كمر«ارج» از سال 86 با واردات بی‌رویه خم شد

این روزنامه نوشت:صحبت‌های ضد و نقیض از قدیمی‌ترین كارخانه لوازم خانگی ایران، ما را به كیلومتر 5 جاده مخصوص كشاند. كارخانه «ارج» كه عمر، بیش از 70 سال در تولید لوازم خانگی دارد این روزها با كلمه ورشكستگی و تعطیلی عجین شده است.اما به واقع ساختمان قدیمی و فرسوده ارج برای خداحافظی آماده شده است و اینكه دیگر محصولات این برند در خانه‌های مردم یافت نخواهد شد؟
زمانی‌كه به در اصلی كارخانه رسیدیم اولین موضوعی كه در ذهنمان متبادر شد تعطیلی همیشگی آن بود. دستگاه‌های ساعت‌زنی كارگران (به غیر از یك عدد) برداشته شده بود و از نیروی كاری كه برای تولید جنب‌و‌جوش داشته باشند خبری نیست.حتی چند كارگاه توسط خود مجموعه پلمب شده بود.به اتفاق حفاظت(گارد) این مجموعه وارد یكی از كارگاه‌های بزرگ شدیم،كارگاهی كه خاك در آن قالب بر هر منظره دیگری بود. با گذر از حدود 10 پله به طبقه بالا رسیدیم، طبقه‌ای كه سمت راست آن تعداد كمی كولر آبی باقی مانده بود. كمی جلوتر یخچال‌های دوران كودكی‌مان روی نقاله‌ای بود كه نشان از به خواب رفتن این خط داشت.
قیمت این یخچال‌ها از 700 هزار تومان تا یك میلیون و 100 هزار تومان است،آن سوی كارگاه نیز چند كارگر مشغول سرهم‌بندی كولرهای صنعتی بودند؛كولرهایی كه قیمت هر كدام آن 2 میلیون تومان است. مسئولان وزارتخانه‌های صنعت و كار هم در این كارخانه حضور یافته بودند تا آنها نیز از نزدیك ببینند نوستالژی ایرانیان اكنون چه شرایطی دارد.ناراحتی از خواب رفتن این سرمایه عظیم به غیر از آنكه ایرانیان را تحت تأثیر قرار داده مسئولان را به این تب و تاب انداخته است كه میراث دولت‌های گذشته را برای سال‌های آینده حفظ كنند.چه شد كه ارج به چنین روزی مبتلا شد؟ گزارش‌های مالی كارخانه ارج نشان می‌دهد كه از سال 86 دوران زوال این مجموعه شروع شد.
افول صنعت لوازم خانگی از سال 86
آمار واردات گویای آن است كه از سال 86 لوازم خانگی خارجی بدون محدودیت، توجه نكردن به حفظ سرمایه‌های ملی و ارتقای تولید، مجوز واردات گرفت.آن زمان كه دولت به واردات انواع لوازم خانگی روی خوش نشان داد خیلی از مجموعه‌های داخلی كه مشغله تولید و حفظ اشتغال خود را داشتند از گردونه رقابت حذف شدند.حال كه برخی منتقدان دولت بین تعطیلی ارج و برجام گره كوری زدند یادشان نمی‌آید كه از سال 86 چه امتیازهایی به برندهای خارجی در بازار ایران داده شد.نگاه دولت وقت این بود كه با واردات می‌توانند سطح كیفی محصولات داخلی را بالا ببرند ولی به این امر توجه نكردند كه رقابت ناسالمی را پدید آوردند.اگر آن زمان انتقال تكنولوژی و همكاری‌های مشترك در رأس تصمیم‌گیری‌ها قرار می‌گرفت اكنون یك كارخانه با برندی آشنا در ایران برای بقای خود نمی‌جنگید.
