اختلافات و چالش ها در روابط يونان و تركيه/ تنشها افزايش يافته است

** اختلافات ديرينه:
يونان و تركيه داراي اختلافات ديرينه اي هستند كه به دوران حاكميت عثماني در يونان بر مي گردند، زيرا يونانيان معتقدند كه حاكمان عثماني به زور كشورشان را تصرف كرده و براي حدود مدت بيش از 400 سال با ملت يونان بدترين رفتار را كرده اند.
يونانيان همچنان مي گويند كه استفاده از زور و قدرت توسط حاكمان عثماني، به حدي بوده است كه حتي سخن گفتن به زبان يوناني براي يونانيان ممنوع شده بود.
يونانيان همچنين بر اين باورند كه براي حفظ زبان و فرهنگ يونان در خلال حاميت عثماني بر اين كشور، با همت تعدادي از كشيشان مدارس زيرزميني براي آموزش زبان يوناني راه اندازي شده بود كه اين امر باعث حفظ و بقاي زبان يونان شده است و براي حفظ خاطره اين دوران، روزي را به عنوان روز معلم در يونان نام نهاده اند و مدارس در اين روز جشن مي گيرند.
يونانيان همچنين روز 25 ماه مارس را روز رهايي از قيود دولت عثماني در تاريخ خود مي دانند و اين روز در واقع روز ملي اين كشور است و هر ساله در اين كشور بطور رسمي و با حضور مقامات كشوري و لشكري جشن گرفته مي شود.
حفظ اين گونه خاطرات و تاكيد بر آموزش تاريخ اين دوره و مبارزات مردم يونان براي بيرون راندن حكومت عثماني، باعث شده كه خاطرات آن دوران هميشه در ذهن فرزندان يوناني به عنوان نطقه اي مهم و حساس از تاريخ كشورشان باقي بماند.
يونانيان در خلال حاكميت عثماني به روش هاي مختلفي مقاومت مي كردند و بصورت جسته و گريخته به مبارزات خود شدت مي بخشيدند و مي توان گفت جنگ ايذايي در طول مدت 400 سال حاكميت عثماني در يونان در جريان بوده است.
بعد از سال 1821 ميلادي و خروج نيروهاي عثماني، يونانيان تقريباً تمام مساجدي را كه عثماني ها در طول مدت حاكميت خود ساخته بودند، تخريب و فقط تعداد اندك از آنها را به موزه ها بدل كردند كه آنها نيز با گذشت زمان، رو به ويراني هستند.
بر اساس توافق 1821 لوزان تعدادي از ترك هاي باقي مانده از دوران عثماني در شمال يونان و تعدادي از يونانيان در استانبول باقي مانده و زندگي مي كنند.
يونان و تركيه هر از گاهي يكديگر را به نقض توافقنامه لوزان كه چارچوب زندگي آنان را در دو كشور مشخص كرده، متهم مي كنند.

** اختلافات دوران معاصر:
يكي از اختلافات مهم دوران معاصر را مي توان مساله قبرس و تقسيم اين جزيره به دو بخش جنوبي و يوناني نشين و شمالي و ترك نشين قلمداد كرد.
دولت يونان و يونانيان قبرس مي گويند ارتش تركيه در سال 1974 با ورود به بخش شمالي قبرس حدود يك سوم اين كشور را به تصرف خود در آورده است و در خلال جنگي كه در اين سال بين نيروهاي يونان و قبرس از يك سو و نيروهاي ارتش تركيه از سوي ديگر رخ داد، تعداد زيادي از قبرسي ها كشته و به ساختارهاي زيربنايي اين كشور خسارات فراواني وارد آمده است.
از سال 1974 تا كنون تمام تلاش هاي سازمان ملل متحد و ديگر جوامع بين المللي براي حل مساله قبرس و وحدت مجدد دو بخش اين كشور، كه يكي از گره هاي اصلي در روابط آتن و آنكارا است، نتيجه اي در بر نداشته و همچنان اختلافات بين آتن و آنكارا بر سر اين مساله به قوت خود باقي است.
يونان و تركيه اختلافاتي نيز بر سر تعدادي از جزاير صخره اي و مرزهاي آبي دو كشور در درياي اژه و مديترانه دارند.
اختلافات تركيه و يونان بر سر اين جزاير در سال 1996 بشدت افزايش يافت، زيرا نيروهاي ارتش تركيه به يكي از اين جزاير وارد شدند و اين كار سبب شد اين دو كشور كه هر دو عضو ناتو هستند، در آستانه درگيري نظامي قرار گيرند كه با وساطت سريع آمريكا، كشورهاي اروپايي و سران ناتو از وقوع آن جلوگيري شد.
از آن زمان به بعد دولتمردان دو كشور با رفت و آمدهاي مكرر و ديدارهايي در سطح عالي تلاش كرده اند روابط خود را به عنوان دو كشور همسايه بهبود بخشند ولي هر از گاهي اين روابط مجدداً متشنج مي گردد.
