تولید انرژی های تجدیدپذیر در ایران و برنامه های تشویقی وزارت نیرو

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، برنامه كلان جمهوری اسلامی ایران استفاده بهینه از منابع انرژی های فسیلی و ارتقای میزان بهره برداری از منابع متنوع انرژی های تجدیدپذیر برای تامین بخشی از نیاز روزافزون انرژی كشور است.
كشور ایران از لحاظ برخورداری منابع مختلف انرژی یكی از غنی ترین كشورهای جهان محسوب می‌شود و علاوه بر وجود منابع گسترده سوخت های فسیلی و تجدیدناپذیر نظیر نفت و گاز دارای قابلیت فراوان انرژی های تجدیدپذیر از جمله باد، خورشید، زیست‌توده و زمین‌گرمایی است.
در لایحه برنامه پنجساله ششم توسعه كشور ساخت 26 هزار مگاوات نیروگاه جدید برنامه ریزی شده است كه 16هزار مگاوات آن با تبدیل نیروگاه های گازی موجود به سیكل تركیبی، سه هزار مگاوات آن با ساخت نیروگاه های تولید پراكنده، DG(نیروگاه تولید پراكنده) و CHP(تولید همزمان برق و حرارت) و پنج هزار مگاوات دیگر آن با ساخت نیروگاه های تجدیدپذیربادی و فوتوولتائیك (خورشیدی) تامین خواهد شد.
براساس آمارهای وزارت نیرو، ظرفیت كنونی نصب شده نیروگاهی كشور در بخش انرژی های تجدیدپذیر فقط یك درصد سبد انرژی كشور است و پیش بینی می شود در افق سال 1400 ظرفیت تولید انرژی نیروگاه های تجدیدپذیر به پنج هزار مگاوات برسد.
ظرفیت كنونی نیروگاهی كشور افزون بر 75 هزار مگاوات است كه از این نظر، ایران در رتبه نخست منطقه و چهاردهم جهان قرار دارد.

** قابلیت بسیار بالای ایران در انرژی بادی
«جیلز دیكسون» مدیر عامل انجمن علمی انرژی بادی اروپا در چهارمین همایش انرژی بادی ایران كه هفته گذشته در محل وزارت نیرو برگزار شد، در جمع خبرنگاران گفته بود، ایران از قابلیت های بسیار بالایی در انرژی بادی برخوردار است كه به مراتب بیشتر از پتانسیل های های موجود در اروپا است.
وی افزود: انجمن علمی انرژی بادی اروپا آماده است تا سرمایه گذاران فعال در عرصه توربین های بادی را ترغیب به حضور بیشتر و پر رنگ تر در ایران كند و قادر است در این راه، انواع فناوری های تولید انرژی های تجدیدپذیر را از جمله خورشیدی، بادی و ... به ایران بیاورد.
دیكسون تصریح كرد: در حالی كه وزیر نیرو ایران از برنامه ریزی برای وارد كردن پنج هزار مگاوات برق از محل انرژی های تجدیدپذیر در ایران در پنج سال آینده خبر می دهد، ما آمادگی داریم تا زمینه تولید 6 برابر این میزان برق یعنی 30 گیگاوات را در ایران فراهم كنیم.
مدیر عامل انجمن علمی انرژی بادی اروپا تاكید كرد: بررسی های كارشناسان حاكی است آنقدر میزان وزش باد در ایران بالا است كه حتی می توان با كمتر از نرخ 60 سنت یورو در هر كیلو وات ساعت، برق در ایران تولید كرد.

** توسعه انرژی های تجدیدپذیر
تعهد ایران در كاهش گازهای گلخانه ای كره زمین در همایش بین المللی زیست محیطی پاریس فرانسه مشهور به «كاب ٢١» كه از 30 نوامبر تا 11 دسامبر سال 2015 (9 تا 20 آذرماه 94) در پاریس برگزار شد، موجب شده تا توسعه انرژی های تجدیدپذیر در قالب لایحه برنامه ششم توسعه در دستور كار قرار گیرد.
