زادآوری سالم و پرورش نسلی با نشاط

بارداری در سنین بالای 35 سال و زیر 18 سال از موضوعات مهم در حوزه سلامت زنان است و افزایش زادآوری در سنین نامناسب با خطرات جدی برای مادر و كودك همراه است.
هر بارداری كه با احتمال مرگ مادر و جنین همراه باشد در زمره حاملگی پر خطر تقسیم بندی می شود و ضعف بهداشت باروری سبب شده كه هر ساله طیفی از زنان در مواجهه بارداری های پرخطر در معرض آسیب باشند و هزینه های سربار مالی، روحی و جسمی را متحمل شوند.
نبود فاصله گذاری مناسب زایمان و بارداری ناخواسته و ناایمن عاملی برای بروز معلولیت ها است و با اهداف جمعیتی مولد و پویا مغایر است.
بنا به آمارهای مركز بهداشت استان مركزی تنها در سال 93 در ده شهرستان این استان (به جز ساوه و زرندیه)، 17 هزار و و 341 زایمان انجام شده كه پنج هزار و 310 بارداری پرخطر بوده است و این مهم لزوم تقویت آگاهی خانواده ها از بهداشت باروری را در این خطه نشان می دهد.
كارشناس مسئول جمعیت و باروری سالم مركز بهداشت استان مركزی گفت: بهترین زمان ممكن برای بارداری در زنان سن 20 تا 30 سال است و اقدام به حاملگی خارج از این محدوده جزو بارداری پر خطر محسوب می شود.
اكرم حمزلوئیان افزود: زنی كه قصد بارداری دارد باید به مراكز بهداشتی درمانی مراجعه كند و مشاوره مامائی و خدمات مراقبتی قبل از بارداری را دریافت می كند و مراقبت های دوران بارداری و پس از زایمان را 42 روز پس از تولد نوزاد خود از مراكز بهداشتی درمانی دریافت كند، تا خطر برای وی و نوزادش به حداقل برسد.
وی اظهار كرد: بارداری در سن پائین (زیر 18 سال) خطر های جسمانی و مسائل جدی روانی، اجتماعی و اقتصادی را برای مادر به همراه دارد و اقدام به حاملگی در این سنین احتمال سقط ، زایمان زودرس ، نارسی جنینی و بروز مشكلاتی چون اختلالات مغزی، فلج مغزی، عفونت، صدمات وخیم عصبی، چشمی و ریوی را در جنین دو چندان می كند و ممكن است به سوء تغذیه، افزایش مرگ و میر قبل و پس از زایمان، كم خونی، مسمومیت بارداری، اختلال عملكرد جنسی و مشكلات روحی روانی منجر شود.
این كارشناس مركز بهداشت استان مركزی توضیح داد:همچنین بارداری در سن بالای 35 سالگی نیز با درصد بالای خطر برای مادر و جنین و عوارض و پیامدهای خاص همراه است.
حمزلوئیان افزود: با افزایش سن، احتمال ابتلا به بیماری ها بالا می رود و در صورت بارداری در سن بالا مادر بیشتر در معرض بیماری هایی مثل دیابت حاملگی، فشار خون ناشی از بارداری، جفت سرراهی، كنده شدن جفت، سزارین و حاملگی نابه جا است.
وی عنوان كرد: حاملگی در سن بالا احتمال زایمان زودرس خودبه خود، محدودیت رشد جنین، مرگ جنین، حاملگی مولار را افزایش می دهد.
معاون فنی مركز بهداشت استان مركزی نیز در این خصوص گفت: باروری در سنین بالا ضمن خطرات زیاد برای مادر و جنین با هزینه های سربار زیادی همراه است و سیستم بهداشت و درمان را نیز با چالش ها و نظارت های ویژه زمان بر و پر هزینه مواجه می كند.
دكتر عباس اسماعیلی افزود: افزایش سن زنان باردار به دلیل ازدواج های دیرهنگام و از كف رفتن فرصت طلایی دوران باروری از چالش های اساسی در حوزه مراقبت های باروری كه وقت و هزینه های زیادی را در سیستم مراقبتی و بهداشتی ایجاد می كند و نیاز است در سایه برنامه های بین بخشی شرایطی مهیا شود تا بارداری در سنین مناسب یعنی بین 18 تا 35 سال رخ دهد و از میزان بارداری های بالای 35 سالگی كاسته شود.
