تاملی بر آتش سوزی 50 ساعته در ارتفاعات پاسارگاد

گرچه در فضای مجازی از سهل انگاری ها و ضعف برنامه ریزی ها در نخستین ساعات آتش سوزی ها سخن به میان آمده كه آن جای بررسی و تامل دارد ولی واقعیت این است زمانی كه پای فقدان امكانات از جمله نبود هواپیمای آب پاش یا بالگرد دراختیار سازمانهای متولی در كار باشد ، هرچه برنامه ریزی هم دقیق باشد بدون امكانات لازم نمی توان به سرعت از پس مهار آتش به این وسعت كه به مرحله درخواست ملی رسیده است؛ برآمد.
طی چند سال گذشته همزمان با قهر طبیعت كه خشكسالی 10ساله را بر استان پهناور فارس تحمیل كرده در جای جای این استان از عرصه های مرتعی گرفته تا جنگلی بخوبی شاهدیم كه براثر ضعف امكانات اولیه ، گاه با نابودی كامل عرصه های پیش رو آتش خود زبانه اش را فرو برده و در حقیقت به خط پایان ماموریت خود رسیده است .
آنچه پیداست حجم وسیع خسارت در مناطق جنگلی پاسارگاد برآورد میزان زیان وارده به صورت فوری در كمترین زمان را غیرممكن كرده و متولیان امر در گفت وگوهای جداگانه با خبرنگاران ایرنا عنوان كرده اند كه تیم های كارشناسی خود را به مناطق آسیب دیده اعزام كرده و در حال بررسی دقیق خسارت هستند.
مدیركل مدیریت بحران استانداری فارس گفت: علت بروز آتش سوزی در مناطقی از استان طی چند روز گذشته در دست بررسی است و پس از مشخص شدن، اعلام خواهد شد.
حسن فیاض پور افزود: دلایلی كه برای آتش سوزی های اخیر اعلام می شود همه گمانه زنی است و هنوز علت اصلی مشخص نیست اما آنچه مسلّم است اینكه عامل انسانی دخالت داشته است.
وی بیان كرد: اینكه عامل انسانی را در این اتفاق دخیل می دانیم علتش این است كه نه گرمای هوا و درجه حرارت به حدی بوده كه باعث آتش سوزی شود، نه صاعقه ای روی داده و نه انفجاری اتفاق افتاده و بنابراین باید دست انسان در كار بوده باشد.
او اظهار كرد: دستگاههای تخصصی مسئول و دستگاههای امنیتی، قضایی و انتظامی هم اینك مشغول بررسی موضوع و علت اصلی بروز این حوادث هستند.
وی، ضمن قدردانی از نیروهای مردمی و سپاه، ارتش، بسیج و هلال احمر كه در جریان مهار آتش تلاش و كوشش بسیاری كردند افزود: به رغم همه تلاش هایی كه توسط نیروی انسانی انجام شد اما كمبود امكانات و تجهیزات تخصصی كه باید در سطح ملی تامین می شد مانند بالگرد باعث طولانی شدن زمان اطفای حریق و گسترش دامنه آتش سوزی شد.
مدیر كل مدیریت بحران استانداری فارس تصریح كرد: امروز منابعی كه خاص مدیریت بحران است و باید به این مجموعه داده شود در جای دیگر هزینه می شود اما كار را از مجموعه وزارت كشور می خواهند.
فیاض پور ادامه داد: مسئولان كشور و خصوصا نمایندگان مجلس باید با اصلاح قوانین، امكانات، منابع و اختیارات را در اختیار مجموعه ای قرار دهند كه در چنین مواقعی مسئولیت پاسخگویی را نیز بر عهده دارد.
** میزان خسارت آتش سوزی منطقه بلاغی در دست بررسی است
مدیركل منابع طبیعی استان فارس گفت: تعیین میزان دقیق خسارت وارد شده ناشی از آتش سوزی در منابع طبیعی در منطقه بلاغی شهرستان پاسارگاد در دست بررسی است.
بهزاد بوستانی افزود: گروه های بررسی میزان خسارت منابع طبیعی كه پس از پایان فعالیت گروه های مراقبت و اطفای حریق به منطقه بلاغی اعزام شده اند، هنوز به شیراز بازنگشته اند و گزارش كارشناسی آنها را تاكنون دریافت نكرده ایم.
وی گفت: با این وجود، برآوردهای اولیه كه با استفاده از گشت هوایی بر فراز منطقه آسیب دیده از آتش سوزی انجام شده است، نشان می دهد كه در حدود 500 هكتار در اثر آتش سوزی آسیب دیده اند كه میزان دقیق این خسارت ها بزودی اعلام می شود.
