تالاب های بین المللی هرمزگان تشنه توجه

از حدود یكهزار تالاب شناخته شده در ایران،84 تالاب دارای اهمیت بین المللی هستند و از 22تالاب بین المللی كنوانسیون رامسر ،6 تالاب بین المللی و تحت حفاظت محیط زیست شامل جزیره شیدور ، خور خوران ، دهانه رودخانه گز و حرا و دهانه رودخانه های شور ، شیرین و میناب و آذینی در استان هرمزگان واقع شده كه نیازمند توجه ویژه برای احیای مجدد و استفاده از ظرفیت های گوناگون آنها در بخش های مختلف از جمله گردشگری است.
تالاب های بین المللی هرمزگان شامل خور خوران حد فاصل بندرلافت جزیره قشم وبندر خمیر به طول 100هزارهكتار ، مصب رودخانه های شور، شیرین و میناب در 70كیلومتری شرق بندرعباس به مساحت 54هزارهكتار، مصب رودخانه های گز وحرا در 120كیلومتری جنوب شرقی بندرعباس و آذینی با 28هزارهكتارهم در سیریك واقع شده است.
از مزیت های تالاب های بین المللی هرمزگان، واقع شدن درمسیر عبور آب های سیلابی به دریا و یا واقع شدن در كنار دریاست كه جنگل های حرا ومانگرو را درخود جای داده است.
هرچند این گونه ها با آب شور دریا سازگاری دارند اما بسته شدن برخی مسیر های ورودی آب به این تالاب ها براثركاهش بارندگی ، تخریب طبیعت و شكستن شاخ وبرگ جنگل های موجود برای تامین غذای دام توسط جوامع محلی ومتروكه شدن آنها ، حفظ این تالاب ها را سخت كرده است.
از ابتدای فروردین امسال مسئولان استانی وكشوری بحث تالاب های بین المللی موجود درهرمزگان را به میان كشیدند و از وضعیت نامناسب آنها سخن گفتند و برای بهبود آن استمداد طلبیدند كه این توجه و تمركز چنانچه جنبه عملی به خود بگیرد امیدواری برای خروج تالاب های هرمزگان از انزوا را افزایش می دهد.
مسئولان از نزدیك دیدند این تالاب ها كه سالهای سال محلی برای زیست و تخم گذاری انواع آبزیان و لانه سازی پرندگان كنار آبزی بوده این روزها چگونه خلوت شده اند.
استاندار هرمزگان دراین باره می گوید: در كشور ،خورها و تالاب های متعددی وجود دارد،اما به جرات می‌توان گفت ظرفیت ها وقابلیت های گردشگری تالاب خورآذینی كه همانند نگینی در شرق استان بوده ، مورد غفلت واقع شده است.
جاسم جادری كه به منظور بازدید از تالاب های شرق به سیریك سفر كرده بود در نشست شورای اداری سیریك با محوریت توسعه گردشگری تالاب خورآذینی در این شهرستان افزود: این منطقه در دهه های اخیر با وجود ظرفیت‌های قابل توجه ، مورد غفلت برنامه ‌ریزان توسعه واقع شده است.
وی بیان داشت: برای توسعه گردشگری درهرمزگان كه ازاهمیت زیادی برخورداراست ، نخستین سفر سال جدید خود را به منطقه سیریك با داشتن خورآذینی اختصاص داده تا از نزدیك آن را مورد بررسی قرار دهیم.
استاندار هرمزگان اظهاركرد: قابلیت‌های متعدد این منطقه مدیریت عالی استان را به ایجاد زیرساخت‌ها و پشتیبانی‌ برای توسعه گردشگری بومی‌محور ،تشویق می‌كند.
وی یادآورشد: در ایام تعطیلات نوروز شهرستان سیریك 340 هزار گردشگر داشته كه این رقم با اندك تبلیغ ومعرفی بیشتر شهرستان در سال‌های آینده می تواند گردشگران زیادی را به سوی خود جذب كند.
وی با اشاره به شعار سال از سوی رهبر معظم انقلاب به نام اقتصاد مقاومتی ، اقدام و عمل گفت: ‌توسعه گردشگری و تقویت زیرساخت های موجود در روستاها و تالاب ها و افزایش زیرساخت ها در بعد نرم افزاری و سخت افزاری دراولویت نخست اقتصاد مقاومتی در استان قرار دارد.