البته در این میان نمی‌توان غفلت‌هایی را كه مدیران وقت این كارخانه داشتند نادیده گرفت.اگر در بحبوحه واردات لوازم خانگی برای انتقال تكنولوژی برنامه‌ریزی می‌كردند اكنون چه دلیلی داشت كه در لابه‌لای این هجمه‌ها دنبال پاسخ بگردند.
ارج از سال 86 ورشكسته شد
به هر ترتیب نابود شدن برند ارج نه ربطی به برجام دارد و نه پسا‌برجام. شركت ارج از سال 86 ورشكسته شده است. تا قبل از سال 92، 70 درصد از پرسنل شركت اخراج شدند.طبق صورت‌های مالی شركت ارج از سال 84 زیانده بوده و از سال 86 ورشكسته محسوب می‌شود. یعنی عملاً 10 سال است كه این شركت ورشكسته شده است.
شركت ارج سال 87 با تصمیم هیأت پذیرش به دلیل زیان انباشت از بورس اخراج شد، یعنی این شركت از همان سال‌ها با چالش جدی مواجه شد.همچنین پرسنل این شركت در سال 84 (شروع ریاست جمهوری احمدی‌نژاد) 1030 نفر بوده كه در سال 92 (پایان ریاست جمهوری احمدی‌نژاد) به 306 نفر كاهش یافته است. یعنی 70 درصد كاركنان شركت اخراج شدند.
ارج تعطیل نیست
حال سؤال اصلی این است كه كارخانه ارج تعطیل شده یا به فعالیت خود ادامه می‌دهد؟ ظواهر امر شاید نشان از تعطیلی كارخانه می‌دهد،اما مدیران این كارخانه می‌گویند ما وارد دوران اورهال (تعمیرات اساسی و تجهیز كردن)شدیم و ممكن است این دوره بین 6 ماه تا یك‌سال زمان ببرد.مسئولان وزارت صنعت هم به آینده و رشدی كه این برند قدیمی خواهد داشت امیدوار بودند.فعالیت نصف‌و‌نیمه كارگران گویای آن نبود كه ارج بخواهد رفتنش را همیشگی كند،لذا این مجموعه بشدت دنبال سرمایه‌گذار خارجی و داخلی است؛سرمایه‌گذاری كه بخواهد با برند ارج تولید داشته باشد.
مسئولان ارج می‌گویند سرمایه‌گذار برای خرید ارج كم نیست اما می‌خواهیم این برند زنده بماند.خدمات پس از فروش ارج هم برخلاف تمام صحبت‌ها تعطیل نشده است و این مجموعه تا سالیان متمادی به خریداران محصولات خود خدمات ارائه خواهد كرد.
تعمیرات ارج آغاز شده است
روز گذشته در بازدیدی كه از كارخانه داشتیم محمدرضا حسینی مدیرعامل كارخانه تولیدكننده لوازم خانگی ارج هم به ما پیوست و از هجمه‌هایی كه علیه این مجموعه شده است گلایه كرد.وی ما را به كارگاه تولید آبگرمكن برد،بخشی كه 13 سال پیش خوابیده بود و اكنون با دست به دست شدن عكس‌های این كارگاه خبر تعطیلی ارج را دل‌آزار‌تر كرده است.
وی گفت:از آنجا كه تولید آبگرمكن با لعاب بود سازمان حفاظت محیط‌زیست ایراد گرفت و طبق قانون برای انجام این كار باید شعاع 120 كیلومتری حفظ می‌شد، لذا سفارش‌های‌ خود را آن سال‌ها به قزوین بردیم.از این‌رو با خواب یك كارگاه نمی‌توان مدعی تعطیلی یك بنگاه صنعتی 70 ساله شد.
