به گزارش ایرنا، سازمان زمین شناسی آمریكا (USGS) اعلام كرده كه مجموع تولید جهانی بوكسیت در سال 2013 به 259 میلیون تن رسید كه نسبت به تولید سال 2012 رشد یك میلیون تنی را نشان می دهد.
** فاصله ایران و استرالیا در تولید بوكسیت
وزارت صنعت، معدن وتجارت برپایه آمار سازمان زمین شناسی بریتانیا اعلام كرد: سال 2013 استرالیا به عنوان نخستین تولیدكننده این بخش 81 میلیون و 119 هزار تن تولید داشت، درحالی كه میزان بوكسیت استخراجی ایران برابر با 900 هزار تن بود.
برپایه آمار مرجع وزارت صنعت، ایران در سال های 2009 ، 2010 و 2011 به ترتیب 522 هزار تن ، 681.2 هزار تن و 818.2 هزار تن بوكسیت استخراج كرد و سال 2012 نیز این رقم 898.4 هزار تن ثبت شده بود.
**چگونگی شكل گیری بوكسیت
براساس تعاریفی كه مراكز پژوهشی از مشخصه بوكسیت ارئه داده اند، این ماده معدنی به عنوان كانی اصلی آلومینیوم محسوب می شود و یكی از كانسارهایی است كه به روش غنی شدگی در فرآیندهای هوازدگی بوجود می آید.
بوكسیت در آب و هوای گرمسیری بارانی همراه با لاتریت تشكیل می‌شود و وقتی سنگ منشا غنی از آلومینیوم در معرض هوازدگی شدید و طولانی قرار گیرد بیشتر عناصر اصلی آن نظیر كلسیم و سدیم و سیلیس در نتیجه شستشو از محیط خارج و بر میزان آلومینیوم آن افزوده می‌شود؛ گذشت زمان خاكی غنی از آلومینیوم به نام بوكسیت حاصل می‌شود كه می‌توان از آن در تولید آلومینیوم استفاده كرد.
برپایه بررسی های سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی كشور، ایران ذخایر بوكسیت چندانی ندارد و با توجه به شرایط تشكیل بوكسیت و در نظر گرفتن مسایل زمین شناسی ایران، به نظر می رسد ذخایر قابل توجهی از نظر جهانی در ایران اكتشاف شود.
** ذخایر بوكسیت ایران
بنابر گزارش سازمان یادشده، چند ذخیره قابل ملاحظه بوكسیت در ایران پیدا شده كه بخشی از آنها اقتصادی است؛ منطقه جاجرم در شاهرود، منطقه بوكان و سقز، منطقه فیروزكوه، منطقه آبگرم قزوین از جمله این مناطق است.
سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی كشورمان از وجود ذخایر آلونیت در منطقه قزوین، منجیل و نفلین، بزقوش و زرگاه كلیبر اهر خبر داده كه بسیار قابل ملاحظه است و ذخایر بزرگی در حد ده ها میلیارد تن از این نوع كانسارها در ایران وجود دارد.
چنانچه تولید آلومینیوم از این ذخایر در ایران عملی شود، كشورمان می تواند افزون بر مصرف داخل، از كشورهای صادركننده آلومینا نیز محسوب شود.
افزون بر بوكسیت، كانی های غنی از آلومینیوم دیگری نیز در طبیعت وجود دارد، مانند آلونیت و نفلین كه بطور گسترده در روسیه برای تولید آلومینیوم از آنها استفاده می شود.
آمار سازمان زمین شناسی بریتانیا نشان می دهد، روسیه در سال های 2013 - 2009 در مجموع 26 میلیون و 203 هزار تن بوكسیت استخراج كرده كه بالاترین رقم پنج میلیون و 322 هزار تن در سال 2013 بود.
** ایران - گینه همكاری در زمینه بوكسیت
جمهوری اسلامی ایران همكاری اقتصادی خود را با كشور آفریقایی گینه كوناكری در دهه 60 پایه ریزی كرد كه عمده ترین محور روابط اقتصادی میان دو كشور موضوع بهره برداری از معادن بوكسیت دابولا و توگه است.
هدف از این بهره برداری، تأمین پودر آلومینای كشورمان و پرهیز از خرید بوكسیت در بازارهای جهانی به منظور قطع و یا تقلیل فشارهای بین المللی بود. جمهوری گینه به لحاظ داشتن معادن عالی و گسترده بوكسیت خود، می‌تواند پاسخگوی نیاز كشورمان در این بخش باشد.
