلوان تعلق گرفت.
وي ادامه داد: گرچه احداث بناهاي مختلف اين مجموعه به دوره هاي مختلف مربوط مي شود اما تاريخ احداث اوليه مجموعه جهاني پهلوانپور به اواخر دوره قاجار باز مي گردد.
اين مسئول خاطر نشان كرد: منطقه مزويرآباد مهريز به دليل دسترسي به قنات و وجود آب روان در منطقه در گذشته يك منطقه اعيان نشين محسوب مي شده است.
فلاحتي گفت: وجود باغ هاي زيبا در اين منطقه كه بيشتر از دوره هاي قاجار و پهلوي برجاي مانده است تا حدود زيادي تغييرات سبك باغسازي را از قاجار به پهلوي نشان مي دهد.
رييس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري اظهار داشت: دو طرف جوي اصلي باغ پهلوان پور درختان تنومند و سالخورده چنار قرار دارند و درختان مثمر باغ نيز شامل انار، بادام و خرمالو است و كاشت اين درختان با توجه به گرماي زياد استان يزد نمايانگر آب و هواي متفاوت نسبتا خنك اين منطقه است.
فلاحتي گفت: باغ پهلوان پور مهريز به دليل روان بودن آب از داخل آن از گذشته داراي جاذبه خاصي بوده است و آب از قنات مشهور به حسن آباد سرچشمه مي گيرد و به جز باغ پهلوان پور به طور مستقيم از هيچ يك از باغهاي منطقه عبور نمي كند.
باغ داراي 16 حقابه (سهميه آب در اصطلاح محلي يزد حقابه ناميده مي شود) است كه هر 12 روز يكبار به آن متعلق مي گيرد. زمان هر حقابه بين 10 الي 11 دقيقه است كه به آن سبو نيز گفته مي شود.
باغ پهلوان پور از لحاظ معماري نمايانگر تغييرات سبك باغسازي كهن ايراني به سمت و سوي باغسازي رايج امروزي است.مساحت اين باغ 5/3 هكتار و عمده ساخت و ساز صورت گرفته در آن شامل برج گلي و فضاهاي خدماتي مرتبط با آن در جبهه جنوب شرقي است.
عمارت زمستانخانه در جبهه غربي، عمارت شربتخانه (كوشك) در بخش مركزي، فضاهاي خدماتي (اصطبل، انبار، سرايداري و غيره و كارگاه ريسندگي و قالي بافي در جبهه جنوبي است.
سبك معماري آن تركيبي از معماري كوشكي و حياط مركزي است كه كوشك اصلي در مركز محور اصلي باغ قرار دارد و مسير عبوري آب در باغ نيز از اين محور است.
علاوه بر اين محور اصلي آب در دو محور ديگر نيز جريان دارد كه باغ آرايي حول اين دو محور به وجهي زيبا صورت گرفته است، به اين معنا كه درختان نظام ساز باغ در حاشيه اين دو خيابان كاشته شده اند.
مجموعه ورودي باغ شامل برج ، اصطبل و كاهدان است و تزيينات برج همانند تزيينات دوره زنديه است اگر چه تاريخ احداث تمامي اين سه بناي ذكر شده مربوط به دوره قاجار است.
ارزشمندترين و زيباترين بخش باغ عمارت كوشك يا شربتخانه در سه طبقه و به مساحت 1500 مترمربع است و عمارت كلاه فرنگي كوشك با كاربندي پركاري زينت داده شده و از نفيس ترين قسمت هاي بناي شربتخانه به شمار مي رود.
اين عمارت بر اساس ضوابط و اصول باغات ايراني بر محور اصلي باغ قرار گرفته است، ساخت كوشك به دوره قاجار مربوط مي شود و در سه سطح (دو و نيم طبقه) طراحي شده است.
بخش داخلي كوشك شامل تالار، حوضخانه و گوشواره ها است كه آب قنات حسن آباد پس از آنكه از وسط كوشك عبور مي نمايد در باغ جاري مي شود.
بناي معروف ديگر كه در مجموعه وجود دارد بناي زمستانخانه است كه ساخت آن به دوره پهلوي اول مربوط مي شود و از آن جهت به زمستانخانه مشهور است كه جهت آن با توجه به اقليم منطقه، بنا را براي استفاده در زمستان مناسب مي ساخته است و اين بنا در يك طبقه ساخته شده و اتاقهاي نشيمن، پستو ، طنبي و مطبخ را شامل مي شود.
در كنار كوشك آشپزخانه ، حمام و انباري قرار داشته است كه به تازگي بوسيله حفاري از زير خاك بيرون آورده شدند و بناي مشهور به سرايداري نيز كه محل سكونت و كارگاه خدمه باغ بوده است در جبهه شمالي باغ قرار دارد.
باغ پهلوان پور مهريز به شماره 6334 در مهرماه سال 81 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده و با ثبت جهاني اين اثر و باغ دولت آباد يزد نخستين ثبت آثار جهاني استان يزد رقم خورد.
شهريز با 50 هزار نفر جمعيت و 600 اثر تاريخي و فرهنگي در 30 كيلومتري جنوب شهر يزد قرار دارد.
7541/ 6197