به گزارش ایرنا صنایع دستی به عنوان جزیی از میراث فرهنگی هر منطقه معرف فرهنگ، تمدن، حرفه و پیشه نیاكان ما هستند و آداب و رسوم زندگی مردم را نشان می دهند.
شهرستان بروجرد در دوره های مختلف و بنا به نیاز منطقه ای، همواره خواستگاه انواع صنایعی بوده كه با ذوق ، ظرافت و سلیقه استادكاران ساخته و برای استفاده عموم عرضه شده ان.
امروز بسیاری از این صنایع به عنوان صنایع دستی زینت بخش منازل، فروشگاه ها و موزه ها می باشند.
مسگری، جاجیم بافی، گلیم بافی، صابون پزی، گیوه دوزی، قالی بافی، ماشته بافی و چاقوسازی از جمله تولیدات محلی بروجرد می باشند كه در گذشته نه به عنوان صنایع دستی و سوغات زینتی بلكه به عنوان ظروف و كالاهایی برای استفاده روزمره از رونق خاصی برای ساخت و فروش بهره مند بودند كه البته در اغلب استان های كشور نیز از این محصولات تولید می شد.
در دهه های گذشته در هر گوشه از بازار بروجرد صدای چكش ورشوسازان، حكایت از تولید و تلاش داشت و این بازار علاوه بر تامین نیاز داخل به كشورهای خارجی نیز صادر می شد.
ورق ورشو كه آلیاژی ساخته شده از نیكل و روی است بیشتر در كشورهای انگلیس، اتریش و ایتالیا ساخته می شود و به دلیل چكش كاری های ظریفی كه هنرمندان بروجردی بر روی این ورق خلق می كنند، كشورهای یادشده از خریداران و طرافداران ظروف ورشویی هستند.
هنرمندان این رشته با رقابتی كه میان آنها حاكم بود اقدام به ساخت وسایل و ظروفی می كردند كه دنیایی از ظرافت و هنر را در خود داشت و فرهنگ، هنر، خلاقیت و توانایی سازنده را نشان می داد.
این ظروف كه در گذشته بخشی از اسباب منزل و وسایل ضروری برای استفاده خانواده ها و پذیرایی از مهمانان بودند شامل انواع آبخوری، تنگ، سماور، سرمه دان، گلاب پاش، قوری، فنجان، سینی، منقل، بخوردان، آیینه و شمعدان و ظروف پذیرایی و تزیینات داخلی منزل می باشند.
صنعت ورشوسازی در دهه های بعد از 1340در بروجرد به اوج رشد و شكوفایی رسید و به عنوان صنایع دستی این شهرستان شناخته شد كه مورد توجه مسافران ایرانی و خارجی نیز قرار گرفت.
استادكاران بروجرد قبل از آنكه ورق ورشو وارد ایران شود با ورق زرد رنگ برنج وسایل مورد نیاز مردم را می ساختند كه این موضوع سابقه حرفه فلزكاری در این منطقه را نشان می دهد.
مرحوم ملامهدی، مرحوم حاج عبدالوهاب، مرحوم میناگر، باقر حق شناسی، استاد اصغر و استاد حسین، استاد رئوفیان، خاندان هنرور، خانواده نقره كوب از جمله اساتید به نام در زمینه هنر ورشوسازی بروجرد هستند كه هر كدام با تحمل مشكلات فراوان، صنعت ورشوسازی را با دستان خود به اوج و تكامل رساندند.
مرحوم استاد محمد بادآور نیز از دیگر اساتید برجسته هنر ورشوسازی است كه دهه گذشته ساخت بزرگترین سماور دست ساز جهان را در كارنامه خود دارد و این سماور نیز هم اكنون در خانه تاریخی افتخارالاسلام بروجرد نگهداری می شود.
باید گفت دگرگونی های صنعتی در سال های گذشته اثری نامطلوب بر انواع هنرهای دستی داشته اند كه ساخت ظروف ورشو در بروجرد نیز از این مقوله جدا نیست.
به رغم اینكه صنایع دستی كشور مورد بی مهری قرار گرفته اند، ورشو همچنان سوغات ماندگار خطه لرستان و بروجرد است.
هم اكنون تعداد انگشت شماری كارگاه ورشوسازی در بروجرد در حال فعالیت هستند كه مشتریان خاص خود را دارند؛ این ظروف كه اكنون جنبه زینتی به خود گرفته اند، جزو سوغات ماندگار شهرستان بروجرد محسوب می شوند.