وی توضیح داد: میانسالی سن آغاز بیماری های زمینه ای و مزمن نظیر فشارخون، نارسایی های قلبی و عروقی، دیابت، پوكی استخوان و نظایر آن است و اهمیت زیادی دارد كه مادران در سن 35 سال به بالا باروری با برنامه و آمادگی پیش از بارداری را دنبال كنند تا خطر برای خود و جنینشان را به حداقل برسانند.
دكتر اسماعیلی خاطرنشان كرد: 44 درصد از مادران بالای 35 سال سن استان با یكی از بیماری های زمینه ای نظیر دیابت، اختلال انعقادی و فشار خون همراه بودند، 19 درصد مسمومیت حاملگی، 11 درصد جراحی در طول بارداری، 9 درصد خونریزی های نابهنگام، شش درصد بیماری قلبی و عروقی و دو درصد نیز عفونت بعد از زایمان داشته اند و این مهم لزوم مراقبت های ویژه و فرهنگ اهمیت به زمان طلایی بارداری را می رساند.
وی یادآور شد: فاصله گذاری در بارداری زنان پرخطر اهمیت زیادی دارد چرا كه لازمه سلامت مادر و كودك در بارداری این افراد سلسله مراقبت های پیش و حین بارداری است و با توجه به اینكه آمار اینگونه بارداری رو به افزایش است می طلبد سیاست های خاص برای این حوزه اعمال شود.
معاون فنی مركز بهداشت استان مركزی یادآور شد: ایجاد كلینیك سلامت باروری و جنسی نیاز مهم زنان در استان مركزی است تا نگاه علمی به بارداری و مراقبت های بهینه از آن به صورت اصولی صورت بگیرد.
دكتر اسماعیلی توضیح داد: زایمان ها در استان مركزی وضعیت ایمن و مطلوبی دارند و بیش از 99 درصد از زایمان ها در بیمارستان ها انجام می شود و رقم زیر یك درصد زایمان های غیربیمارستانی مربوط به زنانی است كه محل زندگی آنان فاصله زیادی تا مراكز درمانی برای زایمان دارد و یا تبعه افغان كه برای ثبت و مراحل قانونی زایمان با چالش مواجه اند.
وی گفت: با اجرای برنامه تحول نظام سلامت، گرایش به زایمان طبیعی در زنان استان رو به افزایش است و این مسئله خود ضریب خطر برای مادر و نوزاد را كم می كند.
كارشناس مادران گروه بهداشت خانواده مركز بهداشت استان مركزی نیز گفت: فناوری كمك باروری و القای تخمك گذاری و غربالگری های ناهنجاریهای جنینی با پرداخت هزینه بالا درمادران با سن بالای حاملگی افزایش می یابد.
نگین مشتاقی افزود: احتمال سقط جنین در مادران بالای 40 سال، 26 درصد و در پدران بالای 40 سال، 20 درصد بیشتر است و همچنین برابر آمار مرگ و میر مادران در بارداری های بالای 35 سال پنج برابر مادران در سنین مناسب بارداری است.
وی یادآور شد: در تحقیقات انجام شده تنها بالا بودن سن مادر در بارداری خطر آفرین نیست بلكه سن بالای پدر نیز به طور لگاریتمی خطر بروز جهش های جدید را كه سبب وقوع بیماری های ژنتیكی مانند نوروفیبروماتوز یا اكندروپلازی كه جزء امراض عصبی عضلانی است را افزایش می دهد.
متخصص زنان و زایمان و ناباروری در اراك نیز توضیح داد: یكی از بیشترین عارضه حاملگی در سنین بالا و پایین سقط جنین است كه با عفونت و خونریزی شدید، انسداد جریان خون، سوراخ شدن یـا ایجـاد شكاف در رحم، عـوارض بیهوشی، تشنج و دردهای طول كشیده شكمی، مشكلات گوارشی و خطر نازایی و حتی مرگ مادر همراه است.
دكتر نازیلا نجدی افزود: بارداری پرخطر هزینه سنگین اجتماعی و سلامت است بنابراین هر زنی كه تصمیم به بارداری دارد باید با برنامه، مشاوره و مراقبت های خاص اقدام به حاملگی كند و خدمات مراقبت های پیش از بارداری و رصد مستمر سلامت در حین بارداری اهمیت ویژه دارد.
