چرا نخستین تجریه مصرف سیگار در دوره نوجوانی اتفاق می افتد؟

به گزارش گروه علمی ایرنا، دوره پررمز و راز نوجوانی و بلوغ مرحله ای بسیار حساس و شگفت انگیزی است كه حد فاصل بین دوران كودكی و جوانی فرد را شامل می شود، دورانی كه به سبب آن تغییراتی در جسم و روان افراد رخ می دهد و هركدام به نوعی در شكل گیری شخصیت و خلق و خوی فرد اثرگذار است.
ویژگی ها و خصوصیات رفتاری نوجوانان كه در روانشناسی بلوغ به آن پرداخته می شود به طور معمول سه مرحله از سن 12 الی 21 سالگی را شامل می شود، این سه مرحله عبارتند از دوره پیش از نوجوانی از 10 تا 12 سالگی، دوره نوجوانی اولیه از 13 تا 16 سالگی و مرحله نوجوانی ثانویه كه از سن 17 تا 20، الی 21 سالگی را شامل می شود.
عمده ترین خصوصیات دوران بلوغ و نوجوانی كه اعمال و رفتار نوجوان را تحت تأثیر قرار می دهد بسیاری از این رفتارها نیز طبیعی است عبارتند عدم اعتماد به نفس، منزوی بودن، تعارض و ستیزه جویی اجتماعی و همچنین احساساتی بودن كه با خشم، بی حوصلگی، قهر كردن، فریاد زدن، زود رنجی و برانگیختگی شدید خود را نشان می دهد.
اما علل گرایش بسیاری از افراد در دوره نوجوانی به مصرف سیگار و اینكه چرا نخستین تجربه مصرف سیگار در این دوره خاص زندگی فرد اتفاق می افتد از جمله سوالاتی است كه همواره ذهن بسیاری را به خود مشغول ساخته است.
یك متخصص علوم اعصاب شناختی، شرایط خاص دوران بلوغ را یكی از علل اصلی نخستین تجربه استعمال مواد دخانی در دوره نوجوانی دانسته و می گوید:دوره نوجوانی به دلیل اینكه با بلوغ و رشد شدید ناگهانی جسمی همراه است، دیگر دختر و پسر به لحاظ ظاهری با پدر و مادر خود تفاوتی احساس نمی كنند، اما در واقع رشد مغزی متناسب با رشد جسمی اتفاق نیافتاده است.
دكتر پیمان حسنی ابهریان درگفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا، با بیان اینكه، رشد مغزی در انسان در سن 25 سالگی تكمیل می شود اضافه كرد: از این سن به بعد در هر دوره 10 ساله حدود10 درصد از توان و پایه مغزی انسان كاهش پیدا می كند.
وی همچنین با بیان این كه بچه ها تا دوران قبل از بلوغ وابستگی زیادی به خانواده به خصوص پدر و مادر دارند، گفت: این در حالی است كه در دوران بلوغ نقش گروه همسالان برای آنان پررنگ تر و تاثیرگذار تر می شود و میزان ارتباط نوجوانان با اعضا خانواده كمرنگ تر می شود.
دكتر ابهریان در ادامه اظهاركرد: مسائلی همچون كنجكاوی و هیجان طلبی كه به سبقت رشد جسمی از رشد مغزی برمی گردد، افزایش ترشح هورمون های دوران بلوغ در كنار مسائل اجتماعی و انگیزشی، از جمله دلائلی است كه نخستین تجربه كشیدن سیگار در دوره نوجوانی را رقم می زند.
وی با اشاره به اینكه، یكی از علل اصلی مصرف سیگار در دوره نوجوانی، كنجكاوی در امتحان كردن آن است اظهاركرد: این موضوع اغلب بواسطه دوستان و همسالان تبلیغ می شود و به تدریج برای ادامه این تجربه، بهانه های دیگری نیز فراهم می شود.
این پژوهشگر و درمانگر اعتیاد ادامه داد: بسیاری ازنوجوانان نیز برای مخالفت با خانواده، رفع حقارت و همچنین رقابت با گروه همسالان و كسب اعتماد به نفس بیشتر به مصرف سیگار روی می آورند.
وی همچنین نقش شخصیتی افراد را در روی آوردن به مصرف سیگار بسیار مهم و با اهمیت خواند و گفت: برخی افراد با برخورداری از از خصوصیات شخصیتی خاص همچون رودربایستی، عدم توانایی در گفتن نه و خجالتی بودن بیشتر از دیگران در معرض خطر اعتیاد قرار دارند و با كوچكترین تعارف آلوده انواع مواد بخصوص دخانیات خواهند شد.
دكتر ابهریان با تاكید براینكه تقلید از رفتار و نوع عملكرد بزرگترها و اطرافیان در سیگاری شدن نوجوانان بسیار تاثیرگذار است، اظهاركرد: بسیاری از پسران نوجوان به تقلید از بزرگترها و اطرافیان خود همچون پدر، مادر، عمو، خاله به مصرف سیگار روی می آورند و با مصرف سیگار، احساس مردانگی بیشتری می كنند و این شیوه خواه ناخواه جزئی از شخصیت آنها می شود.
این پژوهشگر و درمانگر اعتیاد نقش و شیوه تربیتی در خانواده را بعنوان محیطی كه فرزندان بیشترین زمان خود را در آن صرف می كند را در سیگاری شدن یا نشدن نوجوانان و جوانان بسیار مهم دانست و گفت: به درستی كه ریشه بسیاری از موفقیت ها و شكست های نوجوانان در شیوه تربیتی آنان در خانواده نهفته است.
وی با تاكید براینكه، تشویق به موقع نوجوانان و فراهم كردن تفریحات سالم و سازنده بخصوص ورزش از روی آوردن نوجوان به سیگار به شدت جلوگیری خواهد كرد، از خانواده ها خواست ضمن حفظ هوشیاری تمامی ارتباطات، رفتار و آمدهای نوجوان خود را زیر نظر داشته و درصورتیكه احساس كردند كه سیگار، گریبان فرزندانشان را گرفته بدون درنگ و درصورت نیاز با كمك مشاور با آن برخورد كنند.
1836**1440