آتن و آنكارا تقريباً بطور مرتب همديگر را به نقض حريم هوايي و دريايي متهم مي كنند كه بعضي وقت ها اين اتهامات از شدت بيشتري برخوردار مي شود و لحن تهديد به خود مي گيرد.
در يك سال و اندي گذشته هم پس از دعوت قبرس جنوبي از شركت هاي خارجي براي انجام عمليات اكتشاف نفت و گاز در مرزهاي آبي خود در درياي اژه، تنش بين آتن و آنكارا بشدت افزايش يافت و بارها تركيه اعلام كرد: بخش جنوبي قبرس حق ندارد تا قبل از حل كامل مساله دو جامعه يوناني و ترك قبرس، بتنهايي از منابع نفت و گاز اين منطقه استفاده كند، زيرا قبرس شمالي (بخش ترك نشين اين جزيره) نيز سهمي از اين منابع دارد.
تركيه بارها اعلام كرده است، تحت هيچ شرايطي اجازه نخواهد داد قبرس جنوبي و يوناني نشين بتنهايي از منابع نفت و گاز در سواحل قبرس قبل از حل كامل اختلافات دوبخش، بهره مند شود و اين اختلافات طي يكي دو سال گذشته بارها باعث شد خطر درگيري نظامي هم پيش آيد كه باز هم با وساطت آمريكا و ناتو به وقوع نپيوست.
يونان بطور مرتب خبرهايي درباره نقض حريم هوايي و دريايي خود توسط جنگنده ها و كشتي هاي ارتش تركيه منتشر مي كند و تركيه نيز بارها يونان را به نقض حريم هوايي و دريايي خود متهم مي سازد كه اين روند تقريباً حالت عادي به خود گرفته است.
طي چند ماه اخير با توجه به ديدار هاي مكرر «نيكو اناستاسياديس» رئيس جمهوري قبرس (جنوبي) با «مصطفي اكنجي» رهبر ترك هاي شمال قبرس در حضور نماينده ويژه سازمان ملل متحد و افزايش اميدها به حل مساله قبرس و وحدت مجدد دو بخش اين كشور، به نظر مي رسيد كه تنش بين آتن و آنكارا نيز كاهش يابد ولي شواهد دست كم چنين امري را در كوتاه مدت تاييد نمي كنند.
«نيكوس كوجيا» وزير امور خارجه يونان يكشنبه گذشته (پريروز) در مصاحبه اي با اشاره به تحركات تركيه در درياي مديترانه و اژه گفت: تمركز نقض حريم هوايي و دريايي در مناطق جزاير «خيو» و «پسارا»ي يونان توسط نيروي هوايي و دريايي تركيه، اين مساله را به ذهن متابدر مي كند كه گويا اين كشور مسائلي را در مورد تماميت ارضي يونان در سر مي پرورد و اين امر باعث نگراني شديد از احتمال بروز درگيري هاي نظامي شده است.
رسانه هاي خبري يونان روز دوشنبه (ديروز) گزارش دادند: تركيه با ارائه يادداشتي براي برگزاري رزمايشي در اين مناطق، خواستار اين شد كه هفت منطقه در نزديكي اين جزاير يونان روزهاي دوشنبه و سه شنبه (امروز) ممنوعه اعلام شوند كه اين امر باعث واكنش شديد آتن شده است.
بر اساس گزارش همين رسانه ها، آتن با انتقاد از اين درخواست تركيه گفته است: اولاً اين مناطق جزو حاكميت مطلق يونان هستند و ثانياً چنين درخواستي با تاخير صورت گرفته و آتن تحت هيچ شرايطي آن را نخواهد پذيرفت.
فرمانده نيروهاي مسلح يونان با انتقاد از عملكرد تركيه، اين گونه درخواست ها را بي اساس و اقدامات تركيه را خلاف قوانين بين المللي قلمداد كرده و گفته است: آتن تحت هيچ شرايطي چنين درخواستي را نخواهد پذيرفت و به هيچ كسي اجازه ورود به قلمرو كشور را نخواهد داد.
بر اساس گزارش رسانه هاي يوناني، وي روز دوشنبه (ديروز) به همراه چند نفر از مقامات عالي رتبه وزارت دفاع اين كشور به اين مناطق رفت و از نزديك تحركات نظاميان ترك را كه در حال برگزاري رزمايش هستند، زير نظر دارند.
وزارت دفاع يونان در اين باره اعلام كرده است كه نيروهاي مسلح اين كشور در آمادگي كامل به سر مي برند و با هوشياري كامل ضمن زير نظر داشتن تمام تحركات ارتش تركيه در منطقه، در صورت نياز بي درنگ براي دفاع از تماميت ارضي يونان وارد عمل خواهند شد.
از: رشيد موسوي
اروپام**462**1479