كارشناس باروری مركز بهداشت استان مركزی هم گفت: انجام مراقبت های قبل از بارداری حداقل باید شش ماه قبل از تصمیم به بارداری آغاز شود و انجام این مهم برای همه زنان قبل از باردار شدن ضروریست.
اكرم احمدلو افزود: هدف از مراقبت های بارداری برنامه ریزی مناسب برای فرزند آوری و افزایش كیفیت زندگی سالم ، بهبود ضعیت سلامت زنان، نوزادان، كودكان و خانواده ها است.
وی خاطرنشان كرد: درمشاوره قبل از حاملگی سوابق طبی، اجتماعی و خانوادگی كامل فرد بررسی می شود و افرادی كه در سن بارداری پرخطر هستند توصیه ها و مراقبت های لازم را می گیرند.
وی اظهار كرد: دو علت اصلی مرگ در سال اول زندگی، نقایص هنگام تولد و اختلالات ناشی از زایمان زودرس است كه می توان با راهكارهای اختصاصی پیشگیری در دوره قبل از تولد به طور قابل توجهی آن را كاهش داد یا از بین برد.
احمدلو گفت: ناتوانی های مادر به دنبال بارداری و زایمان مانند بیماری های كنترل نشده مادر، تماس های محیطی و كمبود های تغذیه ای از طریق مراقبت قبل از حاملگی مهمترین معاینه مراقبت های بهداشتی قبل از تولد نوزاد است بنابراین بهینه سازی شرایط و پیامدهای حاملگی، تاثیرات دراز مدت بر سلامت فرد دارد و برای موثر واقع شدن مراقبت دوران بارداری باید مشاوره در مورد خطرات حاملگی و راهكارهای مربوط به پیشگیری از آنها قبل از حاملگی انجام شود.
وی افزود: برای مادر بارداری كه به خاطر حاملگی پرخطر جنین وی در معرض خطر ناهنجاری های جنینی و عقب افتادگی است لازم است كه قبل از بارداری به مشاور ژنتیك معرفی شود.
وی اضافه كرد: بیماری فنیل كتونوری و بیماری تی ساكس و تالاسمی چند نمونه از اختلالات مادر زادی هستند كه نیاز به مشاوره ژنتیك قبل از بارداری دارند و مصرف اسید فولیك قبل از حاملگی تا حد زیادی باعث كاهش نقص لوله عصبی در جنین می شود.
وی توضیح داد: در آن دسته از زنان باردار كه فرزند قبلی آنان مبتلا به اختلال ناهنجاری جنینی بوده، در صورت مشاوره قبل از بارداری و استفاده از اسید فولیك خطر بروز مجدد آن تا 72 درصد كاهش می یابد.
وی اظهار كرد: در بیماری فنیل كتونوری با انجام مراقبت قبل از حاملگی و با استفاده از رژیم غذایی مناسب میزان بروز ناهنجاری جنینی به ویژه ناهنجاری در قلب و اعصاب به طور چشمگیری كاهش می یابد.
این كارشناس مركز بهداشت یادآور شد: بیماری تی ساكس كه نوعی اختلال شدید عصبی و ژنتیكی است و در دوره كودكی باعث مرگ بیمار می شود با مراقبت و مشاوره قبل از بارداری و معرفی جهت مشاوره ژنتیك به طور كاملا آشكاری كاهش نشان می دهد.
وی توصیه كرد: موضوعی كه خانواده‌های با سابقه بیماری ژنتیكی و زوج های با نسبت فامیلی قبل از فرزنددار شدن باید انجام دهند، انجام مشاوره ژنتیك است.
احمدلو گفت: امروز بیماری‌های ژنتیكی طیف وسیعی دارند و بسیاری از آنها پیش از تولد قابل پیشگیری هستند به ویژه به مبتلایان به نقص ایمنی، بیماری‌های متابولیك و بیماری‌های مولتی فكتوریال چون دیابت و ام‌اس می‌توان كمك‌های شایانی كرد و خانواده‌هایی را كه نگران بروز چنین بیماری‌هایی هستند را از نگرانی خارج كرد.
وی گفت: زنان می توانند برای انجام مراقبت های قبل از تولد به یكی از مراكز بهداشتی درمانی نزدیك محل سكونت خود و یا به یك متخصص زنان و زایمان و یا ماما مراجعه داشته باشند.
6013/6012