جوانانی داریم كه بهتر از قدما موسیقی نواحی را درك می كنند

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا از جشنوارهٔ «آواها و نواهای رضوی»، احمد صدری با بیان اینكه موسیقی از مقتضیات فرهنگ و یكی از وجوه ظهور و بروز فرهنگ است، گفت: موسیقی، محملی است برای ظهور و بروز باورها و آن چیزهایی كه در زندگی برایمان اهمیت دارد.
وی افزود: ظهور این باورها در موسیقی كشور بصورت های مختلف معین شده؛ مثلاً در موسیقی اقوام مختلف ایران، یكی از موضوع هایی كه به فراوانی وجود دارد، نعت و مولودی خوانی پیامبر اكرم (ص) است. در ایران به سبب حضور تشیع و هم جواری با حرم امام رضا (ع)، ذكر نام و منقبت این امام در موسیقی‌های منطقه های مختلف ایران رواج دارد.
عضو اتاق فكر نخستین جشنوارهٔ «آواها و نواهای رضوی» با تأكید بر اینكه آواهای مذهبی از موسیقی اقوام ایرانی جداشدنی نیست، گفت: در میان موسیقی اقوام مختلف ایران ملودی مذهبی و شادیانه، دو موضوع جدا از یكدیگر است؛ مثلاً در مازندران با لحن امیری و كتولی مرثیه و نوحه سرایی می‌‎كنند، اما از همین لحن با كمی تغییر در ریتم و تمپو، برای مراسم‌ های آیینی و مذهبی بهره می‌گیرند.
صدری افزود: یكی از نكته های جالب توجه این است كه بین موسیقی اقوام مختلف ایران و موسیقی ردیف دستگاهی، پیوند ژنتیك و ارگانیك وجود دارد. برای مثال، لحن های دشتستانی ، بیدگانی و ... كه لحن خاص منطقه های جنوبی كشورمان است، با تغییر اندكی، در موسیقی ردیف دستگاهی قرار می‌گیرد.
وی در توضیح نحوهٔ برگزاری جشنوارهٔ «آواها و نواهای رضوی» گفت: در جشنوارهٔ آواها و نواهای رضوی دو گونه موسیقی نواحی ایران و موسیقی ردیف - دستگاهی در بخش مسابقه حضور دارد كه هر دو بخش نیز اجرای صحنه یی دارند، اما گونه های دیگر موسیقی‌ اجرا صحنه یی ندارند.
این پژوهشگر موسیقی نواحی دربارهٔ پژوهش‌های انجام شده در حوزهٔ آواها و نواهای رضوی، گفت: پژوهش‌های پراكنده‌یی در این زمینه انجام شده ولی عموماً مشكل تحقیق در كشور این است كه این پژوهش‌ها پیوسته و به دنبال هم انجام نمی‌شود و سلسله تحقیق‌های جزئی و مستدام كه به نتیجه برسد، وجود ندارد. تا جایی كه بنده مطلعم، به سفارش مؤسسهٔ آفرینش‌های آستان قدس رضوی، یكی از پژوهشگران موسیقی نواحی ایران در این زمینه كارهایی را به منظور ثبت و ضبط انجام داده است.
وی افزود: چند فیلم مستند دربارهٔ نقاره نوازی در آستان حضرت امام رضا(ع) به همراه پژوهش‌هایی جامع تولید شده است، همچنین چند پایان نامهٔ كارشناسی ارشد نیز در این باره تألیف شده، كه متأسفانه این پژوهش ها در یك بانك اطلاعاتی متمركز نشده است؛ اما امیدواریم به همت بنیاد بین المللی امام رضا(ع) این امر محقق شود.
صدری همچنین دربارهٔ از بین رفتن گنجینه‌های فرهنگی ایران در حوزهٔ آواها و نواهای رضوی، تصریح كرد: این موضوع صرفاً دربارهٔ آواها و نواهای رضوی مطرح نیست، بلكه در موسیقی نواحی ایران نیز مطرح است. از آنجا كه یكی از موارد كاربرد موسیقی نواهای رضوی به صورت بخشی از یك كل است، باید عرض كنم كه به طور كلی دربارهٔ موسیقی نواحی ایران اعتقادی ندارم كه این موسیقی و آواها و نواها در حال از بین رفتن است.
وی تأكید كرد: این نواها در موسیقی اقوام، حقیقتی است كه از بین نمی‌رود؛ گاهی در ظهور است و گاهی در بطون. آن هنگام كه ما آن ها را نمی بینیم، نباید بیانگاریم كه از بین رفته‌ و مرده، بلكه از نظر ما غایب است؛ كما اینكه بارها این جمله را شنیده اید كه «این آخرین نوازندهٔ محلی است». در حالی كه با یك پژوهش میدانی می بینیم چند نوازندهٔ خوب جوان این ساز را می نوازند.
امروز خوانندگان و نوازندگان جوانی داریم كه بسیار بهتر از قدما این موسیقی را درك می‌كنند، چراكه قدما در ضمیر ناخودآگاه و به طور غیر ارادی و تقلیدی نغمه‌ها را تكرار می كردند، ولی نوازندگان جوان محلی معاصر به صورت خودآگاه و ارادی این موسیقی را برای فعالیت خود انتخاب می‌كنند. در نهمین جشنوارهٔ موسیقی نواحی ایران، جوانان هنرمندی حضور داشتند كه عمدتاً دارای تحصیلات عالیهٔ آكادمیك و در زمینهٔ موسیقی بومی نیز صاحب تألیف بودند و به لحاظ اجرایی نیز در تكنیك اجرایی ساز و روایت محتوای موسیقایی اصیل، فوق العاده قوی ظاهر شدند. این جوانان نیاز به حمایت دارند، كه این حمایت صرفاً مالی نیست، كه مجرایی می تواند باشد برای ظهور و بروز و عرضهٔ آثار این جوانان.
این موسیقی‌دان تأكید كرد كه جشنوارهٔ آواها و نواهای رضوی ظرفیت بالقوه‌یی برای ایجاد زمینهٔ پژوهش‌های مستدام و نتیجه بخش در حوزهٔ آواها و نواهای رضوی دارد و باید دید از این ظرفیت چه قدر بهره گرفته می‌شود.
نخستین جشنوارهٔ آواها و نواهای رضوی 16 تا 26 مرداد ماه هم زمان با ایام دههٔ كرامت در تهران برگزار خواهد شد.
فراهنگ ** 3067 ** 1071