به گزارش خبرنگار ایرنا، طاق طبیعی اسپهبد خورشید با دهانه ای به طول 85 متر با بقایای قلعه ای كهن در ارتفاعات خطیركوه در حاشیه شرقی جاده سوادكوه واقع شده است كه در دو سوی دهانه داخلی این اثر طبیعی سازه هایی مطبّق از كف تا زیر طاق با كاربری فضاهای مسكونی و تدافعی شامل پلكان، حوض، انبار و آب انبار، از جنس لاشه سنگ و ملات آهك و گچ بنا شده است.
ورودی این طاق و غار كه در سال 1335 توسط عده ای غارشناسان ایرانی كشف شد با سنگ و ساروج چیده شده و تا مدخل آن ادامه دارد، حكایتگر سابقه ساخت این بنا در دوره ساسانیان است.
این اثر به دلیل سوابق تاریخی ،معماری بی نظیر و نقش بی نظیر در رخدادهای تاریخی سال 1381 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
**خطر فعالیت معادن برای تخریب اثر
فعالیت معادن، كارخانه های برداشت شن و ماسه در حریم و اطراف این قلعه دژ تاریخی خطراتی را برای این اثر ایجاد كرده و باعث شده تا خطر ریزش و تخریب بدنه آهكی این اثر تاریخی را تهدید كند و این مساله سلامت و حیات این غار تاریخی را در معرض نابودی قرار می دهد.
حریمی كه برای این غار دژ در نظر گرفته شده در حدود 500 هكتار است كه متاسفانه از سوی معدن كاران مورد تعرض قرار گرفته است.
سامان توفیق سرپرست پروژه ملی غار اسپهبد دژ سوادكوه مازندران در جمع خبرنگارانی كه برای بازدید از این اثر تاریخی به منطقه سفر كرده بودند، گفت: ساخت این غار دژ به چند دوره برمی گردد؛ این منطقه راهبردی و از نقاط كانونی در تاریخ ایران بویژه در سده هایی است كه با اعراب درگیری داشتیم.
وی افزود: تجمع شاهان، فراریان و اسپهبدان در اینجا نشان می دهد كه از اینجا به عنوان آوردگاه و نبردگاه در مقابل نیروی عظیمی كه حمله كرده و پایتخت های مهم جهان را گرفته بودند، استفاده می كردند.
**مسئولان استانی و بالادستی به این اثر بی توجهند
توفیق گفت: با وجود گفت و گوهای به عمل آمده با معاون استاندار و قول هایی كه داده شد، قرار بود میدان تیری كه در این منطقه وجود دارد و هر از چند گاهی تیرهایی هم از آنجا به سمت اثر تاریخی مزبور شلیك می شود تعطیل شود كه هنوز عملی نشده است.
وی اضافه كرد: به سمت اثر هم تیراندازی می شود كه سال ها پیش گلوله آر پی جی در حوالی غار دژ پیدا شد.
**تهیه پرونده اسپهبد برای ثبت در یونسكو
توفیق همچنین از تهیه پرونده اسپهبد برای ثبت جهانی آن در یونسكو خبر داد و گفت: آمادگی لازم در یونسكو وجود دارد اما لازمه آن رفع مسایل موجود و رفع تعرض حریم غار دژ از سوی معدن كاران است.
حسین نعمتی پژوهشگر باستان شناسی و هیات مستندسازی غار دژ هم گفت: شواهدی از دوره اشكانیان در منطقه داریم اما معماری بنا از اواخر دوره ساسانیان است.
وی از اقدامات شناسایی و كاوش های تكمیلی در غار دژ خبر داد كه در آینده نزدیك صورت خواهد گرفت.
محمد فلاح باستان شناس و پژوهشگر هم كه به همراه تیم اعزامی خبرنگاران در منطقه حضور پیدا كرده بود، اظهار داشت: در چند روز آینده قرار است یك تیم غار نوردی به منطقه اعزام شود كه از طریق آنها بتوانیم به درون غار راه پیدا كنیم.
