طرح بين المللي ترسيب كربن در كشور، نيازمند توجه بيشتر

به گزارش ايرنا ، روند رو به رشد جمعيت جهان و نياز بشر به تامين نيازهاي اساسي ، زمينه هاي رشد انقلاب صنعتي را بوجود آورد ، انقلابي كه با به مخاطره افتادن سلامت محيط زيست همراه شده است.
به منظور نجات كره خاكي و جلوگيري از تخريب زمين در سال 1972 اولين كنفرانس زيست محيطي در استكهلم سوئد با عنوان انسان و محيط زيست برگزار شد كه ماحصل آن اجراي پروژه بود به نام ' ترسيب كربن'.
مبارزه با فقر، بهبود كيفيت زندگي انسان ها، حفاظت، مديريت و استفاده منطقي از منابع زمين، كاهش و از بين بردن آلودگي ها، تخريب محيط زيست آموزش به افراد در همه گروه هاي سني براي حفظ محيط زيست و تعادل اكولوژيكي و سازمان دهي موسسات غير دولتي از رويكردهاي اين طرح بين المللي است.
كشور ما ايران هم در زمينه حفاظت محيط زيست فعال است و در چندين كنوانسيون زيست محيطي، ازجمله UNFCCC (كنوانسيون تغييرات آب و هوايي ملل متحد) وUNCCD (كنوانسيون بيابانزدايي ملل متحد) عضويت داردو فعاليت هاي گسترده اي را براي كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي آغاز كرده كه در اين ميان، پروژه ترسيب كربن يكي از آن ها به شمار مي رود.
كارشناس منابع طبيعي درباره روند اجراي اين طرح در ايران گفت : كشورمان از جمله مناطقي است كه متاثر از بيابان زايي است و سالانه از اين بابت متحمل خسارات زيادي مي شود.
محمود طيبي در گفت و گو با ايرنا افزود : بسياري از طرح هايي كه براي كاهش آثار بيابان زايي در كشور اجرا مي شد با وجود استفاده از دانش بومي و فني ، بدون مشاركت مردم جوامع محلي بود و اين مساله دوستداران محيط زيست در سطح بين الملل را بر آن داشت كه نه تنها در ايران بلكه در همه كشورهايي كه با اين پديده دست و پنجه نرم مي كنند طرحي را با مشاركت همه مردمي كه بهره برداران عرصه هاي منابع طبيعي هستند اجرا كنند.
اين طرح ' ترسيب كربن ' نام داشت.
ترسيب كربن به روند ذخيره كربن موجود در هوا در خاك و گياهان گفته مي‌شود. اين روند با جذب دي اكسيد كربن توسط كاشت گياهان و ذخيره كربن از هوا باعث مي‌شود كه از ميزان كربن كه گازي گلخانه‌اي است كاسته شده و به بهبود كيفيت هوا كمك مي‌كند.
هدف نهايي اجراي طرح ترسيب كربن، كاهش آثار سوء پديده گرم شدن زمين است.
گام (فاز) اول طرح ترسيب كربن از نيمه سال 2004- 2003 با مشاركت دولت جمهوري اسلامي ايران، برنامه عمران ملل متحد (UNDP) و تسهيلات جهاني زيست محيطي (GEF)، در دشت حسين آباد غيناب سربيشه واقع در استان خراسان جنوبي آغاز شد.
با به پايان رسيدن فاز اول اين طرح در سال 2009، فاز دوم آن از ابتداي سال 2010 ميلادي به مدت پنج سال با مشاركت جمهوري اسلامي ايران و UNDP در 40 روستاي كشور در مساحت بالغ بر 200 هزار هكتار به تصويب رسيد.
اين طرح هم اكنون در بيشتر استان هاي ايران در حال اجراست و در هر كدام با توجه به شرايط آب و هوايي رويكردي اقتصادي دارد.
حديث غلامي يكي از كارشناسان طرح درباره روند اجراي آن به خبرنگار ايرنا گفت : به عنوان مثال در قالب اين طرح سعي شده در برخي مناطق كشور با آموزش هاي محلي نظير پخت نان و ترشي و شيريني ، در برخي روستاها با توسعه پرورش دام و طيور و نوغان داري ، در مناطقي با دست گذاشتن بر توسعه توليد گياهان دارويي ، مردم در اين طرح بين المللي در امر بهره برداري و مديريت عرصه هاي منابع طبيعي سهيم باشند.
وي خاطرنشان كرد : ظرفيت سازي جوامع محلي ، توانمند سازي زنان و مردان از لحاظ اقتصادي و فرهنگي،‌ تشكيل و توسعه صندوق هاي كوچك خرده اعتباري توسط مردم و واگذاري مديريت آن به خودشان، استفاده از انرژي هاي نو و در نهايت مشاركت جوامع محلي در مديريت و احياء عرصه هاي منابع طبيعي از اهداف اين طرح بين المللي است .
