دومین ماه قرمز بورس 95

در این گزارش كه در شماره شنبه یكم خرداد 1395 خورشیدی به قلم زهرا رحیمی منتشر شده است، می خوانیم: بازار سهام كشور در اردیبهشت ماه سال جاری در ادامه افت هیجان و مسیر متفاوت خود در فروردین ماه (نسبت به زمستان 94)، با كاهش نسبی حجم و ارزش معاملات مواجه شد. در جریان معاملات این ماه نه از صف‌های طویل خرید نشانه‌ای بود و نه چندان عرضه سنگینی در بازار به چشم می‌خورد. مجموع این عوامل موجب شد بازار روزهای كم نوسانی را تجربه كند. در این میان، البته نباید نقش معاملات عمده و برخی تلاش‌ها برای حفظ شاخص را از نظر پنهان داشت. به‌رغم عملكرد تقریبا ركودی بازار سهام كشور در اردیبهشت‌ماه، اما تغییر روند نزولی قیمت‌ نفت در روزهای پایانی آن علاوه بر تحركات مثبت در صنایع وابسته به این كالای استراتژیك، امید تازه‌ای در برآورد روند آتی بازار سهام كشور به وجود آورد.
در این بازه زمانی هرچند كارشناسان بازگشت قیمت سهام در بورس تهران به قیمت‌های پیش از دی ماه سال گذشته را به علت تغییر فضای سیاسی و اقتصادی (فضای پساتحریم) بعید می‌دانستند اما معتقد بودند تا نمایان شدن تغییرات خاص در شرایط بنیادی شركت‌ها یا دیگر سیگنال‌های مثبت (به‌طور مثال وضعیت بازارهای جهانی) مسیر اصلاحی بورس تهران محتمل‌ترین سناریو است. در ادامه و در روزهای پایانی اردیبهشت ماه اما رشد قیمت نفت سبب شد كه كارشناسان این موضوع را در تحلیل روند آتی بازار سهام كشور مدنظر قرار دهند.
**امیدهای نفتی بورس تهران
همان‌طور كه اشاره شد با افزایش قیمت نفت در روزهای پایانی اردیبهشت، امیدها برای ادامه رونق بورس یك بار دیگر جان گرفت. در این میان بسیاری از كارشناسان معتقدند شتاب افزایش قیمت نفت در كنار افزایش صادرات آن می‌تواند اثرات مثبتی بر اقتصاد كشور و به تبع آن بورس تهران بگذارد (صادرات نفت ایران در ماه مه (ماه كنونی میلادی) به 2.1 میلیون بشكه در روز رسیده است كه این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد 60 درصدی را نشان می‌دهد). در مورد روند آتی قیمت نفت تحلیل واحدی وجود ندارد. برخی ادامه این رشد را بعید عنوان می‌كنند و برخی اما به پایداری رشد قیمت این كالا معتقدند.
اما آنچه همه كارشناسان بر آن اتفاق نظر دارند این است كه اگر قیمت این كالای استراتژیك با رشد مواجه شود، ضمن اثرگذاری مثبت بر صنایع وابسته به این كالا كه اتفاقا سهم بزرگی در بازار سهام كشور نیز دارند، شاهد باز شدن دست دولت در تحقق بودجه پیش بینی شده سال 95 به خصوص در بخش عمرانی آن باشیم. موضوعی كه می‌تواند شرایط صنایع وابسته به ساخت‌و‌ساز همچون گروه‌های سیمانی، كاشی و سرامیك و فولادی را با تغییر محسوسی مواجه كند.
**خبرهای مثبت در مجامع شركت‌ها
معاملات اردیبهشت ماه سال جاری به سنت هرساله با برگزاری مجامع برخی شركت‌ها همزمان بود. مجامعی كه هرچند به علت وضعیت ركودی اقتصادی كشور و همچنین بازارهای جهانی در سال گذشته تقسیم سودهای بالایی را نداشتند و همچون دو سال اخیر ركود و وضعیت بنیادی نامناسب شركت را گوشزد می‌كردند اما از یك نظر مورد توجه فعالان بازار سهام قرار گرفتند و آن برنامه‌ها و طرح‌های شركت‌ها برای سال جاری و در شرایط رفع تحریم‌ها بود (مجامع عمومی سالانه عملكرد سالی مالی گذشته شركت‌ها را نشان می‌دهد).برنامه‌هایی كه در صورت عملی شدن می‌توانند از ركود موجود در صنایع بكاهند و وضعیت متفاوتی را برای بخش تولید كشور رقم زنند.