همچنین فرماندار سواد كوه مازندران به خبرنگاران افزود: میراث فرهنگی ما كه ریشه در تاریخ كهن ما دارد، یكی دو روزه جمع نشده اند كه بخواهیم آن را از دست دهیم و حفاظت از آنها نیازمند تشكیلات منسجم است.
عبدالجواد توحیدی اظهار داشت: اسپهبد دژ به عنوان یكی از اصلی ترین مجموعه های با ارزش در مازنداران است كه متاسفانه به دلیل بی سلیقگی و عدم مدیریت و نبود قوانین درست اقداماتی در حوالی آن شده كه نباید می شد.
وی تاكید كرد: نمی توانیم چكشی برخورد كنیم و لازم است از طریق قانون عمل شود كه این كار در اولویت های ماست كه اطراف غار دژ را ساماندهی كنیم.
فرماندار سوادكوه اضافه كرد: حساسیت اجتماعی و مردمی در خصوص این غار دژ و فعالیت های معدنی كه در حوالی آن صورت می گیرد ایجاد شده كه ساز و كار اداری آن نیازمند گذشت زمان است.
توحیدی ادامه داد: سوادكوه حلقه اتصال سه استان است؛ سوادكوه یك برند است و پل ورسك، قلعه تنگه لو و اسپهبد به عنوان یك اثر جهانی از ظرفیت های گردشگری آن است.
**همایش توسعه سوادكوه با محوریت گردشگری در شهریور امسال
وی افزود: از برنامه های اساسی ما توسعه گردشگری در حوزه سوادكوه است كه به همین منظور همایش توسعه شهرستان با محوریت گردشگری شهریور امسال برگزار می شود.
فرماندار سوادكوه اظهار داشت: شن و ماسه خطیر كوه از مواد با كیفیت است كه به همین دلیل از شن و ماسه معادنی كه در منطقه فعالیت می كنند برای كارهای عمرانی و ساختمانی و نیز راهسازی استفاده می شود.
توحیدی گفت: فعالیت های معدنی در منطقه با مجوز از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت صورت می گیرد و جلوگیری از آن تبعات قانونی دارد؛ طرف مقابل(صاحبان معادن) مدعی است كه حریم قانونی را رعایت كرده است و میراث فرهنگی به عنوان متولی اصلی، واحد حقوقی و یگان حفاظت آن باید در گذشته از این مساله دفاع می كرد.
وی از تشكیل اتاق فكر و تیم كارشناسی در سوادكوه خبر داد و گفت: یكی از بحث های توسعه سوادكوه، توسعه گرشگری و یكی از منابع ما اسپهبد خواهد بود. در خصوص این غار دژ باید كارها را مدیریت كرد تا بدون تنش به اهداف مورد نظر برسیم و آخرین كارها بحث های حقوقی است.
فرماندار شهرستان سوادكوه روز دوشنبه نسبت به خطر تخریب غار دژ اسپهبد خورشید هشدار داد و اضافه كرد: به منظور حفاظت از این اثر طبیعی تاریخی، از فعالیت های غیرمجاز معدنی در حریم آن جلوگیری می شود.
توحیدی افزود كه در مدت حداكثر 72 ساعت آینده از فعالیت این مجموعه های معدنی در اطراف و حریم اسپهبد خورشید جلوگیری خواهد شد.
سیام **6084**1429
تاریخ انتشار: ۲۲ خرداد ۱۳۹۵ - ۰۹:۳۴
تهران - ایرنا - غار قلعه طبیعی اسپهبد خورشید با پیشینه ای یك هزار و 400 ساله كه از آن به عنوان 'تخت جمشید مازندران' یاد می شود و می توانست به عنوان بزرگترین غار دژ جهان در فهرست جهانی یونسكو ثبت و برای آیندگان به یادگار بماند، چند وقتی است قربانی برداشت شن و ماسه شده و چهره ای نازیبا به خود گرفته است.