وزارت نیرو نیز با اعتقاد به اصل سازگاری زیست محیطی، فعالیت و توسعه انرژی‌های پاك و تجدیدپذیر با نگرش پیوند میان آب، انرژی و محیط زیست، مدیریت ریسك، پایبندی به اصول توسعه پایدار و اهداف توسعه هزاره، برنامه‌ریزی وسیعی انجام داده است.
سازمان انرژی های نو ایران(سانا) متعاقب سیاستگذاری های معاونت امور انرژی وزارت نیرو از سال 1374 عهده دار پرداختن به این مهم بوده و متولی امر دستیابی به اطلاعات و فن آوری های روز دنیا درباره استفاده از منابع انرژی های تجدیدپذیر، قابلیت سنجی و اجرای پروژه های متعدد (خورشیدی، باد و زمین گرمایی، هیدروژن و بیوماس)، خرید و فروش تضمینی برق تجدیدپذیر برای جلب مشاركت بخش خصوصی در این حوزه، سیاست پژوهی برای طرح جامع توسعه انرژی های تجدیدپذیر در كشور و همچنین آگاه سازی و آموزش های ترویجی در این زمینه بوده است.
سانا در بخش برنامه ریزی، اتخاذ سیاست ها و راهكارهای مناسب و آگاه سازی عمومی گام های موثری برداشته كه از اقدامات انجام شده در این بخش می توان به انجام مطالعات سیاست پژوهی در زمینه تدوین چارچوب استراتژی انرژی های تجدید پذیر كشور، برنامه توسعه صنعت انرژی بادی و سایر منابع تجدیدپذیر و همچنین فعالیت های صورت گرفته در خصوص ترویج و آگاه سازی شامل شركت در نمایشگاه ها، تشكیل دوره های آموزشی، تدارك بازدید های علمی از سایت های انرژی های نو، نشر كتب و نشریات تخصصی اشاره كرد.
هم اكنون سانا نقش اساسی و همكاری موثری را در ستاد انرژی های نو در معاونت علمی، فناوری ریاست جمهوری با هدف هم افزایی تمام بازیگران و ذی نفعان انرژی های نو در كشور ایفا می كند.

** اقدامات انجام شده برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر
یكی از مهمترین وظایف محوله به سانا به عنوان نقطه تمركز ملی و مركز هماهنگی فعالیت های تحقیقاتی و اجرایی توسعه انرژی های تجدیدپذیر، ایجاد بسترهای مناسب برای مطالعه، اجرای طرح های پایلوت و طراحی و ساخت پروژه های نیروگاهی با مشاركت بخش های دولتی و غیردولتی و مهیا كردن مسیر دستیابی به منابع متنوع انرژی های نو با استفاده از ظرفیت ها و پتانسیل های بالای كشور است.
در راستای دستیابی به توسعه پایدار، اقدام های مهمی در توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر انجام شده است كه در تیرماه 1394 شاهد به وقوع پیوستن رویداد مهمی در زمینه تجدیدپذیرها در كشورمان بوده ایم. در این رخداد مهم وزارت نیرو برق تولیدی از منابع انرژی های تجدیدپذیر را بر اساس تعرفه های جدید كه با توجه به منابع مختلف نرخ های متفاوت دارد، خریداری می كند و مدت زمان خرید برق كه به پنج سال محدود شده بود، به 20 سال افزایش یافته است.
از دیگر اقدام های صورت گرفته در راستای توسعه پایدار می توان به ایجاد ردیف اعتباری مشخص برای دریافت مبلغ 30 ریال به ازای هر كیلووات ساعت به عنوان عوارض برق (ماده 69 قانون بودجه سال 1392) و مجوزعقد قرارداد به روش بیع متقابل با سرمایه گذاران بخش خصوصی و دولتی با اولویت استفاده از تجهیزات ساخت داخل تا سقف 120 هزار میلیارد ریال(ماده 19 قانون بودجه سال 1392) اشاره كرد.