این مقام مسئول با بیان این كه تاخیر در اعزام بالگرد برای انتقال نیرو به محل آتش سوزی نقش مهمی در استمرار آن داشت، گفت: از نظر وجود نیروی انسانی مشكلی نداشتیم اما در انتقال این نیروها به محل آتش سوزی كه حدود دو ساعت و نیم پیاده روی نیاز داشت، دچار مشكل بودیم.
** میزان خسارت به درختان
مدیركل منابع طبیعی استان فارس گفت: باید توجه داشت كه ارزش ریالی درخت را نمی توان به هیچ عنوان محاسبه كرد و نمی توان برآورد قیمت برای درختی كه قدمت چند ده ساله دارد داشت و عدد مشخصی را اشاره كرد.
وی ادامه داد: محدوده جنگلی آسیب دیده در ناحیه رویشی ایران تورانی بوده است كه گونه های شاخص آن درخت بنه، بادام كوهی و كیكم بوده است.
بوستانی گفت: در برخی از قسمت ها تنها علف های یك ساله كف جنگل دچار آسیب شده و درختان كمتر طعمه حریق شده اند اما در برخی منا طق هم درختان هم دچار آسیب جدی شده اند.
وی یادآوری كرد: در كشور، پنج ناحیه رویشی جنگلی داریم كه از این ناحیه، سه ناحیه اش در استان فارس واقع است.
به گفته این مقام مسئول، ناحیه رویشی جنگلی ایران تورانی با افزون بر یك میلیون هكتار بیشترین وسعت را در استان فارس دارد، ناحیه جنگلی زاگرسی با گونه شاخص بلوط، هشتصد هزار هكتار و ناحیه جنگلی خلیجی عمانی 120 هزار هكتار با گونه شاخص كُنار در مناطق جنوبی استان.
** آتش سوزی، عمدی یا غیرعمدی
مدیركل منابع طبیعی استان فارس در پاسخ به این پرسش كه آتش سوزی منطقه بلاغی تعمدی بوده است یا خیر، گفت: در این ارتباط، بررسی ها ادامه دارد اما باید توجه داشت كه افزون بر 95 درصد آتش سوزی های منابع طبیعی در این استان، عامل نیروی انسانی دارد كه 90 درصد این آتش سوزی ها سهوی بوده است و افراد عمدی نداشته اند كه جنگل را آتش بزنند.
وی گفت: دامداران، مرتع داران و یا علاقه مندان به طبیعت، اگر آتش را كامل خاموش نكنند، یك تكه ذغال می تواند جنگلی را به آتش بكشاند.
بوستانی ادامه داد: آتش سوزی هایی كه عامل طبیعی دارند باید دما از حد مشخصی بالاتر برود و شاهد صاعقه در منطقه باشیم كه در ارتباط با منطقه بلاغی چنین وضعیتی را شاهد نبودیم.
مدیركل منابع طبیعی استان فارس گفت: آتش سوزی های صورت گرفته در مناطق دشت ارژن و پارك ملی بمو در حیطه اراضی منابع طبیعی تحت پوشش این اداره كل نیست و حفاظت از آنها برعهده سازمان حفاظت محیط زیست است.
به گفته وی، از محدوده 10 میلیون و 200 هكتاری عرصه های منابع طبیعی استان كه شامل جنگل، مرتع و بیابان است، دو میلیون هكتار آن جزو مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست است و مابقی اراضی تحت پوشش اداره كل منابع طبیعی است.
بوستانی گفت: آتش سوزی منطقه بلاغی در شهرستان پاسارگاد در حالی روی داد كه از ابتدای سال 95، مواردی از آتش سوزی منابع طبیعی در استان روی داده است كه در حد چند هزار هكتار محدود بوده و بلافاصله هم اطفا شده است.
به گفته وی، در سال 94 نسبت به سال 93، شاهد كاهش حدود 83 درصدی آتش سوزی در منابع طبیعی بوده ایم.
مدیركل منابع طبیعی استان فارس گفت: می توان گفت با توجه به گستره آتش سوزی ها، در سال 93 اراضی منابع طبیعی این استان در وضعیت بحران بود و افزون بر 10 هكتار از عرصه های منابع طبیعی دچار آتش سوزی شد كه این آمار در سال 94 به حدود یك هزار و 800 هكتار كاهش یافت.
