به گزارش روز دوشنبه روابط عمومي شهرداري نياسر خورشيد در حركت ساليانه خود از ديد ناظر زميني در آغاز تابستان به بالاترين نقطه طلوع و غروب خود مي رسد كه به اندازه 23.5 درجه از نقطه اعتدالين فاصله مي گيرد و در اين هنگام خورشيد از بالاترين جايگاه طلوع خود در افق شمال خاوري بر مي دمد و در بالاترين جايگاه غروبگاهي در افق شمال باختري فرو مي رود.
حركت روزانه خورشيد در آسمان نيز در اين هنگام به بالاترين خط سير خود باز مي رسد كه بيش از ديگر روزهاي سال به قطب آسماني نزديك شده و در نتيجه بلندترين روز سال و كوتاهترين شب سال را پديد مي آورد، در اين روز و در لحظه ظهر خورشيدي زاويه ميان خورشيد و افق جنوبي بيشتر از هر روز ديگر است و آفتاب در اين روز به كمال و اوج ساليانه خود دست مي يابد.
اين هنگام براي مردمان باستان كه دلبستگي فراواني به پديده هاي كيهاني داشته و چنين پديده هايي را در زندگي روزمره، آيين ها و باورداشت هاي خود دخالت مي داده اند اهميت بسيار داشته و آيين ها و جشن هاي پرشماري را در اين هنگام برپا مي داشته اند.
لازمه تشخيص هنگام فرا رسيدن آغاز تابستان و انقلاب تابستاني در دوران باستان شاخصي براي اندازه گيري آن است اين شاخص ها همانا تقويم هاي آفتابي است و يكي از آنها تقويم هاي آفتابي چارتاقي مانند و بويژه چارتاقي نياسر در غرب كاشان است.
در همه چارتاقي هاي ايران نسبت خاصي ميان پهناي پايه ها به طول هر ضلع آن وجود دارد كه در نتيجه آن زاويه تشكيل شده ميان خط ديده هايي كه از ميان پايه هاي داخلي بنا مي گذرد، با تغييرات ميل خورشيد در طول سال برابر است و مي توانسته اند با چنين ويژگي جالبي، هنگام هاي مفروض ساليانه را تشخيص داده استخراج كنند.
در چارتاقي نياسر كاشان نيز سازوكاري انديشيده و ساخته شده است كه چند هنگام ساليانه را بتوان با ديدار طلوع خورشيد از ميان روزنه هاي تشكيل شده در ميان اضلاع داخلي پايه هاي بنا تشخيص داد.
اين چارتاقي تنها نمونه سالم باقي مانده از ميان ده ها چارتاقي ايران است كه پس از حدود 2 هزار سال، همچنين كاربري تقويمي و رصدي خود را تا به امروز حفظ كرده و مي توان از جمله در آغاز تابستان به مشاهده طلوع خورشيد از ميان روزنه ويژه آن پرداخت.
در بسياري از تقوم هاي آفتابي ديگر اين امكان تنها با ديدار سايه هاي خورشيد بامدادي فرا دست مي آيد اما در چارتاقي نياسر علاوه بر سنجش دقيق زمان از طريق سايه هاي ايجاد شده در ميان پايه هاي چند گانه داخلي بنا كه در حكم يك آفتاب سنج دقيق هستند مي توان قرص خورشيد را از روزنه ويژه اي كه رو به سوي محل طلوع خورشيد در انقلاب تابستاني دارد، تماشا كرد.
در نزديكي چارتاقي نياسر نمونه اي از يك ساعت آفتابي كهن نيز وجود داشته است كه متاسفانه در ساليان اخير منهدم شده است، اين ساعت همراه با چارتاقي مجموعه اي كامل از ابزارهاي زمان سنجي را فراهم كرده بوده اند.
امسال نيز همچون سالهاي گذشته مراسم ديدار تولد خورشيد انقلاب تابستاني در چارتاقي نياسر و پاسداشت آيين هاي كهن آغاز تابستاني با حضور دوستاران اختر باستان شناسي ايراني و ديگر علاقه مندان در بامداد روز سه شنبه اول تيرماه برگزار مي شود.
3009/6021
تاریخ انتشار: ۳۱ خرداد ۱۳۹۵ - ۱۲:۰۴
كاشان- ايرنا- آيين ديدار طلوع و تولد خورشيد در چارتاقي نياسر با حضور دوستداران باستان و ستاره شناسي ايراني و خبرنگاران، بامداد يكم تيرماه در نياسر كاشان برگزار مي شود.