سرمایه گذاری در بخش معادن گینه در واقع نخستین نوع سرمایه گذاری جمهوری اسلامی در خارج از كشور بود كه بطور مستقیم در بعد از انقلاب اسلامی صورت گرفت.
تیرماه سال 1371 توافق نامه همكاری بین ایران و گینه توسط حسین محلوجی وزیر وقت معادن وفلزات ایران و محمد الامین تراوره وزیر منابع طبیعی این كشور امضا شد.
براساس این توافق نامه همكاری در بخش معدن میان دو كشور، سنگ بنای حقوقی تأسیس شركت مشترك ایرانی با نام شركت بوكسیت دابولا و توگه (S.B.D.T)گذاشته و این شركت عهده دار وظیفه بهره برداری از این معادن را عهده دار شد.
دوره توافق نامه همكاری معدنی ایران و گینه سال گذشته به پایان رسید؛ دو كشور با تمدید آن برای دوره 25 ساله، مرحله جدید در همكاری دوجانبه برای استخراج و تولید بوكسیت (ماده اولیه تولید فلز آلومینیوم) از معدن بوكسیت كشور گینه كوناكری را آغاز كردند.
توافق نامه یاد شده به امضای وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران و همتای گینه ای وی رسیده است.
بر اساس این توافق نامه، دوطرف ایرانی و گینه ای، متعهد شده اند همه تلاش های قانونی و مطابق با تعهدات قبلی خود را برای برطرف سازی موانع و محدودیت های اجرایی پروژه این شركت به كار گیرند.
ایران در پروژه شركت بوكسیت دابولا – توگه 51 درصد سهم دارد و این شركت به محض اینكه مطالعات امكان سنجی جدید تكمیل شود، اجازه دارد در بیش از پنج هزار و 684 كیلومتر مربع از منطقه معدنی تولید و برداشت داشته باشد؛ این محدوده شامل 13 فلات بوكسیت در نزدیكی دابولا و 12 فلات در توگه، دو شهر در مركز گینه كوناكری واقع است.
گینه در قرارداد یاد شده سهم حداقلی در این شركت دارد، منابع بوكسیتی این كشور دارای ذخیره 600 میلیون تنی است.
گینه كوناكری به عنوان یكی از بزرگترین تامین كنندگان بوكسیت جهان، رتبه چهارم صادرات این ماده را دارد و بوكسیت عمده ترین منابع تولید آلومینا (ماده اولیه كارخانجات تولید آلومینیوم) در دنیا محسوب می شود و بیش از 98 درصد آلومینیوم جهان از بوكسیت و بقیه از نفلین سینیت و آلونیت به دست می آید و ایران برای دستیابی به اهداف چشم انداز 1404 در صنعت آلومینیوم رقم 1.5 میلیون تن شمش و با توجه به پایین بودن ذخیره قابل بهره برداری معادن بوكسیت ایران، نیاز به معادن جدیدی برای تامین این ماده اولیه تولید شمش دارد.
اكنون میزان ذخیره قابل بهره برداری بزرگترین معدن بوكسیت ایران (جاجرم- خراسان شمالی) كمتر از 20 میلیون تن برآورد شده و معادن دیگر بوكسیت ایران هم مانند صدرآباد یزد، شابلاغی دماوند و مندون یاسوج در مجموع برآورد شده كه دارای پنج میلیون تن ذخیره دارند.
آمارهای منتشر شده نشان می دهد به ازای هر چهار كیلوگرم بوكسیت 1.93 كیلوگرم آلومینا تولید می شود و از هر 1.93 كیلوگرم آلومینا یك كیلوگرم آلومینیوم به دست می آید.
جمهوری گینه در شمال غربی آفریقا در سواحل اقیانوس اطلس واقع و پایتخت آن كوناكری است.
آمارهای منتشر شده نشان می دهد 85 درصد جمعیت 10 میلیون نفری این كشور مسلمان، 10 درصد مسیحی و بقیه سایر ادیان را دارند.