وی ادامه داد: همه واحدهای تولیدی یك بازه زمانی را برای تعمیرات، بازسازی و تجهیز دستگاه‌های جدید اختصاص می‌دهند، لذا كمتر از یك‌ماه است كه این تعمیرات در ارج آغاز شده و ما منتظر اعلام مهندسی برای فعالیت دوباره هستیم.با این تفاسیر تعطیلی كه برخی منتقدان از آن صحبت می‌كنند در حال حاضر در مورد كارخانه صدق نمی‌كند چرا كه دولت یازدهم معتقد است با حمایت واحدهای صنعتی از نظر انتقال دانش و تكنولوژی می‌توان تولید را احیا كرد.
وی در پاسخ به این سؤال كه از چه زمانی ارج به ورطه فراموشی رفت،توضیح داد:از سال 86 به دلیل واردات لوازم خانگی لوكس و تغییر دادن ذائقه مردم، برند ارج و برندهای مشابه ما افت تولید پیدا كردند.حتی در آن زمان این مجموعه برای تولید یخچال ساید اقدام كرد اما مقوله واردات به حدی قوی بود كه ما به گرد پای آنها نرسیدیم.این در حالی است كه سایر بخش‌ها حتی دانشگاهی هم در زمینه تحقیق و توسعه با ارج همكاری نكردند.برای انتقال تكنولوژی حداقل بین 2 تا 3 سال زمان نیاز است لذا وقتی خواستیم در این بخش ورود كنیم مدل‌های جدید‌تر وارد شد.
وی با اینكه در قدیمی بودن ماشین‌آلات و دستگاه‌ها شكی وجود ندارد، تصریح كرد:اگر مجموعه‌ای به دنبال تحقیق و توسعه نباشد بدون شك به عاقبت ارج دچار خواهد شد،البته تحریم هم بشدت بر فعالیت ما اثر گذاشت و نتوانستیم با شركت‌های خارجی همكاری كنیم.ما دنبال این امر هستیم كه در سرمایه‌گذاری خارجی برند ارج را حفظ كنیم.
ارج متحول می شود
حسینی با بیان اینكه پایان سال 94 این مجموعه 266 نفر نیروی كار داشت و اكنون به 200 نفر رسیده است، گفت:ما باید از موقعیت پسابرجام برای توسعه این صنعت استفاده كنیم، با مذاكراتی كه اخیراً صورت گرفته است از حدود شش ماه دیگر فعالیت این بخش با ماشین‌آلات جدید آغاز خواهد شد.لذا در دوران اورهال ارج متحول خواهد شد.بر این اساس دو استراتژی هم دنبال خواهیم كرد؛ یكی تولید محصول بنا به سلایق بازار داخلی و خارجی و دیگری احیای ارج با همكاری سرمایه‌گذاران خارجی.
وی در ادامه خبر داد 60 درصد از سهام این مجموعه متعلق به شركت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی است آماده واگذاری است.مابقی سهام این مجموعه مربوط به شستا، سرمایه‌گذار ملی ایران، قند نیشابور و سهامداران حقیقی است. وی تأكید كرد:كارخانه ارج با شكل و شمایل جدید وارد حوزه لوازم خانگی خواهد شد و اجازه نمی‌دهیم برخی هجمه‌ها باعث از بین رفتن ارج شود،لذا به نظر می‌رسد كه برخی‌ها با صحبت‌های غیركارشناسی می‌خواهند این مجموعه را ارزان بخرند.
مذاكرات برای واگذاری ارج شروع شد
در این‌باره عباس هاشمی مدیركل صنایع فلزی و لوازم خانگی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: بانك ملی سهامدار عمده شركت ارج است و از آنجا كه بانك‌ها نباید بنگاهداری كنند، مذاكراتی برای واگذاری در حال انجام است. ما نیز در وزارت صنعت سعی می‌كنیم این شركت به یك خریدار صالح واگذار شود. به گفته وی، مدیریت شركت ارج دولتی بوده و نیاز است یك بازسازی كامل در خطوط تولید، به روزرسانی فناوری و تزریق سرمایه در گردش انجام شود.
منبع: روزنامه ایران
زمان انتشار: 24 خرداد 95
اول**1577