به گزارش روز سه شنبه گروه علمي ايرنا از دانشگاه علوم پزشكي تهران، هر ساله با فرارسيدن ماه مبارك رمضان سوالات زيادي در ارتباط با روزه داري ورزشكاران مطرح مي شود؛ با توجه به اينكه روزه داري و تغيير رژيم غذايي منجر به ايجاد تغييراتي در بدن مي شود، ورزشكاران، مربيان و پزشكان نگران اثرات احتمالي روزه داري بر سلامت و سطح آمادگي و عملكرد ورزشكاران هستند.
برخي از ورزشكاران نيز ترجيح مي دهند ميزان تمرينات خود را كاهش دهند اين درحالي است كه قطع ورزش يا كاهش ميزان آن سبب كاهش توده عضلات بدن، عروق خوني عضلات اسكلتي و اكسيژن رساني به عضلات مي شود.
** قطع ورزش در ماه رمضان، آري يا خير
در تصميم گيري براي ايجاد هرگونه تغيير در برنامه ورزشي بايد به اين نكته توجه داشت كه نتايج قطع ورزش در ورزشكاران حرفه اي در مقايسه با افرادي كه ورزش هاي متوسطي انجام مي دهند، متفاوت است.
سازگاري هايي كه در ورزشكاران ايجاد شده است با قطع ورزش، از دست مي رود. در ورزشكاران حرفه اي، توده عضلاني، سطح خون رساني و اكسيژن رساني به بافت ها در سطح بالايي قرار دارد و تركيب بدن و واكنش هاي انجام شده در آن طوري سازگاري يافته است كه بدن آنان ظرفيت سوخت هوازي بالاتري دارد.
در حين انجام فعاليت، بدن افراد ورزشكار راحت تر از ساير افراد، ذخاير چربي خود را آزاد كرده و توليد انرژي مي كند. با قطع ورزش يا كاهش آن، سازگاري هاي به وجود آمده در بدن ورزشكاران كاهش مي يابد.
بنابراين، كاهش شدت ورزش در ماه رمضان با كاهش توان ورزشي همراه است و توصيه مي شود افراد فعاليت فيزيكي خود را در ماه رمضان حفظ كنند.
** روزه داري و تاثير آن بر توان ورزشكاران
قطع ورزش در يك ماه روزه داري سبب كاهش سوخت و ساز بدن، ظرفيت اكسيژن رساني به عضلات و ظرفيت سوخت هوازي ورزشكاران مي شود، در حالي كه اگر شدت و مدت ورزش در طول ماه رمضان مانند قبل از آن حفظ شود، روزه داري بر عملكرد ورزشكاران تاثيري نخواهد داشت.
البته فعاليت هاي ورزشي در ماه رمضان بايد در زمان هايي از روز انجام شود كه عضلات، قلب و ساير بافت هاي بدن دسترسي كافي به مواد مغذي مورد نياز خود را داشته باشند؛ به عنوان مثال، ورزش كردن در ساعاتي از روز كه بدن در شرايط گرسنگي قرار دارد و مواد مغذي كافي در خون وجود ندارد، مي تواند منجر به كاهش توان ورزشي آنان شود.
با اين حال، در صورت انجام فعاليت ورزشي پس از وعده افطار و به دليل تأمين مواد مغذي و به خصوص مايعات كافي، توان ورزشي حفظ خواهد شد. در اين صورت ورزشكار خواهد توانست بر اساس شدت و مدت ورزشي كه انجام مي دهد، مواد قندي و مايعات مورد نياز را دريافت كند.
در حالي كه اگر ورزش در طول روز به خصوص در ساعات بعدازظهر انجام شود، تأمين اين مواد صورت نخواهد گرفت و نه تنها ممكن است توان ادامه ورزش كاهش يابد، بلكه منجر به خستگي، بي حالي، تشنگي و افت فشار خون نيز خواهد شد.
** روزه داري و وزن و تركيب بدن ورزشكاران
كاهش دريافت مايعات، آب بدن و همچنين كاهش اندكي از توده بدني مي تواند منجر به مختصري كاهش وزن در ورزشكاران شود. به طور كلي، اگر ورزشكار برنامه تمرينات خود را در ماه رمضان ادامه دهد، تناسب بدني او در ماه رمضان حفظ خواهد شد.
اما اگر تمرينات ورزشكار قطع شود، كاهش يابد يا در زمان هاي نامناسبي از روز انجام شود، منجر به تحليل بدني به ويژه عضلات و افزايش نسبت توده چربي به توده عضلاني خواهد شد.