استاندارهرمزگان درجریان این سفر40 میلیارد ریال اعتباربرای ایجاد طرح های زیرساختی و اقامتگاههای گردشگری وتوریستی به تالاب بین المللی آذینی سیریك اختصاص داد و یاد آور شد: با توجه به موقعیت جغرافیایی، استراتژیكی و گردشگری و رویشگاه جنگلی منحصر به فرد درختان مانگرو حرا و چندل به لحاظ تنوع اكولوژیكی محل مناسب تخم گذاری انواع آبزیان و پرندگان ،توجه استانی و ملی به این محل ضروری است.
از دیگر اقدام های استانداری هرمزگان اختصاص هشت میلیارد ریال برای آسفالت 22كیلومتر جاده آسفالته دو راهی روستای گونمردی تا اسكله آذینی ، تامین منبع آب شرب 50هزارمترمكعبی برای گردشگران وصیادان وهمچنین نصب پنل خورشیدی ویا نصب موتوربرق و تقویت پوشش آنتن دهی همراه سایت BTS وبازسازی محوطه اسكله خور آذینی مرمت و بازسازی شامل احداث آلاچیق ، سرویس های بهداشتی و خدماتی و اقامتگاهای توریسم و گردشگری به مساحت یكصد هكتاری ازخور و جزیره آذینی بود.
حدود سه ماه پس از سفر استاندار هرمزگان به این منطقه ،فرماندار سیریك درباره روند اجرایی شدن مصوبه های این سفر توضیح داد وگفت: اجرای این مصوبه ها در حال پیگیری می باشد و وظایف هر یك از دستگاه های دولتی در این زمینه مشخص شده است.
سعدالله مباركی اضافه كرد: راه و شهرسازی به دنبال واگذاری روكش آسفالت جاده خور آذینی به پیمانكار است و شركت آب و فاضلاب روستایی نیز در حال آماده سازی یك منبع برای تامین آب در منطقه تالاب خور آذینی است.
وی همچنین از رایزنی ها با اداره كل منابع طبیعی برای در اختیار گرفتن بخشی از اراضی منطقه برای ایجاد زیرساخت های گردشگری خبر داد.
مشاورعالی استاندار هرمزگان نیز در این زمینه گفت: برای بهره مندی بدون آسیب از تالاب ها ، حمایت مردمی و اجرای درست ودقیق قانون باید در دستور كار باشد وهیچ كس حق دور زدن قانون محیط زیست را ندارد.
مرتضی حقیری زاده اظهار داشت: از آنجایی كه تالاب ها به عنوان یك زیست بوم جانوران بشمار می رود توسعه گردشگری نیز با حفاظت از محیط زیست تحقق می یابد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست میناب هم گفت: تالاب بین المللی رود شور ، شیرین و میناب یكی از منطقه حفاظت شده و مهمترین اكوسیستم های جنگل حرا در جنوب كشور نیاز به مراقبت دارد.
سهراب پشتاره درگفت وگوبا خبرنگارایرنا افزود: منطقه حفاظت شده تیاب یكی از مهمترین اكوسیستم های جنگل حرا همچنین زیستگاه زمستان گذرانی مهمی برای گونه هایی از پرندگان مهاجر آبزی و كنار آبزی و زیستگاه مناسب تخم ریزی و پرورش نوزادان ماهیان تجاری ، سخت پوستان ، میگوها ، صدفها ، دو كفه ای ها و سایر آبزیان بوده است.
به گفته وی ، مصب رودخانه های شور، شیرین و میناب ناحیه زمستان گذرانی مهمی برای پرندگان آبزی وكنار آبزی ازجمله صدف خور ، گیلانشاه بزرگ وپلیكان پا خاكستری وچندین گونه دیگر محسوب می شود و زیستگاه جوجه آوری گونه هایی از تیره حواصیلها همانند حواصیل بزرگ و حواصیل هندی می باشد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست میناب ادامه داد:جنگلهای مانگرو حرا افزون بر ارزش های زیست محیطی ، دارای ارزش گردشگری هستند و می توان ازآن برای قایقرانی ومشاهده گونه های پرندگان وطبیعت گردی استفاده كرد.
پشتاره یاد آور شد: قطع درختان حرا برای سوخت یا تعلیف دام ، آلودگی های نفتی وتاحدودی هم آلودگی ناشی از فاضلاب شهر بندرعباس و همچنین توسعه صنعت پرورش میگو ازعوامل تهدید كننده این تالاب محسوب می شوند.
