بیابان لوت ثبت جهانی شد

بیابان لوت كه مردم محلی از آن كویر لوت یاد می كنند، در جنوب شرقی روستای دهسلم شهرستان مرزی نهبندان از توابع خراسان جنوبی قرار دارد.
این گستره جزو گرم ترین نقاط كره زمین محسوب می شود و گرما چنان است كه لاشه حیوانات تجزیه نمی شود، قدرت تبخیر آب به گونه ای است كه پیش از تجزیه شدن لاشه توسط باكتریها، خشك می شود.
همچنین برای رسیدن به نخستین ایستگاه تپه های ماسه ای بیابانی، بیش از ۳۵ كیلو متر مسیر خاكی را از روستای دهسلم به سمت دل بیابان باید طی كرد؛ اما با توجه به بكر بودن منطقه، كه از نظر گردشگران طبیعت حرفه ای و نیمه حرفه ای خارجی، یك مزیت ویژه محسوب می شود، یكی از پتانسیل های منطقه برای توسعه است.
بیابان دهسلم نهبندان با دارا بودن مرتفع ترین تپه های ماسه ای كشور به طول 162 كیلومتر، ارتفای 200 كیلومتر و پهنای 52 كیلومتر یكی از مناسب ترین و زیباترین مناطق بیابانی و گردشگری ایران و جهان به شمار می رود.
در افسانه های محلی آمده است كه دو برادر راه خود را در بیابان های منطقه گم می كنند و برای نجات از یكدیگر جدا شده تا مسیری را طی و به آبادی برسند،
این دو برادر كه سلم و سیف نام داشته اند، یكی به دهسلم و دیگری به یك آبادی در جنوب و در استان كرمان فعلی می رسند كه امروزه ده سیف نامیده می شود.
ده سیف در شمال شهداد و مسیر ورودی برای دیدن كلوتهاست و این دو روستا در فاصله 220 كیلومتری از یكدیگر واقع شده اند.
مسیر بین این دو روستا كاملا خالی از سكنه و یكی از جاده های رویایی كویری است.
روستا دهسلم از مهم ترین روستاهای كویری نهبندان است كه جاذبه های گردشگری زیادی مانند بزرگ ترین نخلستان ها، دریاچه نمك، رودشور و زمین های پاشتری دارد.
دهسلم آخرین روستای حوزه استحفاظی نهبندان است كه ویژگی های بارز مناطق بیابانی در آن متبلور شده و خانه های گنبدی و گلی جلوه هایی از زیبایی های این روستا است و نیز در بافت قدیم روستا قلعه قدیمی دهسلم قرار دارد كه دیوارهای آن هنوز پا برجاست.
علاوه براین قلعه دو قلعه قدیمی دیگر نیز در این روستا وجود دارد كه هركدام نام و قنات مخصوص به خود داشته و به نام های قلعه محمدتقی خان، ده بالا و شوره گزك معروف هستند.
در این روستا پرورش شتر، شغل اصلی اهالی است و به دلیل این كه قنات روستا نسبت به روستاهای دیگر پرآب تر است، كشاورزی نیز رونق بسیاری دارد و علاوه بر خرما، گندم، جو و پنبه نیز در آن كشت می شود.
دهسلم قناتی دارد كه آب آن نسبت به دیگر روستا ها بیشتر و نسبتا گرمتر است، شاخصه این روستا نخلستان های 200ساله آن است كه در كمتر جایی در خراسان جنوبی دیده می شود و نخلستان های این روستا در كنار ماسه های بیابانی مناظر بسیار زیبایی را خلق كرده است.
با توجه به آثاری كه از گذشته در روستای دهسلم باقی مانده، قدمت آن به اندازه نهبندان تخمین زده می شود و با استناد به نوشته های جهانگردان، به ویژه جغرافی دانان قرون وسطی كه در نوشته های خود از دهسلم نام برده اند، در می یابیم كه آبادی بزرگی بوده است.
و آبراهه ها و بازارهایی داشته و هنگامی كه مقدسی آن را توصیف می كند چیزی جز یك ویرانه نبوده است كه اكنون نیز چیزی از آثار گذشته به چشم نمی خورد و تنها علایم باقی مانده از آبادی گذشته كه در جنوب دهكده فعلی قرار داشته، خرده سفال های پراكنده، تكه های شكسته سر قلیان های سنگی و دانه های بلوری است.