**بورس چشم به راه همایش پولی و بانكی
بورس تهران امروز در شرایطی اولین روز معاملاتی در سومین ماه از سال جاری را آغاز می‌كند كه برگزاری همایش پولی و بانكی كشور در هفته جاری به‌عنوان یكی از مهم‌ترین رویدادهای اقتصادی كشور می‌تواند با شفاف‌سازی در زمینه وضعیت بازار پول بر معاملات این بازار اثر گذار باشد. دو نتیجه از این همایش برای معاملات بورس تهران پراهمیت و اثر‌گذار خواهد بود. نخست بحث اصلاح نظام بانكی است كه نشان خواهد داد راهكار تصمیم گیران برای حل این معضل و به دنبال آن كاهش خودكار نرخ سود بانكی متناسب با تورم چه خواهد بود. موضوع دیگر نیز كه برای سرمایه‌گذاران تالار شیشه‌ای اهمیت بالایی دارد، بحث سیاست‌های ارزی است.
تك‌نرخی شدن ارز به‌عنوان موضوعی كه مدت‌ها توسط سیاست‌گذاران مطرح بوده می‌تواند مسیر آینده برخی صنایع مهم بورسی و وابسته به ارز را نیز شفاف‌تر كند. در نهایت نیز، رفع تنگناهای مالی و بدهی‌های دولت با امكان چرخش سریع‌تر نقدینگی در اقتصاد می‌تواند زمینه‌ساز فضایی مثبت در اقتصاد كشور شود و در نتیجه آثار آن در بورس تهران نیز منعكس شود. این موارد می‌تواند زمینه‌ساز تغییر در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران و به ویژه فعالان بورس شود.
**رایزنی برای لغو مالیات تجدید ارزیابی
پس از آیین نامه تخصیص مالیات به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی‌ها در اواخر فروردین ماه، در اردیبهشت‌ماه نیز همچنان شاهد توجه معامله‌گران به این بحث بودیم. بر اساس پیش‌نویس این آیین نامه اجرایی، افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی به منزله عدم رعایت استانداردهای حسابداری و تحقق درآمد برای شركت تلقی شده و مشمول پرداخت مالیات عنوان شده است؛ اما در صورتی كه رقم مازاد تجدید ارزیابی در ترازنامه به‌عنوان بخشی از حقوق صاحبان سهام طبقه‌بندی شود، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد نیست.
در صورتی كه این تصمیم به شكل فوق اجرا شود می‌توان گفت شركت‌ها در سال 95 هرچند قادر به تغییر شكلی ترازنامه خود از محل انجام فرآیند تجدید ارزیابی دارایی‌ها خواهند بود اما به دلیل مانع مالیاتی، امكان انتقال این مازاد ارزش به حساب سرمایه و انتشار سهام جدید از محل آن را نخواهند داشت؛ بر همین اساس و درشرایطی كه به نظر می‌رسید سال 95 نقطه پایان واكنش‌های بسیار مثبت خریداران سهام خواهد بود، اما برخی رایزنی‌ها و تلاش‌ها درخصوص تغییر این مصوبه هستند.
**فاصله از دوران ركود
ماه گذشته در مجموع 23 میلیارد و 248 میلیون و 924 هزارسهم به ارزش 53 هزار و 490 میلیارد و 92 میلیون ریال در یك میلیون و 746 هزار و 300 دفعه معامله شد. بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد با حذف معاملات بلوكی، متوسط حجم معاملات روزانه در این بازه زمانی حدود یك میلیارد و 107 میلیون سهم بوده است.متوسط این متغیر نسبت به فروردین‌ماه بیش از 8.6 درصد افت داشته است. متوسط ارزش معاملات روزانه اردیبهشت ماه نیز با افت حدود 18 درصدی نسبت به فروردین ماه به 255 میلیارد تومان رسیده است. این دو متغیر نسبت به سه ماه پایانی سال گذشته افت به ترتیب 32.5 درصدی در حجم و افت 30.3 درصدی در ارزش معاملات را نشان می‌دهد.
اگرچه حجم و ارزش معاملات نسبت به فروردین ماه و دوران رونق بازار یعنی زمستان 94 با افت مواجه بوده است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد كه حجم و ارزش معاملات نسبت به 9 ماه ابتدای سال 94 رشد به ترتیب حدود 120 درصدی و 158 درصدی را تجربه كرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد هرچند روند این روزهای بورس از دوران اوج خود دور شده اما همچنان نسبت به دوران ركود خود فاصله محسوسی داشته است.
**توازن نسبی در صنایع مثبت و منفی
بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در اردیبهشت ماه، 20 صنعت با افت شاخص همراه بودند و 17 صنعت نیز نوسان مثبت را تجربه كردند. در این میان، محصولات كاغذی، انتشار، چاپ و تكثیر و استخراج سایر معادن (در مجموع حدود 0.08 ارزش كل بازار را در اختیار دارند) به ترتیب با بازدهی 48.3، 26 و 16.4 درصدی بیشترین رشد شاخص را میان صنایع بورسی به ثبت رساندند. از سوی دیگر، دباغی و پرداخت چرم، استخراج كانه‌های فلزی و ابزار پزشكی با7.4، 8.8 و 28.5 درصد افت، زیان‌ده ترین صنایع بورسی اردیبهشت ماه بودند.