** سهم 75 درصدی تجدیدپذیرها در نیروگاه های ساخته شده در سال 2015
به گزارش ایرنا، كاهش قیمت انواع سیستم های استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در جهان و قابلیت رقابت آنها با شیوه های سنتی تولید برق، نشان از تحول قابل ملاحظه ای است كه در این صنعت رخ داده است.
به گفته وزیر نیرو، برنده شدن برخی صنایع فعال در این عرصه در برخی مناقصه ها با قیمت های بسیار نازل، از جمله در مراكش با نرخ سه سنت یورو در هر كیلووات ساعت تولید برق و یا كشور امارات با نرخ 2.99 سنت یورو در هر كیلو وات ساعت تولید برق خورشیدی، حاكی است كه باید به سرعت برای توسعه این نوع از انرژی ها در كشور حركت كرد.
چیت چیان می گوید، نزدیك به 75 درصد از مجموع ظرفیت جدید نیروگاهی كه در سال 2015 در جهان ساخته شده، به انرژی های تجدیدپذیر اختصاص داشته است.
« وجود 11 هزار و 500 مگاوات نیروگاه های برق آبی، نیروگاه های گازی و بیش از هزار مگاوات نیروگاه های تلمبه- ذخیره ای در كشور، قابلیت ذخیره سازی برق را در ساعت های مورد نظر فراهم كرده و این انعطاف را به شبكه برق كشور می دهد تا كمبود نیروی برق را بویژه در ساعت های پیك شب جبران كند.»

** برجام و انرژی های تجدیدپذیر
ایران كه پس از توافق هسته‌ای سال گذشته، درهای خود را به روی سرمایه گذاران بین‌المللی گشوده، در ماه های گذشته به محل حضور سرمایه گذاران تولید انرژی پاك تبدیل شده است.
در مدت 6 ماه از لغو تحریم‌ها، دست كم 150 هیات تجاری به تهران سفر كرده‌اند. تجار و دیپلمات‌ها از باز شدن درهای بازار نزدیك به 80 میلیون نفری ایران سخن می گویند، اما به دلیل زمان بر بودن دوره اعتمادسازی همكاری بانك‌ها و موسسات مالی غربی ، روند انعقاد قراردادها كند بوده است.
وزیر نیرو، ساخت نیروگاه های تجدیدپذیر و تامین هفت هزار و 500 مگاوات انرژی از این محل را در دستور كار این وزارتخانه عنوان می كند و می گوید، در یكی از بندهای لایحه پیشنهادی قانون بودجه سال جاری هفت هزار میلیارد ریال اعتبار به این منظور در نظر گرفته شده است.
وی با اشاره به شرایط تهران برای همكاری با سایر كشورها تصریح كرد: تهران به دنبال همكاری با كشورها و شركت‌هایی است كه بهترین شرایط مالی را پیشنهاد می‌ كنند و وزارت نیرو در حال مذاكره با برخی از بزرگ ترین شركت‌های فعال در زمینه انرژی‌های تجدید پذیر از جمله «وستاس ویند سیستمز» و «زیمنس ویند پاور» است.
«هوشنگ فلاحتیان» معاون برق و انرژی وزیر نیرو هفته گذشته در چهارمین همایش دو روزه انرژی بادی ایران در محل وزارت نیرو افزود: در یك سال گذشته و با پشت سر گذاشته شدن تحریم ها و فشارهای اقتصادی، دشواری های توسعه تولید انرژی های تجدیدپذیر در كشور كاهش یافته و بسترهای قانونی برای توسعه آن فراهم شده است.
وی از تعیین تعرفه جدید وزارت نیرو برای خرید تضمینی برق از تولیدكنندگان خبر داده و گفته بود، اطمینان می دهیم این تعرفه برای درازمدت حاكم خواهد بود و تغییری در آن ایجاد نمی شود.
معاون وزیر نیرو با اشاره به حمایت دولت و مجلس از توسعه تولید و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در كشور، یادآور شد: در یك سال گذشته تقریبا روزی نبوده است كه شاهد مراجعه سرمایه گذاران خارجی به وزارت نیرو برای فعالیت در عرصه انرژی های تجدیدپذیر نباشیم؛ مراجعه هایی كه بویژه در دوران پساتحریم و پسابرجام بیشتر شده است.