به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، معاون میراث فرهنگی، سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری گفت: پرونده بیابان لوت كه با همكاری و هماهنگی بین دستگاهی همچون سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری، سازمان حفاظت محیط زیست، موسسه جغرافیایی دانشگاه تهران و سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به عنوان دستگاه متولی آماده شده بود با تایید اكثریت اعضای حاضر در اجلاس به ثبت جهانی رسید.
محمد حسن طالبیان با بیان اینكه با وجود چشم اندازهای ویژه طبیعی هیچیك از آثار طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی ثبت نشده بود، افزود: با اهتمام سازمان میراث فرهنگی در سال های اخیر در زمینه تهیه پرونده آثار طبیعی ایران و ارائه آن به یونسكو، بیابان لوت نخستین اثر ثبت شده كشور در حوزه میراث طبیعی است.
وی با بیان اینكه تیم مذاكره كننده ایرانی در مدت حضور در اجلاس همه تلاش خود را برای مذاكره و پاسخگویی به سئوالات اعضای كشورهای عضو كمیته میراث جهانی و اتحادیه «آی یو سی ان» - IUCN - (اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت) به كار برده است، گفت: بیابان لوت در جنوب ایران با مساحتی بیش از 40 هزار كیلومتر مربع (شامل عرصه و حریم) واقع در بین بخشی هایی از استان های كرمان، سیستان بلوچستان و خراسان جنوبی از جمله مناطق فراگرم و خشك جهان است كه حاصل تحولات تاریخ جغرافیا در دوران های مختلف زمین شناسی است.
طالبیان، بیابان لوت و سامانه محیطی آن را دارای ارزش های بالفعل و بالقوه فراوان با شاخص ترین عوارض محیط طبیعی بیابان های دنیا نظیر ناحیه كلوت ها با داشتن مرتفع ترین یاردانگ های (شیارهای) دنیا، گرمترین نقطه سطح كره زمین، بلندترین تپه های ماسه ای و نبكاهای جهان، خندق های عظیم فرسایشی، شبكه های هیدرولوژیك، چاله های زمین ساختی، پدیده های كم نظیر نمكی و دشت های وسیع ریگی (هامادا)، روستاهای تاریخی و استقرارگاه های انسانی در حاشیه آن با 6000 ساكن برشمرد و ادامه داد: این ویژگی ها، نمایشگاه متنوع و ارزنده ای از پدیده های بوم سازگان خشك جهان را ارائه كرده كه می تواند مورد مطالعه دانشمندان، پژوهشگران و زمین شناسان قرار گیرد.
مسئول تهیه پرونده بیابان لوت نیز قرار گرفتن قطب حرارتی زمین در این بیابان را از دیگر ارزش های ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی بیان كرد و قرار گرفتن بسیاری از محوطه های پیش از تاریخ و تاریخی در عرصه و حریم اثر، وجود محوطه ها و گورستان های دوره مس سنگی و دژ های تاریخی به همراه قنات های زیبا و دیدنی منطقه را از دیگر ویژگی های این بیابان برشمرد.
مهران مقصودی با توجه به گستره بیابان لوت پژوهش های گسترده موسسه جغرافیایی دانشگاه تهران در سال های 1347 تا 1354 با همكاری موسسه «سی ان آر اس» - CNRS - و دانشگاه سوربن را گستره مناسبی برای آماده سازی پرونده بیابان لوت ذكر كرد.
پرونده بیابان لوت بر اساس دو معیار از معیارهای چهارگانه میراث طبیعی شامل پدیده های طبیعی ویژه كه مناطقی با زیبایی های طبیعی استثنایی و اهمیت زیبایی شناسانه را در بر می گیرد و نمونه های برجسته از مراحل عمده تاریخ زمین، فرآیند زمین شناختی مداوم در تكامل عوارض و یا عوارض فیزیوگرافیك و ژئومورفیك به یونسكو ارائه شد.
چهلمین نشست میراث جهانی یونسكو درحالی از 20 تیرماه در استانبول برگزار شده است كه عصر روز گذشته (جمعه) پرونده‌ی‌ «11 قنات ایرانی»، به عنوان یكی از پرونده های مهم و پیچیده ایران در یونسكو با حمایت و پشتیبانی تمامی كشورهای عضو در فهرست آثار جهانی قرار گرفت.
2047/