وزن و تركيب بدن ورزشكار به مقدار و نوع رژيم غذايي او در ماه رمضان نيز بستگي دارد؛ به اين صورت كه اگر انرژي دريافتي فرد در اين ماه كاهش يابد منجر به كاهش وزن خواهد شد. اما اگر انرژي دريافتي افزايش يابد، مي تواند سبب افزايش وزن شود.
البته مقداري از كاهش وزن مشاهده شده در روزه داري ماه رمضان ناشي از كاهش آب بدن است و ارتباطي با توده عضلاني و چربي بدن ندارد.
** روزه داري و تاثيرات احتمالي آن بر قند و چربي خون ورزشكاران
در مقايسه با ورزشكاراني كه روزه نمي گيرند، تفاوتي در قند و چربي خون ورزشكاران روزه دار مشاهده نشده است.
روزه داري ماه رمضان در افراد سالم به ميزان اندكي قندخون را كاهش مي دهد. البته اين كاهش قندخون در محدوده طبيعي است و منجر به افت قندخون نمي شود، مگر اينكه ورزشكار در ساعاتي از روز فعاليت يا ورزش هاي شديدي انجام دهد كه در اين صورت ممكن است قبل از اين كه بدن بتواند اين كاهش قندخون را جبران كند، قندخون به كمتر از محدوده طبيعي كاهش يابد.
تغيير يا ثبات مقدار چربي هاي خون نيز به تغييرات سطح فعاليت بدني، وزن و الگوي رژيمي ورزشكار وابسته است. در صورت كاهش فعاليت بدني و افزايش وزن ورزشكار، اين احتمال وجود دارد كه چربي هاي خون افزايش يابند؛ چراكه تغييرات چربي هاي خون با تغييرات وزن بدن ارتباط مستقيمي دارد و اغلب افزايش وزن بدن به بالاتر از حد طبيعي با افزايش چربي هاي خون همراه است.
غذاهاي مصرفي نيز ميزان چربي هاي خون را تحت تأثير قرار مي دهند؛ اگر در ايام ماه رمضان مصرف موادغذايي پركالري يا غذاهاي چرب افزايش يابد، چربي هاي خون نيز افزايش خواهند يافت كه اين مقادير تا زماني كه رژيم غذايي فرد به حالت معمول بازگردد، تداوم خواهد داشت.
افزايش دريافت موادغذايي به ويژه چربي هاي حيواني، گوشت قرمز، كره، خامه و لبنيات پرچرب، چربي هاي بد خون را افزايش مي دهند.
** روزه داري و احتمال خستگي در ورزشكاران
روزه داري همراه با انجام تمرينات سنگين در فوتباليست ها و دوندگان دوي استقامت، ميزان خستگي را افزايش مي دهد.
زماني كه تمرينات ورزشي به مدت چندين ساعت در روز انجام مي شود، دريافت منابع قندي در طول ورزش مورد نياز است چراكه دريافت اين منابع خستگي حين ورزش را كاهش مي دهد. عدم مصرف مواد قندي در ورزش هاي طولاني مدت، منجر به خستگي زودرس مي شود.
با توجه به اينكه در ورزش هاي طولاني مدت، ذخاير چربي بدن نيز تجزيه و انرژي توليد مي شود، دسترسي به مقداري قند براي مورد استفاده قرار گرفتن ذخاير چربي بدن مورد نياز است چراكه در صورت نرسيدن مواد قندي، توان ادامه ورزش كاهش مي يابد.
به طور كلي قطع برنامه ورزشي در طول ماه رمضان توصيه نمي شود؛ با توجه به ايجاد سازگاري بدن در ورزش هاي حرفه اي و بروز عوارض نامطلوب قطع ورزش در طول روزه داري بر آمادگي و عملكرد ورزشي، ورزشكاران بايد با ايجاد تغييراتي در برنامه تمرينات ورزشي و همچنين رژيم غذايي، تمرينات خود را در طول ماه رمضان ادامه دهند.
علمي ** 1201 **1834
تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۳۹۵ - ۱۳:۲۴
تهران- ايرنا- ممكن است برخي ورزشكاران به تصور اينكه ادامه تمرينات ورزشي در حين روزه داري امكان پذير نيست، برنامه هاي ورزشي خود را در ماه رمضان كنار بگذارند اما دانشگاه علوم پزشكي ايران اعلام كرده است كه كاهش يا قطع اين تمرينات منجر به بروز مشكلاتي براي ورزشكاران خواهد شد.