وی گفت: محیط بانان در این منطقه با شكار غیرمجاز مبارزه می‌كنند اما هنوز حیوانات بی‌شماری توسط شكارچیان نابود می‌شوند لذا باید از این روند با آگاه سازی از عواقب بعدی ومخرب جلوگیری كرد .
به دنبال سفر استاندارهرمزگان به شرق استان وبررسی وضعیت تالاب های این منطقه چهارمین كارگاه مشورتی تدوین برنامه مدیریت زیست بومی تالاب رودشور، شیرین و میناب شكل گرفت و مدیر طرح ملی حفاظت تالاب های ایران در این زمینه گفت: سهم حقابه در مدیریت و حیات تالابی مهم بوده و نباید با افزایش مصرف حوزه آبریز سهم حقابه تالابی كم شود چرا كه نتیجه آن تخریب محیط زیست است.
محسن سلیمانی روزبهانی اظهار داشت : از آنجایی كه اكوسیستم تالابی ارتباط تنگاتنگ با شرایط اقلیمی و محیطی دارد و ممكن است در دوره ای خشك یا در شرایط ایده آل باشد، بنابراین كاربرد الفاظ از بین رفتن، نابودی و خشكی برای تالاب ها، علمی نیست وپایه و اساس كار در مدیریت تالاب ها علاوه بر حفظ تنوع زیستی و اكوسیستمی ، موضوع ارزش ها و كاركردهای تالاب است.
وی خاطر نشان كرد : مدیریت تالاب ها در جهان تك بعدی و تنها از منظر تنوع زیستی نیست بلكه پیامدها و كارویژه های تالابی نظیر پاكسازی هوا ، تعدیل خرد اقلیم ، جذب آلاینده ها، كنترل سیلاب و تامین آب و غذا ،پررنگ و برجسته می شود.
وی با اشاره به ناهماهنگی بین بخشی دستگاه های اجرائی كه هركدام خود را متولی و ذینفع تالاب می دانند اظهارداشت: این بزرگترین خطر در كمین تالاب هاست و اگر سازمان حفاظت محیط زیست نتواند جوامع محلی و دستگاه های اجرائی ذینفع تالابی را هماهنگ كند هرگز نمی تواند به تنهایی در جلوگیری از تخریب تالاب ها اثرگذار باشد.
مدیر طرح ملی حفاظت تالاب های ایران ادامه داد: از آنجایی كه ارزش تالاب به عنوان سرمایه طبیعی برای آحاد مردم و بهره برداران به خوبی تشریح نشده در چنین شرایطی محیط زیست قربانی توسعه خواهد شد وباید با همه توان مردم را نسبت به زنده نگهداشتن تالاب ها آگاه كرد و در یك فرایند مشاركتی، برنامه جامع مدیریت را در دستور كار قرار داد.
تالاب ها، محیط هایی هستند كه میان خشكی و دریا واقع شده ، اما اولین تعریف علمی تالاب را معاهده بین المللی موسوم به كنوانسیون بین المللی رامسر ارائه كرده است.
تالاب به مناطق مردابی، آب مانند؛ نمزارهای سیاه و باتلاقی، بركه های مصنوعی و یا طبیعی كه به طور دائم و یا موقت دارای آب ساكن یا روان، شیرین، شور و یا نیمه شور هستند و یا به مناطقی از سواحل دریا گفته می شود كه در هنگام جذر، ارتفاع آب در آنها بیش از 6 متر نباشد.
تالاب ها عرصه های ارزشمندی هستند كه معیشت بیش از یك میلیارد نفر در دنیا به آنها وابسته است و مقصد گردشگری بیش از نیمی از توریست های دنیا را تشكیل می دهند، این در حالی است كه از سال 1900 میلادی به این سو، نزدیك به 60 درصد از تالاب های جهان از دست رفته است و سالانه نزدیك به یك درصد از تالاب ها به واسطه هجوم پروژه های توسعه ای نابود می شوند كه آمار بسیار تكان دهنده ای است.
ایران با دارا بودن اقلیم متنوع، تالاب های زیادی را در خود جای داده است، با توجه به تعاریفی كه در كنوانسیون رامسر(كنوانسیون حفاظت از تالاب ها) مطرح است، بیش از هزار تالاب در ایران وجود دارد كه از جمله آنها می توان به دریاچه پشت سدها، رودخانه ها و سواحل تالابی اشاره كرد.
گزارش ازخلیل تنیده رئیس ایرنا هرمزگان
6048 /2094 /1138