آتش سوزی عرصه های منابع طبیعی در مناطق مختلف پاسارگاد از تنگه بلاغی گرفته تا تنگه خرسی و ماری ساعت 9:30 روز چهارشنبه 19 خرداد آغاز شد و در نهایت، با تلاش های صورت گرفته روز جمعه 21 خرداد جاری به طور كامل خاموش شد.
در روزجمعه همزمان با اتش سوزی در تنگه خرسی پاسارگاد دو اتش سوزی دیگر در پارك ملی بمو و دشت ارزن شیراز را داشتیم كه خوشبختانه در حوزه ارژن اطفا حریق سریع صورت گرفت و خسارت چندانی نداشتیم ولی در حوزه منطقه حفاظت شده بمو آتش خسارت زیادی به باراورد و 75هكتار از عرصه طبیعی این پارك در آتش سوخت .
** آتش به 75 هكتار از عرصه های علفی پارك ملی بمو زیان رساند
مدیركل حفاظت محیط زیست استان فارس با بیان اینكه با تلاشهای صورت گرفته آتش سوزی پارك ملی بمو شامگاه جمعه خاموش شد، اظهار داشت : دراین حادثه 75 هكتار از عرصه های علفی پارك ملی بمو زیان دید.
حمزه ولوی افزود : علت كارشناسی آتش سوزی در حال بررسی است اما گمانه زنی ها بیشتر روی سهل انگاری طبیعت گردان قرار دارد ، كسانی كه در روزهای تعطیل به گردشگر ی در طبیعت می پردازند بدون دقت و توجه آتش روشن می كنند و این موضوع می تواند باعث سرایت آتش به مناطق شده باشد .
ولوی تعمدی بودن آتش سوزی را هم رد نكرد و گفت : در بسیاری موارد ما شاهد آتش سوزی های تعمدی از سوی افراد سود جو هستیم ، این آتش سوزی ها برای بهره گیری از حیات وحش پارك انجام می شود .
مدیركل حفاظت محیط زیست استان فارس پیشتر نیز گفته بود : آتش سوزی عمدی در طبیعت و محیط زیست نوعی تروریسم است، سودجویان با این كار به دنبال بهره گیری بی رویه و غیرمجاز از حیات وحش و مواهب طبیعی این مناطق هستند و این افراد را باید در زمره تروریست ها شناخت.
ولوی همچنین اظهار داشت: حجم این آتش سوزی ها در سال های اخیر مثلا در پارك ملی بمو در شمال شیراز بسیار زیاد شده است و امكانات اندك محیط زیست توان مقابله با این پدیده را ندارد .
در آتش سوزی روز جمعه پارك ملی بمو نیز نیروهای امدادی و محلی با امكانات اولیه و آتش كوب به اطفای آتش پرداختند ، این در حالی است كه استان فارس در طول فصل گرم سال تقریبا هر روز دچار آتش سوزی منابع ملی است .
پارك ملی بمو از پارك‌های ملی ایران در استان فارس است. این پارك كه نامش را از كوه بمو گرفته است، در 10كیلومتری شمال شهر شیراز قرار دارد . این پارك حدود 40 سال است مورد حفاظت قرار گرفته و در بخش زرقان - مسیر تخت جمشید واقع شده‌است.
پارك ملی بمو 48 هزار هكتار وسعت دارد و یكی از مناطق چهارگانه طبیعی در استان فارس است. طی چند سال گذشته همواره شاهد آتش سوزیهای متعدد در این منطقه حفاظت شده بوده ایم به گونه ای كه در یكی از آتش سوزیها گونه های زیادی از حیات وحش و گیاهان در آتش سوختند.
در خاتمه باید گفت كه نظر به جدی بودن خشكسالی در استان فارس و دشواری رویش دوباره درختان جنگلی و بوته های مرتعی درمناطق آسیب دیده و از سویی سخت گذر بودن اغلب مناطق این استان به علت كوهستانی بودن می طلبد كه این استان از امكانات لازم اطفای حریق از هواپیمای آب پاش گرفته تا بالگردهای ویژه جهت انتقال نیروهای امدادی برای جلوگیری از طولانی شدن زمان مهار اتش سوزی های اینچنینی ، بیش از پیش تجهیز شود تا دیگر شاهد چنین صحنه هایی برای منابع مرتعی و جنگلی و مهمتر آز آن سوختن واز بین رفتن جانوران كم تحرك و دیرخیزی چون لاك پشت یا آشیانه و تخم پرندگان در این استان پهناور نباشیم .
2027/6113/ 6122/ 5054