به نظر می‌رسد شركت‌های بورسی زیر مجموعه گروه محصولات كاغذی تحت تاثیر عرضه اولیه صنایع كاغذ پارس كه روز 19 اردیبهشت در فرابورس عرضه شد، مورد توجه سهامداران قرار گرفت و عنوان پربازده ترین صنعت بورسی در اردیبهشت ماه را به خود اختصاص داد. (مشابه این موضوع را در طول تاریخ معاملات بورس تهران شاهد بودیم، به‌طور مثال با عرضه پتروشیمی فجر در معاملات شاهد رونق گرفتن معاملات پتروشیمی مبین بودیم).
گروه ابزار پزشكی به‌عنوان زیان ده ترین گروه بورسی كه تنها شركت كنتورسازی ایران را در اختیار دارد، پس از رشد چشمگیر خود در سه ماهه پایانی سال گذشته، در جریان ماه معاملاتی گذشته شاهد فشار فروش سهامداران خود و درنتیجه اصلاح چشمگیر قیمت خود بود.
**خودرویی‌ها چشم‌انتظار بازگشایی سایپا
گروه خودرویی كه در فروردین ماه رتبه نخست زیان‌ده‌ترین صنعت فعال بورسی را به خود اختصاص داده بود، در جریان معاملات ماه گذشته با ثبت رشد 0.4 درصدی به كار خود پایان داد. به نظر می‌رسد پس از اصلاح شدید قیمتی در فروردین ماه سال جاری و هم چنین حمایت برخی سهامداران عمده از نمادهای زیرمجموعه این گروه تا حدی تعادل به معاملات این گروه بازگشته است.
در این میان البته نباید فراموش كرد كه بخش عمده‌ای از معاملات اردیبهشت ماه در گروه خودرویی در غیاب نماد معاملاتی شركت سایپا دنبال شد. نمادی كه نقش تعیین‌كننده‌ای در نوسانات شاخص این گروه دارد. این نماد با توجه به تعدیل پیش‌بینی درآمد هر سهم در 19 اردیبهشت ماه جاری متوقف شد و در شرایط كنونی گروه خودرویی منتظر بازگشایی این نماد و اثر افزایش سرمایه شركت مزبور بر قیمت این سهم و دیگر شركت‌های خودروسازی است.
**ریزش دسته‌جمعی بازارها
در پایان اردیبهشت ماه، شاخص كل بورس تهران با 2 كانال افت (معادل 2.6 درصد) در ارتفاع 46 هزار و 413 واحدی ایستاد تا زیان‌ده‌ترین بازار در میان رقبای خود، یعنی ارز و سكه باشد. بازار سكه و ارز نیز در این بازه زمانی در مسیر كاهش حركت كردند. هر دلار آمریكا در ماه گذشته با كاهش 0.7 درصد به قیمت 3 هزار و 445 تومان معامله شد. در بازار سكه، هر سكه طرح جدید با ریزش 1.7 درصدی به قیمت یك میلیون و 13 هزار تومان معامله شد. بازار پول نیز با ثبت بازدهی 1.5 درصدی در صدر بازارهای سرمایه‌گذاری ایستاد.
**مشاركت بالای حقیقی‌ها
همانطور كه در گزارش‌های پیشین دنیای اقتصاد به كرات گفته شد در مجموع در ماه معاملاتی اردیبهشت شاهد خروج سرمایه برخی معامله‌گران حقیقی از بازار سهام كشور بودیم. در این ماه حدود 76 میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی سهامداران حقیقی به پرتفوی سهامداران حقوقی منتقل شد. به این ترتیب از ابتدای سال تاكنون حدود 160 میلیارد تومان نقدینگی سهامداران حقیقی از بازار سهام كشور خارج شد. این امر در شرایطی صورت گرفت كه مشاركت حقیقی‌ها در دومین ماه از سال جاری همچنان بالاتر از سرمایه گذاران حقوقی بوده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد مشاركت معامله‌گران حقیقی در این ماه بیش از 65 درصد بوده است. در این باره دو موضوع مطرح می‌شود: نخست حمایت معامله‌گران حقوقی و دوم بحث تسویه اعتباری‌ها. در جریان معاملات ماه گذشته شاهد حمایت معامله‌گران حقوقی از بازار بودیم. از طرفی نیز چون بخش زیادی از نقدینگی سهامداران حقیقی از محل اعتبارات كارگزاری‌ها بوده است، با تسویه این اعتبارات به تدریج شاهد خروج بخشی از نقدینگی این معامله‌گران بودیم.
*منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
**گروه اطلاع رسانی**9165**2002