وی بیان داشت: بیشترین تقاضای سرمایه گذاری در این زمینه، مربوط به ساخت نیروگاه ها با ظرفیت بیش از یك هزار مگاوات است و در فضای اطمینان بخش ایجاد شده بین ایران و اتحادیه اروپا و كشورهای آسیایی، هر روز پیشنهادهای بسیار جذاب با قیمت های مناسب در این عرصه به وزارت نیرو اعلام می شود.
فلاحتیان تصریح كرد: امروز و با تدوین قوانین دایمی، مستحكم و پایدار و انعقاد تعرفه مناسب خرید تضمینی برق، در شرایط مناسبی برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر در كشور به سر می بریم، اما در مقابل خارجی ها نیز انتظار دارند نوع قراردادها به گونه ای باشد كه مورد پذیرش شركت های بیمه و بانك های بین المللی قرار گیرد.
معاون وزیر نیرو تاكید كرد: البته خارجی ها نباید فضای كنونی كسب و كار ایران، دانش موجود در كشور و قدرت فناوری و توان ساخت داخلی ما را دست كم بگیرند، زیرا هم اینك و در حوزه نیروگاه های حرارتی، شركت مپنا پس از جنرال الكتریك آمریكا و زیمنس آلمان، مقام سوم جهان را دارد.
فلاحتیان گفت: ظرفیت نیروگاهی كنونی كشور افزون بر 75 هزار مگاوات است كه در پنج سال آینده به بیش از 100 هزار مگاوات خواهد رسید، البته تا آن زمان باید ظرفیتی نزدیك به پنج هزار مگاوات آن از محل انرژی های تجدیدپذیر تامین شود.
فلاحتیان خطاب به سرمایه گذاران داخلی و خارجی تصریح كرد: پول و اعتبار لازم برای توسعه تجدیدپذیرها حتی تا سه سال آینده، فراهم است و آماده استقبال از سرمایه گذاران هستیم.
وی با اشاره به سهم 45 درصدی كنونی بخش خصوصی كشور در تامین برق، گفت: در پنج سال آینده این سهم باید به بیش از 70 درصد افزایش یابد و بر این اساس باید شرایطی فراهم شود تا سرمایه گذاران به راحتی فعالیت كنند.
این مقام مسوول خاطرنشان كرد: در شرایط كنونی پساتحریم، بخش خصوصی به راحتی می تواند با استفاده از فاینانس خارجی به ساخت نیروگاه اقدام كند و ضمانت های لازم نیز توسط سرمایه گذاران به بانك های ایرانی داده می شود، بدون اینكه ریسكی متوجه سرمایه گذاری باشد.
وی با اشاره به كاهش دو پله ای ریسك سرمایه گذاری كشور (از هفت به پنج)، استفاده از منابع مالی خارجی را در آینده نزدیك امكانپذیر برشمرد.
فلاحتیان همچنین با اشاره به ظرفیت قابل توجه انرژی های تجدیدپذیر در كشور كه تاكنون به خوبی مورد استفاده قرار نگرفته است، از مسوولان سازمان انرژی های نو ایران (سانا) خواست در كوتاه ترین زمان ممكن به تامین اراضی مورد نیاز سرمایه گذاران اقدام كنند و علاوه بر آن، در قالب یك برنامه زمانبندی مشخص پاسخگوی سرمایه گذاران باشند.

** حضور خارجی ها در بازار انرژی های تجدیدپذیر ایران
در همین پیوند، در ماه های گذشته نمایندگانی از كشورهای آسیایی و اروپایی با حضور در وزارت نیرو یا سازمان انرژی های نو ایران (سانا) و برگزاری جلسه با مسوولان، برای همكاری در زمینه انرژی های تجدیدپذیر ایران اعلام آمادگی كرده اند.
