'برگزيت' و پاكستان

صرف نظر از آثار و عواقب سياسي-اقتصادي خروج انگليس از اتحاديه اروپا براي اين كشور و اين اتحاديه، يكي از عواقب مهم اين رويداد را بايد در آينده روابط اقتصادي انگليس با شركاي تجاري آن جستجو كرد كه پاكستان هم يكي از آنها به شمار مي رود.
اخيرا 'سرتاج عزيز' مشاور نخست وزير پاكستان در امور خارجي اعلام كرد كه خروج انگليس از اتحاديه اروپا 'تاثير فوري' بر روابط اقتصادي و تجاري دو كشور نخواهد داشت. استفاده ديپلماتيك سرتاج عزيز از عبارت 'تاثير فوري نخواهد داشت'، مي تواند اينگونه تعبير شود كه بايد صبر كرد و ديد كه آينده روابط اقتصادي انگليس و پاكستان در آينده چگونه رقم خواهد خورد.
به هرحال برگزيت مي تواند مجموعه اي از عواقب خوشايند و ناخوشايند براي پاكستان به دنبال داشته باشد هرچند كه فعلا همه چيز آرام است و هنوز نشانه هاي اصلي عواقب خروج انگليس از اتحاديه اروپا براي پاكستان نمايان نشده است.

** عواقب ناخوشايند
الف – كاهش صادرات پاكستان به اروپا
از نخستين عواقب ناخوشايند برگزيت براي پاكستان، احتمال كاهش صادرات اين كشور به انگليس خواهد بود كه مي توان دو دليل براي آن بر شمرد: اول اينكه انگليس بعد از آمريكا و چين، در جايگاه سوم وارد كنندگان كالاها و محصولات پاكستاني قرار دارد و پس از خروج انگليس از اتحاديه اروپا و تغيير و تحولات بعد از آن، پاكستان مجبور است بار ديگر با انگليس به عنوان يك كشور مستقل و جدا از اتحاديه اروپا وارد مذاكره شود و اتحاديه اروپا به عنوان مشتري مشترك كالاهاي پاكستاني، درواقع دچار دوستگي و انشقاق خواهد شد.
دوم، اينكه كاهش ارزش يورو و پوند انگليس بعد از خروج آن از اتحاديه اروپا، باعث خواهد شد تا صادرات كالاهاي پاكستاني به اروپا براي كشورهاي اين حوزه گران تر از قبل تمام شود كه اين هم عاملي براي احتمال كاهش صادرات پاكستان به اتحاديه اروپا و انگليس خواهد بود

ب- كاهش درآمد پاكستاني ها در انگليس
تعداد زيادي از مردم پاكستان در انگليس مشغول كار هستند و درآمد پاكستان از محل فعاليت اتباع اين كشور در انگليس قابل توجه است. انگليس، پس از عربستان و امارات متحده عربي، بيشترين درآمد را براي پاكستان از طريق نيروي كار پاكستاني در اين كشورها دارد و اين افراد با كار كردن در كشورهايي مثل عربستان، امارات و انگليس، سالانه ميليون ها دلار ارز وارد پاكستان مي كنند.
با خروج انگليس از اتحاديه اروپا و كاهش ارزش پول اين كشور، درآمد كارگران و شهروندان شاغل پاكستاني در انگليس هم بطور طبيعي كاهش مي يابد.
نگراني ديگر اين است كه انگليس پس از خروج از اتحاديه اروپا، به احتمال زياد سخت گيري هاي بيشتري عليه مهاجران خواهد داشت و تعدادي از اتباع پاكستان مجبور به ترك اين كشور و از دست دادن شغل و درآمد خود خواهند شد.

ج- احتمال كاهش سرمايه گذاري هاي انگليس و اتحاديه اروپا در پاكستان
كارشناسان مسائل اقتصادي معتقدند كه تضعيف اوضاع اقتصادي انگليس و اتحاديه اروپا بعد از ماجراي برگزيت مي تواند انگيزه آنها را براي سرمايه گذاري در پاكستان به عنوان يكي از كشورهايي كه سرمايه گذاري در آن امنيت بالايي ندارد، كاهش دهد.

** نتايج مثبت
الف – كاسته شدن از مشكلات پاكستان در بازپرداخت بدهي هاي خارجي
پاكستان بيش از 60 ميليارد دلار بدهي خارجي دارد. در صورتي كه روند نزولي ارزش يورو و پوند انگليس ادامه داشته باشد، اين روند مي تواند تاحدودي كمك حال پاكستان براي بازپرداخت بدهي هاي خارجي اين كشور باشد.

ب – قوت گرفتن روابط غيراروپايي ها با پاكستان
همچنين درصورتي كه حضور اروپايي ها در مناسبات اقتصادي و تجاري با پاكستان كمرنگ شود، خلاء ايجاد شده مي تواند جذابيت هايي براي ساير كشورها مثل روسيه و چين يا اتحاديه هايي نظير اوراسيا براي تقويت روابط خود با پاكستان ايجاد كند. چين اگرچه روابط گسترده با پاكستان دارد اما تحولات اخير در اتحاديه اروپا مي تواند فضا را براي همكاري چين و پاكستان، بيش از پيش فراهم كند.
آساق**1723