طرحي كه با همكاري سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور، برنامه عمران ملل متحد( UNDP) ، تسهيلات جهاني زيست‌محيطي و مهم تر از همه مردم اجرا مي شود و مي تواند در رسيدن به سه هدف ملي، محلي و جهاني براي پروژه ياري رسان باشد.
رئيس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور گفت: در زمان حاضر در 20 استان اين طرح در مساحت يك ونيم ميليون هكتار زير پوشش قرار گرفته كه مهم‌ترين نكته آن اين است كه اشتغال مردم را در روستا فراهم كرده است.
خداكرم جلالي افزود : طرح و پروژه ترسيب كربن پس از بيش از 10 سال اجرا ، تبديل به مدل كارآمد و قابل اجرايي با محور جامعه نگري شده است.
وي تصريح كرد : مسائل اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و محيط زيست به هم گره خورده است و امروز مسئله فقر مي‌تواند عامل تخريب سرزمين باشد و تخريب سرزمين عامل فقر را به وجود بياورد.
جلالي يادآور شد : در اين طرح كه از موفق‌ترين طرح هاي انساني است مسائل معيشتي، اقتصادي و فرهنگي مردم مورد نظر است كه در توسعه اقتصادي و محيط زيستي نيز نتايج و دستاوردهاي مطلوبي داشته است.
به گفته وي اهداف طرح ترسيب كربن در سه سطح تبيين مي شود كه در سطح محلي “بهبود شرايط اجتماعي ـ اقتصادي”، در سطح ملي “احياي مراتع” و در سطح جهاني “ترسيب كربن” است.
عمليات بيابان زدايي و نهالكاري با هدف جلوگيري از هجوم ماسه هاي روان به زمين هاي كشاورزي ، جاده ها و مناطق مسكوني روستايي يكي از زير مجموعه هاي طرح ترسيب كربن است.
در استان سمنان هم روستاهاي دامغان در اولويت اجراي اين طرح قرار گرفته است.
با توجه به بياباني بودن روستاهاي جنوب دامغان ، طرح ترسيب كربن در محدوده حاشيه كوير مركزي با مساحتي بالغ بر 53 هزار و 268 هكتار ان اجرا شده است.
اين طرح دو هزار و 500 نفر جمعيت در قالب 15 پارچه آبادي شامل روستاهاي حسينان، معلمان، رشم، كوه زر، شيمي، توچاهي، كلو، سينگ سوسن وار، سلم آباد و ديان را در بر مي گيرد.
رضا ترابي يكي از روستاييان جنوب دامغان است كه همراه با گروهي از روستاييان به نهالكاري مشغول است .
وي به ايرنا گفت : نهال هايي مثل بادامك و آتروپيلكس با همكاري روستاييان كاشته مي شود و افزايش پوشش گياهي ناحيه، تثبيت خاك و حفاظت از آن با توجه به تخريب هاي روان آب ها و تامين بخشي از علوفه مورد نياز دامداران در سال هاي آينده از نتايج آن است.
وي تصريح كرد : براي احياي مراتع اين منطقه و جلوگيري از فرسايش خاك و تقويت پوشش گياهي هم بذر پاشي گونه هاي قيچ، درمنه و اشنيان در دستور كار روستاييان قرار دارد.
علاوه بر فعاليت هاي ميداني كاهش آثار بيابان زايي ، ايجاد مشاغل خانگي بويژه براي بانوان هم يكي از اهداف طرح بين المللي ترسيب كربن است.
خديجه كشاورزيان يكي از كارشناسان ملي طرح ترسيب كربن در اين باره گفت : يكي از دستاوردهاي مهم اين طرح ايجاد صندوق هاي خرد اعتباري با هدف حمايت از گروه هاي آسيب پذير از جمله بانوان، جوانان و ايجاد طرح هاي اشتغالزا و كارگاه هاي توليدي كوچك است.
وي ادامه داد : به همين منظور بر اساس تفاهم نامه دفتر برنامه عمران سازمان ملل و سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور در سال 93 تسهيلات 260 ميليون ريالي براي حمايت و تقويت اين صندوق ها در اختيار جوامع محلي قرار گرفته است.
وي هدف از تشكيل شركت تعاوني صندوق هاي خرد اعتباري را آموزش دوره هاي اشتغال، اعطاي وام به اهالي روستاها از محل اعتبارات جمع آوري شده اهالي و كمك مالي حاصل از اجراي طرح هاي احيايي و اصلاحي بيابان زدايي و كمكهاي سازمان ملل عنوان كرد و گفت UNDP ( دفتر عمران سازمان ملل متحد ) در زمان بندي پنج ساله، هر سال 200 هزار دلار براي اجراي اين طرح هزينه خواهد شد.
آموزش روستاييان، اجراي طرح هاي اشتغال صنايع دستي، سپردن اجراي طرح ها به مردم، استعداديابي براي اجراي طرح هاي كشاورزي از جمله كشت پسته و زعفران، اجراي طرح هاي دامپروري از جمله شترداري و كشت علوفه از برنامه هاي اين طرح است.
