نگراني هاي 'پاكستان و عربستان' در آستانه سفر نخست وزير هند به رياض

پاكستان از يك سو روابطي بسيار نزديك با عربستان دارد و از متحدان اصلي رياض در منطقه محسوب مي شود ضمن اينكه هر از گاهي از هداياي نقدي و پترودلارهاي نفتي عربستان بهره مند مي شود. عربستان هم همواره، گاهي در خفا و گاهي آشكارا، تلاش مي كند با ترويج افراط گرايي و فرقه گرايي در پاكستان، اين كشور را در شرايط دشوار رويارويي فرقه ها و بازي اختلاف ميان مذاهب و گروه ها نگه دارد و اجازه ندهد پاكستان با رها شدن از اين چالش، در مسير ثبات، امنيت و توسعه گام بردارد زيرا پاكستان باثبات و امن، نمي تواند اهداف سعودي ها در منطقه را تامين كند.
از سوي ديگر، تاريخ روابط هند و پاكستان، از همان زمان آغاز استقلال پاكستان و جدا شدن از هند در سال 1947، سراسر تنش سياسي و درگيري هاي مرزي بوده و اختلاف و تنش ها، از سال 1947 تا كنون سبب بروز دست كم سه جنگ تمام عيار ميان دو همسايه شده است.
حالا نخست وزير اصلي ترين رقيب منطقه اي پاكستان و به عبارت تنها رقيب هسته اي پاكستان در جنوب آسيا، راهي عربستان بعنوان يكي از نزديك ترين هم پيمانان منطقه اي پاكستان است و اين سفر بطور طبيعي بيم ها و نگراني هايي را براي دولت پاكستان ايجاد كرده است.
دولت نواز شريف نگران آن است كه مبادا دهلي نو به عنوان رقيب جدي اسلام آباد، بخواهد ميان عربستان و پاكستان فاصله ايجاد كند و باعث سردي دلبستگي هاي رياض نسبت به اسلام آباد شود.
اين نگراني پاكستان زماني جدي تر شد كه 'عادل الجبير' وزير امور خارجه عربستان در سفر اسفند ماه گذشته خود به دهلي نو اعلام كرد كه روابط كشورش با پاكستان، دليل بر اين نمي شود كه عربستان روابط خوبي با هند نداشته باشد.
عادل الجبير اظهار اميدواري كرد كه سفر فروردين ماه (فردا) 'نارندرا مودي' نخست وزير هند به رياض، موجب جهش بزرگ در روابط دوجانبه رياض-دهلي نو شود.
روزنامه نيشن پاكستان اخيرا در گزارشي نوشت: برخي منابع ديپلماتيك پاكستان، اظهارات اخير عادل الجبير درخصوص روابط با پاكستان و هند را در واقع واكنش او به رويكرد و سياست هاي پاكستان در قبال ايران، سوريه و يمن تفسير كرده اند.
اين روزنامه پاكستاني به نقل از برخي مقامات رسمي پاكستان بدون اشاره به نام آنها نوشت: اظهارات اخير وزير خارجه عربستان براي ما تعجب آور بود و نواز شريف نخست وزير پاكستان از كانال هاي ديپلماتيك اين كشور خواسته است تا مانع از قرار گرفتن عربستان در آغوش هندي ها شوند.
عادل الجبير در سفر ماه گذشته خود به هند، در تعريف و تمجيد از اين كشور گفته بود: بيش از سه ميليون تبعه هندي در عربستان اقامت دارند و بخش عمده اين افراد، تشكيل دهنده جامعه پزشكان، بانكداران، مهندسان و معلمان عربستان هستند و ما از آنان قدرداني مي كنيم.
روزنامه نيشن به نقل از يكي ديگر از مقامات رسمي پاكستان نوشته است: آمريكا هم اخيرا هند را به پاكستان ترجيح داده و خود را به هندي ها نزديك تر كرده است. از آنجا كه عربستان هم از آمريكا دنبال روي مي كند، به نظر مي رسد پاكستان درحال خارج شدن از حيطه علائق ديپلماتيك آمريكا و عربستان است.
براساس گزارش اين رسانه پاكستاني، از زماني كه پارلمان پاكستان تصميم گرفت مانع از مشاركت اين كشور در جنگ عربستان عليه يمن شود و دولت اسلام آباد را ملزم به اتخاذ موضع بيطرفانه در ماجراي جنگ يمن كرد، عربستان هرچند هنوز روابط نزديكي با پاكستان دارد، اما ديگر مثل گذشته به چشم يك متحد نزديك به پاكستان نگاه نمي كند.
همه اين تحولات، بر نگراني هاي دولت اسلام آباد افزوده است.
مان موهان سينگ نخست وزير وقت هند در سال 2010 سفري رسمي و سه روزه به عربستان انجام داد. ملك عبدالله پادشاه وقت عربستان نيز در سال 2006 سفري تاريخي به دهلي نو انجام داد و در مراسم رژه نظامي روز ملي هند حضور يافت. اين سفر ملك عبدالله به دهلي نو، نخستين سفر پادشاه عربستان به هند در مدت بيش از نيم قرن انجام شد.
همچنين در اوايل سال 2015، حامد انصاري معاون رئيس جمهوري هند براي شركت در مراسم خاكسپار ملك عبدالله، به رياض سفر كرد و سفر ماه ماه گذشته عادل الجبير وزير خارجه عربستان به دهلي نو، تازه ترين تحول در روابط دو كشور محسوب مي شود.
نارندرا مودي در تابستان سال گذشته نيز سفري به امارات متحده عربي، به عنوان يكي ديگر از متحدان عرب پاكستان در حاشيه خليج فارس انجام داد و در جريان اين سفر، يك قرارداد همكاري امنيتي هم با امارات امضا كرد.

** نگراني هاي عربستان
عربستان هم كه سفر پردستاورد اخير حسن روحاني رئيس جمهوري اسلامي ايران به پاكستان و استقبال گرم عالي ترين مقامات اسلام آباد از وي را در راستاي منافع خود نمي بيند، به دنبال آن است تا با استقبالي گرم و ويژه از نارندرا مودي، سيگنال هاي معناداري را به پاكستان ارسال كند.
از سوي ديگر، هند به عنوان يكي از اصلي ترين شركاي تجاري، اقتصادي وسياسي ايران محسوب مي شود و به ويژه در شرايط جديد پسابرجام، ميزان واردات نفت خام هند از ايران و همچنين سرمايه گذاري هاي اين كشور در طرح هاي مختلف عمراني، صنعتي و تجاري درايران درحال افزايش است. عربستان از تقويت روابط هند و ايران به ويژه در حوزه انرژي خشنود نيست.
تقويت روز افزون روابط هند و ايران به ويژه افزايش واردات نفت خام از ايران در ماه هاي اخير و انجام مذاكرات جدي با تهران براي واردات گاز طبيعي از ايران از طريق احداث خط لوله، از جمله ديگر نارضايتي هاي عربستان است و رياض بطور طبيعي بدنبال آن خواهد بود تا در جريان سفر مودي، دهلي نو را نسبت به خريد نفت بيشتر از عربستان متقاعد كند.
آساق**1723