نفوذ موريانه به تكيه تاريخي تفرش

رئيس هيئت امناء مسجد و تكيه زاغرم تفرش گفت: شش ، هفت ماه از آغاز موريانه زدگي تكيه گذشته است و قبل از ماه محرم مديركل ميراث فرهنگي استان مركزي با حضور در تكيه از محل بازديد كرد و قول دادند گروه ويژه مرمت ميراث كه آن زمان در مسجد ساوه مشغول كار بودند را به تفرش اعزام كنند.
محمد بابا علي افزود: با گذشت مدتها چون خبري از حضور گروه مرمت ميراث نشد پيگيري ها ادامه داشت و با وجود ارسال دو نامه به دفتر مديركل ميراث فرهنگي استان، هيچ خبري از مرمتگران نشد.
وي اضافه كرد: قبل از عيد نوروز امسال فرماندار تفرش از تكيه بازديد و در جريان موريانه خوري قرار گرفت و از داخل تكيه با مديركل ميراث فرهنگي استان تلفني صحبت كرد كه مجدد قول بررسي وضعيت تكيه و مرمت داده شد اما با گذشت دو هفته از آخرين قول مديركل همچنان موريانه ها اين بناي تاريخي را مي جوند.
وي اظهار كرد: سقف تكيه هشت تا 10 متر ارتفاع دارد و به سهولت امكان ديدن ميزان خسارت و موريانه خوري تيرهاي چوبي سقف نيست اما حدود پنج تا شش تير چوبي سقف و يك ستون چوبي تكيه زاغرم تفرش مورد حمله موريانه ها قرا گرفته است.
وي توضيح داد: در اقليم و آب و هواي منطقه موريانه امكان زندگي ندارد و احتمال دارد هنگام مرمتي كه در سال گذشته در تكيه انجام شد در داخل قطعه چوبي موريانه وارد تكيه شده و به آن آسيب رسانده باشد.
معاون اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان مركزي نيز گفت: متاسفانه از سال گذشته براي اولين بار حضور موريانه و خوردگي تيرهاي چوبي در تكيه تفرش گزارش شد و با توجه به شرايط جوي منطقه حضور موريانه در تفرش جاي تعجب دارد و در اولين اقدام علت حضور موريانه در دست بررسي قرار مي گيرد.
عليرضا عزيزي افزود: در اقداماتي كه سال گذشته براي مرمت اين اثر انجام گرفت هيچ نشانه اي از موريانه ديده نشد با اين حال چون سقف و ستون هاي تكيه از جنس چوب است در عمليات مرمت، ستونهايي با هسته فولادي انتخاب شد و همچنين براي دور كردن حشرات بر روي چوبها روغن مخصوص و نيز سموم دفع حشرات به ويژه موريانه استفاده شده است ولي با وجود تمامي تدابير انديشيده شده حمله موريانه به اثر جاي بررسي بيشتري دارد.
وي اظهار كرد: با پايان يافتن تعطيلات نوروزي و آغاز كار اداري با همكاري شركت هاي متخصص و كارشناسان ميراث براي مرمت و استفاده از آخرين روش هاي مبارزه بيولوژيكي با موريانه بهره خواهيم برد.
وي گفت: 250 تا 300 ميليون ريال اعتبار براي مبارزه اساسي با موريانه ها و تعمير و مرمت آسيب هاي ناشي از خوردندگي موريانه لازم است كه با اتمام تعطيلات در 14 فروردين كار تعمير و مرمت تكيه زاغرم تفرش آغاز خواهد شد.
معاون اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان مركزي گفت: اكنون موريانه‌زدگي در تكيه تفرش اين بناي تاريخي را تهديد مي كند و با مشورت كارشناسان بايد راهكار اين معضل شناسايي و به سرعت عملياتي شود.
عزيزي توضيح داد: براي موريانه زدگي راهكار قطعي وجود ندارد، زيرا حدود 260 گونه موريانه وجود دارد كه هر يك از آنها به يك نوع شرايط آب و هوايي وابسته هستند و امكان دارد موريانه‌هايي كه در تكيه رخنه كرده اند به آب و هواي منطقه سازگاري داشته باشند.
وي اظهار كرد: ساده ترين روش براي مبارزه با موريانه خارج كردن محل‌هاي آلوده به موريانه است كه در بررسي بيشتر بايد ديد كه اين امكان در قطعات موريانه زده ميسراست.
وي اضافه كرد: در برخي مكانهاي تاريخي كه مورد حمله موريانه قرار مي گيرد مانند درها، اين قطعات جدا و درهايي نو از جنس چوب برخي درختان به كار گرفته مي شود كه به دليل صمغ تلخ مزه آن مورد علاقه موريانه نيست.
اين مقام مسئول بيان كرد: چوب درخت ارس به دليل وجود يك نوع صمغ كه مزه آن مورد علاقه موريانه‌ها نيست، موجب مي‌شود تا اين حشره از اين چوب فراري باشد و اشباع‌شدن چوب در روغن‌ها از ديگر روش‌هاي دور كردن موريانه از بناهاي تاريخي است.
نماينده ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري شهرستان تفرش نيز گفت: در نشستي كه با معاون ميراث فرهنگي استان مركزي، فرماندار و مسئولان شهرستان تفرش در اين باره برگزار شد شنبه آينده (14 فروردين) گروه كارشناس ميراث فرهنگي استان از تكيه بازديد و مرمت و مبارزه با موريانه را بررسي مي كنند.
علي حيدري افزود: مشكلات مالي، تعطيلات نوروزي و فعاليت گروه مرمت ميراث در ساوه از دلايلي است كه رسيدگي به موريانه خوردگي تكيه تفرش را به تاخير انداخته است.
وي اظهار كرد: تكيه زاغرم تفرش يكي از آثار ثبت شده در فهرست آثار ملي است كه سابقه طولاتي در برگزاري آئين هاي تعزيه دارد و حفظ آن بايد مورد توجه مسئولان ميراث فرهنگي استان باشد.
وي گفت: اقداماتي براي تبديل شدن اين تكيه به عنوان موزه تفرش در حال انجام است تا از فضاي موجود بهتر استفاده شود
اين بناي تاريخي با 170سال قدمت داراي 10 حجره خان نشين، آب انبار، دو قسمت شاه نشين غرب و شرق و بالا خانه ويژه زنان است كه توسط ميرزا وحيد شريف و سيدكاظم تفرشي وزير نقليه ناصرالدين شاه احداث شده است .
تكيه زاغرم كه ازمعمارهاي قابل توجه ايراني برخورداراست درسال 1274 هجري قمري با خشت، كاهگل وتيرهاي چوبي ساخته شده است.
كتيبه سنگي كه بر روي جرز سمت راست ايوان ورودي اصلي بنا قرار گرفته مويد دوران سلطنت ناصر الدين شاه قاجار است .
شهرستان تفرش 60 اثر تاريخي دارد كه 50 اثر آن در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده كه برخي از آنها شامل امامزادگان محمد، ابوالعلي، شاه احمد كوهي، مسجد وقف محل، تكيه شنام، درختان چنار و برج وثوق است .
شهرستان تفرش واقع در 90 كيلومتري اراك - مركز استان مركزي- بالغ بر 25 هزار و 912 نفرجمعيت دارد.
گزارش از معصومه ابراهيمي
6991/6012