یكی از هنرمندان ورشوساز بروجردی در این باره گفت: خوشبختانه استقبال مردم از خرید اشیای زینتی و فلزی از جمله ورشو در سال های اخیر بیشتر شده است و این اشیا را برای تزیین منزل و هدیه دادن و سوغات خریداری می كنند.
شهریار میناگر افزود: به دلیل حمایت نكردن دولت ها در دوره های مختلف از صنایع دستی، تعداد هنرمندان این رشته در بروجرد نیز روز به روز در حال كاهش است.
وی نبود بیمه را یكی از مهمترین مشكلات ورشوسازان دانست و اظهار كرد: به دلیل بی اطلاعی هنرمندان در حال حاضر برخی از هنرمندان پیشكسوت صنایع دستی بروجرد، بیمه ندارند.
وی با بیان اینكه حمایت دولت از صنایع دستی برای حفظ فرهنگ و هنر هر منطقه ضروری است، افزود: در حال حاضر كه معضل بیكاری در اغلب استان های كشور به ویژه لرستان وجود دارد، حمایت از صنایع دستی می تواند اشتغالزا و زودبازده باشد و باعث رونق اقتصادی منطقه شود.
وی نبود ورق ورشو را از دیگر مشكلات ورشوسازی بروجرد خواند و گفت: برای حفظ و زنده نگه داشتن این هنر دستی به ناچار از سینی های قدیمی استفاده و آنها را به اشیای كوچكتر تبدیل می كنیم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد درخصوص ایجاد موزه ورشو در این شهرستان اظهار كرد: خانه تاریخی بیرجندی برای راه اندازی موزه ورشو در نظر گرفته شده كه اقدامات مرمتی در آن در حال انجام است.
حجت الله یارمحمدی افزود: بیش از 90 درصد مرمت خانه تاریخی بیرجندی بروجرد شامل مرمت قسمتی از پلكان و درها انجام شده و ویترین های مورد نیاز در حال نصب هستند.
وی گفت: با توجه به وضعیت نامناسب اعتبارات امسال، تكمیل و راه اندازی موزه ورشو بروجرد با كمبود اعتبار مواجه است ولی مذاكراتی در این زمینه با اداره كل موزه ها انجام شده كه آنها برای تخصیص اعتبارات قول مساعد داده اند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد افزود: تلاش بر این است تا با همین اعتبارات اندك امسال حداقل كار مطالعاتی و بخشی از كارهای اجرایی این طرح را انجام دهیم.
وی اظهار كرد: از آنجا كه در گذشته ظروف ورشو جزو ظروف كاربردی و مورد استفاده روزمره مردم بودند، بیش از 300 كارگاه ورشو سازی در بروجرد فعالیت دارد كه با گذشت سال ها به دلایل زیادی این ظروف به وسایل تزیینی تبدیل شده اند.
یارمحمدی افزود: در حال حاضر سه كارگاه در بروجرد فعال است كه می توان گفت صنعت ورشوسازی در بروجرد در مقایسه با سال های گذشته رو به ركود بوده است.
به گفته وی طی سال های اخیر نیز صنعت ورشو در بروجرد به طور كامل تعطیل شده بود كه با دادن فضا به استادكاران و برگزاری چندین دوره آموزشی تلاش بر این است كه این صنعت احیا شود.
وی نبود ورق ورشو را از مشكلات اصلی صنعت ورشوسازی دانست و گفت: به دلیل نبود ورق ورشو، استاد كاران از سینی های بزرگ و ظروف بی اسفاده ورشو استفاده و آن را به ظرف هایی در ابعاد كوچكتر تبدیل می كنند.
یارمحمدی افزود: در صورت تامین ورق ورشو می توان امید بیشتری به توسعه و رونق كارگاه های ورشوسازی در بروجرد داشت.
گزارش از آتوسا آزرم
3031/3022/6060
تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۳۹۵ - ۱۰:۲۵
بروجرد - ایرنا - ورشو به عنوان یكی از برجسته ترین صنایع دستی بروجرد شناخته می شود تا جایی كه اكنون سماورهای ورشویی ساخت استادان ورشوسازی بروجرد در تمام نقاط ایران دیده می شوند.