مسئولان كاروانسراهای تاریخی آهوان در سمنان را دریابند

آنان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفتند: آثار و یادمان های تاریخی جز شناسنامه و هویت هر سرزمین است و حفظ و حراست و نگهداری آن از سوی همه به ویژه سازمان میراث فرهنگی امری ضروری است.
در مسیر سمنان به دامغان، حدود 30 كیلومتر كه از سمنان فاصله می‌گیریم دو كاروانسرای زیبا در كنار جاده به چشم می‌خورند، نام هر دو كاروانسرا آهوان است و هر چه نزدیك تر بروی عظمت كاروانسراها بیشتر خودنمایی می كند اما وقتی مقابل كاروانسراها قرار گیری می بینی كه چه غریب افتاده اند.
این كاروانسراها به نام های كاروانسرای سنگی و آجری آهوان شهرت دارند و 'رباط سنگی انوشیروانی' و 'كاروانسرای شاه عباسی' از دیگر نام ها این كاروانسراهاست.
رضا مهرآبادی یكی از گردشگران وضعیت این كاروانسرای تاریخی را اسفبار توصیف كرد و به ایرنا گفت: وضعیت اسفبار كاروانسرای آهوان در شرایطی كه می تواند صدها هزار گردشگر را به خود جلب كند، بخشودنی نیست.
مهرآبادی حفاظت این آثار را از سوی همه به ویژه مسئولان امر اجتناب ناپذیر دانست و افزود: شایسته نیست یادمان های تاریخی سرزمین ایران به راحتی از بین برود و همگان نظاره و سكوت كنند.
این گردشگری مشهدی اظهارداشت: مدیران باید طوری برنامه ریزی كنند كه از صنعت گردشگری درآمد اقتصادی كلانی كسب كنند چرا كه امروز دنیا به این سمت حركت كرده است و ما نباید غافل از درآمد خوب حوزه گردشگری باشیم.
گردشگر دیگری كه خود را محسن ساداتی، معلم تاریخ از استان تهران معرفی می كند، تاكیدكرد: مگر در استان سمنان میراث فرهنگی وجود ندارد كه این آثار تاریخی به روز فلاكت بار افتاده و تخریب شده است.
ساداتی در گفت و گو با ایرنا خاطرنشان كرد : آثار تاریخی كاروانسرای آهوان شده تابلوی نقاشی و هر كه از راه می رسد نوشته و یادگاری بر در و دیوار آن می نویسد و این شایسته بلندای تاریخ ایران زمین نیست.
وی تصریح كرد: اگر میراث فرهنگی متولی این آثار نیست به نظرم این سازمان به عنوان نماینده حاكمیت باید همه آثار و یادمانهای تاریخی ایران را زیرپوشش خود بگیرد و برای حفظ و حراست آن دقت نظر داشته باشد.
وی تاكید كرد: مسئولان امر هر چه زودتر جلوی تخریب این آثار تاریخی را بگیرند و با تخریب كنندگان آن برخورد كنند.
ساداتی از كم توجهی میراث فرهنگی استان سمنان نسبت به آثار تاریخی كاروانسرای آهوان انتقاد كرد.
در استان سمنان بیش از هزار اثر تاریخی شناسایی شده وجود دارد كه تاكنون 800 اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سمنان گفت : زمان ساخت كاروانسرای سنگی(رباط انوشیروانی) به سالهای 420 تا 421 هجری قمری و ساخت كاروانسرای شاه عباسی به سال 1097 هجری قمری در دوره صفویه بر می‌گردد.
آرزو گلكار در گفت و گو با ایرنا افزود : با یك حساب سرانگشتی مشخص می شود كاروانسرای سنگی بیش از یك هزار سال و كاروانسرای آجری بیش از سه قرن قدمت دارد و عجیب اینجاست كه علاوه بر باد و باران، زخمی عمیق تر بر جان این كاروانسراها نشسته است.
وی یادآور شد: زخمی كه به این سادگی ها بر روی این آثار رفع نمی شود و انگار به بخشی از تاریخ این بناها مبدل شده است، حس می كنی این دو كاروانسرا سالهاست كه فراموش شده اند.
در یك نگاه كلی هر دو كاروانسرا عظیم هستند و با شكوه، حتی با وجود بی توجهی و مرمت جزئی در طی سالهای اخیر، باز هم قابل ستایش اند و استوار، اما بر روی در و دیوار بنا كه دقیق می شوی، زخم ها یكی یكی بر جان تو هم می نشیند.