با بهره مندي از اين تسهيلات است كه به عنوان مثال در روستاي كوه زر دامغان طرح آموزش خياطي و در روستاي معلمان دامغان طرح آموزش كيف و چرم دوزي براي بانوان برگزار شده است.
به گفته مسئول پروژه تعميم ترسيب كربن دامغان ، اين طرح در 11 روستاي اين شهرستان در حال اجراست وبا تشكيل صندوق طرح ترسيب كربن با مشارت اهالي اين روستاها ، به استاداكاران هر رشته تسهيلات توسعه اشتغال داده مي شود.
علي اكبر عباسي راد افزود : اين آموزش ها با انعقاد تفاهم نامه بين ادارات منابع طبيعي و آبخيزداري، مركز آموزش فني وحرفه اي و كميته امداد امام خميني (ره) به علاقمندان داده مي شود تا بتوانند با آموختن مهارتي نظير كيف دوزي ، خياطي ، عروسك دوزي ، فرش بافي و توليد انواع صنايع دستي و غذايي ، در رونق معيشت خانواده نقشي داشته باشند.
وي اضافه كرد : اين صندوق در دامغان 750 نفر عضو دارد و تاكنون به 120 نفر تسهيلات ارزان قيمت اشتغالزايي در منزل پرداخت كرده است.
به گفته وي با هماهنگي با كميته امداد و بازارچه هاي محلي در سطح كشور ، براي محصولات روستاييان مشتري هم پيدا و بازاريابي شده است.
از آنجايي كه ارتقا جوامع محلي ، بنيان گذاري اقتصاد پايدار و احياي مراتع و عرصه هاي طبيعي با اجراي طرح ترسيب كربن در حال تحقق است ، مي توان گفت اين مهم طرحي است كه مي تواند در پيشبرد اهداف اقتصاد مقاومتي در كشور ايفاي نقش كند.
مرحله دوم پروژه ترسيب كربن در 700 هزار هكتار از اراضي استان هاي البرز، سمنان، بوشهر و مركزي با همكاري برنامه عمران ملل متحد در حال اجراست.
افق طرح ترسيب كربن در كشور 2.5 ميليون هكتار است كه تاكنون تفاهم نامه اي براي اجراي طرح در 700 هزار هكتار انجام شده است تا در يك دوره سه تا پنج ساله عملياتي شود.
حسام ترحمي كارشناس اجراي طرح ترسيب كربن گفت : اجراي طرح ترسيب كربن علاوه بر اينكه در سطح محلي باعث ارتقا معيشت مردم بومي و فقر زدايي با ارتقا توانمندي هاي جوامع محلي مي شود در سطح ملي هم در افزايش بهره وري از زمين هاي مناطق خشك و كاهش روند بيابانزايي موثر خواهد بود.
وي افزود : بر اساس ارزيابي هاي انجام شده در سطح بين المللي، ايران از نظر توليد و انتشار دي اكسيد كربن در رده سيزدهم جهان قرار دارد كه اين امر خود ناشي از سرانه قابل توجه مصرف حامل هاي انرژي فسيلي در كشور است.
اين كارشناس تاكيد كرد : با اجراي طرح ترسيب كربن ، ميزان توليد دي اكسيد كربن در كشور هم كاهش به تبع اجراي آن با كاشت درختان و افزايش پوشش گياهي ، جذب اين گاز گلخانه اي افزايش مي يابد و كره زمين از خفگي ناشي از انقلاب صنعتي نجات خواهد يافت.
رضا مددي استاد رشته منابع طبيعي دانشگاه آزاد به تاثير مخرب روند خشكسالي بر منابع جنگلي و زيست محيطي اشاره كرد و گفت : حفاظت از اين منابع در در مقابله با بحران خشكسالي و پيامدهاي منفي آن تلاش همگاني را طلب مي كند.
وي اين طرح بين المللي را يكي از موفق ترين طرح هاي بيابان زدايي در كشور دانست و گفت : اجراي اصولي آن باعث كاهش اثرات مخرب زيست محيطي و افزايش ميزان بهره برداري از زمين هاي مناطق خشك شده مي شود و همچنين به دليل استفاده از توان جوامع محلي و توانمندسازي آن ها موجب توسعه اقتصادي و اجتماعي براي اهالي منطقه خواهد بود.
كارشناسان براي تحقق همه جانبه اين طرح بين المللي بر ضرورت توجه بيشتر تاكيد كردند.
از 9.7 ميليون هكتار وسعت استان سمنان، فقط 352 هزار هكتار مناطق جنگلي و 3.7 ميليون هكتار مرتع است و از 5.2 ميليون هكتار بيابان سمنان 1.2 ميليون هكتار مناطق تحت تاثير فرسايش بادي در 20 نقطه است.
به گزارش ايرنا، هم اكنون 83 درصد عرصه هاي كشور به منابع طبيعي اختصاص دارد كه از اين ميزان 14 ميليون و 300 هزار هكتار جنگل در پنج رويشگاه مختلف، 84 ميليون و 500 هزار هكتار مرتع (درجه يك و دو سه) و 32 ميليون و 500 هزار هكتار بيابان است.
7340/6026