** تولید آلومینا و شمش آلومینیوم
وزارت صنعت، معدن وتجارت آمار تولید آلومینا در سال 1392 را بیش از 249 هزار تن اعلام كرد كه با رشد یك درصدی در سال 1393 به رقم 251 هزار تن رسید و هدف گذاری برای سال 94 رقم 250 هزار تن ثبت شده بود.
همچنین شمش آلومینیوم تولیدی در سال 1392 برابر با 299 هزار تن بود كه در سال 1393 با كاهش چهار درصدی به 287 هزار تن رسید و برای سال گذشته دستیابی به رقم 310 هزار تن پیش بینی شد.
این وزارتخانه در چارچوب برنامه راهبردی افق 1404 كه سال گذشته منتشر شد، ظرفیت تولید آلومینیوم كشور را 460 هزار تن اعلام كرده بود كه در افق چشم انداز به رقم یك میلیون و 200 هزار تن خواهد رسید.
** صادرات آلومینیوم ایران
براساس آمار گمرك جمهوری اسلامی ایران، بخش آلومینیوم در 11 ماهه سال گذشته به میزان 114 هزار و 569 تن شمش آلومینیوم و محصولات آلومینیومی به ارزش افزون بر 211 میلیون و 880 هزار دلار صادر كرد.
كشورهای چین، هند، تركیه، امارات متحده عربی، تایوان، عراق و افغانستان در شمار جذب كنندگان اصلی صادرات آلومینیوم ایران در مدت یادشده بودند.
** صنعت آلومینیوم از صنایع موثر در اقتصاد مقاومتی
امروز برپایه سیاست اقتصاد مقاومتی، صنعت آلومینیوم كه از صنایع راهبردی در كشورهای جهان محسوب می شود، می تواند نقش موثری در این عرصه برای كشور ایفا كند؛ صنایع و طرح های بالادستی و صنایع پایین دستی از جمله آلیاژسازها، انواع ریخته‌گران، تولیدكنندگان مقاطع و ورق، تولیدكنندگان انواع در و پنجره و توری آلومینیومی، نما و پارتیشن آلومینیومی، ظروف آلومینیومی، صنایع نسوز، خدمات آبكاری، تولیدكنندگان سیم و كابل آلومینیومی و همچنین بازرگانی (واردكنندگان) انواع محصولات و تجهیزات از فعالان این عرصه به حساب می آیند.
** تولید كنندگان جهانی بوكسیت
سازمان زمین شناسی آمریكا درباره تولید جهانی بوكسیت، كشورهای استرالیا، چین و برزیل را در شمار بزرگترین ها معرفی و آمار تولید چین در سال 2013 را رقم 47 میلیون تن و برای برزیل هم رقم 34.2 میلیون تن اعلام كرد.
اندونزی، هندوستان و گینه به ترتیب با تولید 30 ، 19 و 17 میلیون تن در رده های چهارم تا ششم جهان در سال 2013 جای گرفتند.
تولید بوكسیت در سایر كشورهای جهان كمتر از10 میلیون تن بود و یونان، گویان، جامائیكا، قزاقستان، روسیه، سورینام، ونزوئلا و ویتنام از دیگر تولید كنندگان این ماده معدنی محسوب می شوند.
** ذخایر احتمالی بوكسیت جهان
پیش بینی می شود ذخایر جهانی بوكسیت بیش از 55 تا 75 میلیارد تن باشد كه از این مقدار حدود 32 درصد در آفریقا، 23 درصد در اقیانوسیه، 21 درصد در آمریكای جنوبی و كارائیب، 18 درصد در آسیا و 6 درصد نیز در سایر نقاط جهان قرار دارد.
براساس گزارش سازمان زمین شناسی آمریكا بیشترین ذخایر بوكسیت در كشورهای گینه، استرالیا، برزیل، ویتنام، جاماییكا و اندونزی قرار گرفته است.
از: حسین عضدی فسا
اقتصام ** 1559 ** 2023
تاریخ انتشار: ۱۶ فروردین ۱۳۹۵ - ۰۸:۱۸
تهران- ایرنا- بررسی های مراجع بین المللی نشان می دهد ذخایر قابل توجه بوكسیت از نظر جهانی در ایران امكان اكتشاف دارد اما آمارهای رسمی بیانگر آن است كه در سال 2013 فاصله جمهوری اسلامی با استرالیا به عنوان بزرگترین تولیدكننده بوكسیت به حدود 80 میلیون تن می رسد.