كبدتان چرب نشود

كبد چرب عارضه ای است كه به دلیل شیوه زندگی كم تحرك، مصرف غذاهای چرب، شیرین و پركالری بوجود می آید و محققان پیش بینی می كنند كه این عارضه تا چند سال آینده به یك تهدید جدی و شایع برای سلامت كبد تبدیل می شود.
وجود چربی در كبد طبیعی است ولی زمانی كه این میزان افزایش یابد، یعنی بیش از 5 تا 10 درصد از وزن كبد شود، عارضه ای به نام كبد چرب به وجود می آید.
این بیماری در مراحل اولیه هیچ علامت خاصی ندارد و با گذشت زمان و پیشرفت بیماری علایمی مانند احساس خستگی، كاهش وزن و اشتها، زرد شدن پوست، ضعف، حالت تهوع، سردرگمی و اختلال حافظه در بیمار دیده می شود. بزرگ شدن كبد، احساس درد در مركز و قسمت فوقانی راست شكم و تیره شدن پوست گردن و زیر بغل یا مشاهده لكه های تیره، برخی از علایم دیگر كبد چرب هستند.
كبد یكی از اندام های بزرگ سمت راست شكم است كه حدود 1.36 كیلوگرم وزن دارد. مهمترین وظیفه كبد، فیلتر كردن خونی است كه از دستگاه گوارش وارد كبد می شود و قرار است در سراسر بدن جریان یابد. تمام مواد سمی و مضر خون در كبد جدا می شوند. كبد با تولید صفرا، چربی غذا را تجزیه كرده و آن را تبدیل به انرژی می كند. ذخیره قند بدن نیز به عهده كبد است.
تولید و سنتز عناصر مهم پلاسمای خون و ذخیره برخی از مواد مغذی از جمله ویتامین ها و آهن نیز به عهده كبد است. سم زدایی، تنظیم هورمون، سنتز پروتئین، هضم غذا و تجزیه سلول های قرمز خون نیز از مهمترین وظایف كبد به شمار می آیند.

** ابتلای 30 درصد ایرانی ها به كبد چرب
دكتر اكرم پورشمس فوق متخصص بیماری گوارش و كبد در گفت وگو با خبرنگار علمی با اشاره به اینكه مطالعات انجام شده در كشور نشان می دهد كه شیوع بیماری كبد چرب در ایران حدود 30 درصد است ، گفت: كبد چرب بیماری شایعی است كه می توان آن را با سبك زندگی افراد مرتبط دانست.
وی افزود: كبد یكی از مهمترین اعضای بدن است و انسان نمی تواند بدون آن زنده بماند و ضروری است در صورت ابتلا به بیماری های كبدی و از جمله كبد چرب آن را به خوبی درمان كند.
استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران اضافه كرد: بیماری كبد چرب در افرادی شایع تر است كه مبتلا به اضافه وزن، چاقی، بیماری دیابت، اختلال در چربی خون و بیماری های سندرم متابولیك ( اختلال اصلی سوخت قند و چربی در بدن ) هستند.
پورشمس با بیان اینكه در بیماری كبد چرب علائم اولیه وجود ندارد، تصریح كرد: تشخیص كبد چرب با انجام آزمایش خون یا سونوگرافی صورت می گیرد.

**علل ابتلا به كبد چرب
پورشمس با بیان اینكه ابتلا به كبد چرب به چندین عامل بستگی دارد گفت: چاقی و اضافه وزن ، بیماری دیابت ، تغذیه نامناسب ، مصرف غذاهای بسیار چرب و اختلال در چربی خون ازعواملی هستند كه می تواند فرد را به درجاتی از كبد چرب مبتلا سازد.
وی یاد آورشد: مصرف بیش از اندازه برخی از داروها مانند داروهای كورتن دار و هورمونی نیز منجر به تجمع چربی در كبد می شود و می تواند در دراز مدت به كبد نیز آسیب برساند. همچنین استعمال دخانیات و مصرف الكل در بروز كبد چرب به اثبات رسیده است.

**چاقی از عوامل مهم كبد چرب
استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران با بیان اینكه كبد چرب در افراد چاق و دارای اضافه وزن شایع تر است، گفت:كم تحركی و مصرف غذاهای چرب سبب شده كه مردم روز به روز وزنشان افزایش یافته وهمین افزایش وزن، چاقی را به دنبال خواهد داشت.در افراد چاق بیماری های اختلال چربی خون ،دیابت و همچنین سندرم متابولیك بیشتر است و این عوامل می تواند زمینه بیماری كبد چرب در فرد را افزایش دهد.
پورشمس تاكید كرد: كبد چرب قابل درمان است و بیماران با كاهش وزن، تغییر شیوه زندگی ، افزایش فعالیت های جسمانی ، اصلاح برنامه غذایی و كنترل بیماری دیابت و چربی خون می توانند بیماری خود را به خوبی درمان كنند.

**ورزش اولین و مهمترین قدم در درمان كبد چرب
پورشمس با بیان اینكه ورزش كردن صرفنظر از میزان و شدت آن اولین و مهم‌ترین قدم در درمان این بیماری است، گفت: كاهش وزن و ورزش از مهمترین روش های درمان كبد چرب است و 90 درصد بیماران كبد چرب با تغذیه و رژیم غذایی سالم می توانند بهبود یابند.
وی اضافه كرد:ورزش كردن و انجام فعالیت های بدنی برای بیماران كبد چرب بسیار مفید بوده و بهتر است این افراد حداقل روزانه 30 دقیقه ورزش و پیاده روی را در برنامه زندگی خود بگنجانند.
این فوق تخصص گوارش و كبد اظهار كرد :افراد چاق بهتر است به آرامی و تحت نظر پزشك وزن خود را كاهش دهند و برای كاهش وزن در قدم اول برنامه های رژیم غذایی خود را محدود و كنترل كرده و در كنار آن ورزش و تحرك خود را افزایش دهند.

** اصلاح الگوی غذایی
فوق تخصص گوارش و كبد با اشاره به اینكه اصلاح الگوی غذایی می تواند از بروز بسیاری از بیماری به خصوص ابتلا به كبد چرب در افراد جامعه پیشگیری كند، افزود: ابتلا به كبد چرب با تغذیه نامناسب درارتباط است و مصرف بیش از اندازه چربی ها و غذاهای آماده و فست فودها و همچنن رژیم غذایی غنی از قندها در بدن تبدیل به ذخیره چربی شده می تواند زمینه ابتلا به كبد چرب را افزایش دهد.
پورشمس با توصیه بر اینكه حذف چربی های اشباع شده از رژیم غذایی بهتر است، صورت گیرد، گفت :در تهیه غذا بهتر است از روغن های حیوانی امتناع كرد و به جای آن از روغن های گیاهی و مایع برای كاهش ابتلا به بیماری ها به خصوص كبد چرب مصرف كرد.
به گفته این استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران روزانه باید 5 وعده میوه و سبزی تازه در برنامه غذایی افراد گنجانده شود و مصرف گوشت قرمز را محدود و به جای آن از ماهی و مرغ استفاده شود.
پورشمس افزود:افراد مبتلا به این بیماری ازاستعمال دخانیات،مصرف شیرینی و تنقلات ، كله پاچه و غذاهای سرخ كردنی كه منجر به افزایش اختلال در چربی و قند خون می شود خودداری كنند.
علمی **1354**1440