باورش سخت است، اما واقعیت دارد و هست، جایی چهره ای كشیده شده و جایی دیگر مسافری تاریخ حضورش در كاروانسرا را به یادگار گذاشته است و همه چه بد خط هستند و نقش و نگارها چه سطحی و نازیبا.
گلكار با اشاره به اینكه هر دو كاروانسرا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند، می‌گوید: ساختمان كاروانسرای آجری شامل چهار ایوان و 34 حجره است كه در اطراف حیاط مركزی وجود دارند، این كاروانسرا دو شاه نشین دارد كه یكی بر فراز ورودی اصلی و دیگری در مقابل آن بنا شده است.
وی با بیان اینكه مصالح به كار رفته در این كاروانسرا عمدتا آجر است، خاطرنشان كرد: این كاروانسرا علاوه بر حیاط مركزی دو حیاط كوچك‌تر دارد كه در دو طرف ورودی اصلی ساخته شده اند و به این واسطه در میان كاروانسراهای از این نوع منحصر به فرد است.
اما نكته اینجاست كه تاریخ ساخت و ضرورت حفظ یادگار گذشتگان، عده ای را از تخریب این بنا باز نداشته است و به وضوح موضوع وندالیسم یا تخریب اموال عمومی در این كاروانسراها مشهود است.
وندالیسم یكی از انواع آسیب‌های اجتماعی است و كارشناسان و آسیب شناسان اجتماعی وندالیسم را در زمره انحرافات و بزهكاری‌های جوامع جدید دسته‌بندی می‌كنند و آن را عكس العملی خصمانه و واكنشی كینه توزانه نسبت به برخی از فشارها، تحمیلات، ناملایمات، اجحاف‌ها و شكست‌ها تحلیل می‌كنند.
به گفته اغلب كارشناسان حوزه میراث فرهنگی دیوار نویسی یا وندالیسم از جدی ترین عوامل تخریب و نابودی آثار تاریخی است كه می تواند زودتر از هر تهدیدی سرمایه های كشور را از بین ببرد.سرمایه هایی كه دیگر به راحتی قابل بازگشت نیست و شاید هم هرگز قابل بازگشت نباشند.
در نص صریح قانون در خصوص تخریبگران نیز آمده است: بر اساس ماده 558 قانون مجازات اسلامی در خصوص تخریب اموال تاریخی‌- فرهنگی، هر كس به تمام یا قسمتی از ابنیه، اماكن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی- تاریخی یا مذهبی كه در فهرست آثار ملی ‌ایران به ثبت رسیده است...یا تزئینات، ملحقات، تاسیسات، اشیا و لوازم و خطوط و نقوش منصوب یا موجود در اماكن مذكور كه‌ مستقلا نیز واجد حیثیت فرهنگی- تاریخی یا مذهبی باشد، خرابی‌ وارد آورد، علاوه بر جبران خسارات وارده، به حبس از یك الی 10 سال محكوم می‌شود.
حال چه می شود كه نه تنها این دو كاروانسرا بلكه سایر آثار تاریخی از زخم وندالیسم در امان نمی مانند، جای بحث و بررسی دارد.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان نیز با بیان اینكه مالك این دو كاروانسرا میراث فرهنگی نیست، گفت: بهترین راه حفظ و احیای این كاروانسراها واگذاری آن ها به بخش خصوصی است.
مصطفی یغمائیان با بیان اینكه در طی سالهای گذشته چند دوره عملیات مرمت اضطراری توسط میراث فرهنگی در این دو كاروانسرا انجام شده است، می گوید: بسیاری از بخش های بدنه كاروانسرای سنگی مرمت شده و اگر همین مرمت ها نبود، چیز زیادی از بدنه باقی نمی ماند.
وی با تاكید بر اینكه اعتبار كلانی برای مرمت و احیای این كاروانسراها مورد نیاز است، گفت: كمترین اعتبار مورد نیاز برای مرمت این كاروانسراها یك میلیارد و 500 میلیون ریال است.
30 كیلومتر كه از سمنان عبور می كنیم و در 87 كیلومتری دامغان، دو كاروانسرا استوار ایستاده اند، یكی سنگی، یكی آجری و قرن ها خاطره را در خود به یادگار دارند، تماشایشان تنها كافی نیست، در وطن خویش بسی غریبند.
6026//1352/7342/