از جمله، خانم «اود لیسه نورهیم» سفیر نروژ در ایران، از تمایل سرمایه گذاران و صنعتگران نروژی برای سرمایه گذاری در ایران در بخش نفت و گاز خبر داد كه به تازگی برخی سرمایه گذاران به فعالیت در عرصه انرژی های تجدیدپذیر ابراز تمایل كرده اند.
در ماه های گذشته یك شركت سرمایه گذار اسپانیایی- آلمانی، برای سرمایه گذاری 50 مگاواتی نیروگاه خورشیدی در حوزه برق باختر اعلام آمادگی كرده بود.
همچنین، سفیر دانمارك در تهران از آمادگی كشورش برای گسترش همكاری‌ها با ایران در بخش‌های آب و آب وفاضلاب (آبفا) و انرژی تجدیدپذیر بادی خبر داده بود.
ساخت 600 مگاوات نیروگاه خورشیدی در كشور توسط چینی ها و مشاركت شركت های كره جنوبی در ساخت نیروگاه های برقابی، تجدیدپذیر و حرارتی در ایران با تاكید بر انتقال فناوری و تامین مالی (فاینانس)، دیگر مواردی از این دست بودند كه در سال جاری به مرحله انعقاد تفاهم نامه یا قرارداد رسیدند.
«دنی عنان» سفیر دانمارك در تهران در دیداری با مسوولان وزارت نیرو پیشنهاد كرد، یادداشت تفاهمی بین دو كشور در سفر وزیر نیرو به دانمارك در بخش آب و آبفا و انرژی های تجدیدپذیر بادی به امضا برسد.
پیش تر وزیر نیرو از پیشنهاد دانماركی ها برای ساخت كارخانه تولید توربین بادی و همكاری دوجانبه برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر در ایران خبر داده بود.
همچنین شركت هایی از ایتالیا، آلمان و اسلوواكی نیز برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر در كشورمان اعلام آمادگی كرده و شماری از آنها نسبت به عقد قرارداد نیز اقدام كردند كه آخرین آنها امضای تفاهمنامه همكاری صنعتی بین وزارتخانه های نیرو ایران و توسعه اقتصادی ایتالیا در تهران برای ساخت چند نیروگاه تجدیدپذیر در زمینه های زیست توده، خورشیدی و زمین گرمایی با مجموع 500 مگاوات بود.
همچنین، شركت فرانسوی CNIM از جمله شركت های باسابقه اروپایی كه در زمینه استحصال انرژی از زباله های شهری فعالیت دارد و با همكاری شركت آلمانی «مارتین» و استفاده از تجهیزات این شركت و همچنین تجهیزات و لوازم متعلق به خود، تاكنون طرح ها و پروژه های زیادی را در سطح جهان اجرا كرده است، با حضور در سانا درباره مطالب فنی، نحوه همكاری های مشترك و مقوله هایی همچون امحای زباله، استانداردهای مواد منتشره از نیروگاه ها، بازدهی نیروگاه و بازدهی برق بحث و تبادل نظر كردند.

** افزایش 30 درصدی خرید برق تضمینی تجدیدپذیرها در صورت استفاده از تجهیزات ایرانی
وزیر نیرو با اشاره به نظام تعرفه جدید كه برای خرید تضمینی برق تجدیدپذیرها در تیرماه سال گذشته ابلاغ شده است، گفت: در این نظام تعرفه ای، مدت زمان تضمین خرید برق از پنج به 20 سال افزایش یافته و برخلاف گذشته، برق حاصل از فناوری های مختلف تولید انرژی از تجدیدپذیرها با قیمت های متفاوتی خریداری می شود كه به این ترتیب، تعادلی در این عرصه ایجاد شده تا سرمایه گذاران با اطمینان خاطر و پذیرفتن ریسك كمتر به فعالیت بپردازند.
وی یادآور شد: بر این اساس و با متعادل تر شدن قیمت ها، اردیبهشت ماه گذشته قیمت های جدید اعلام شد و این مساله به اطمینان بیشتر برای خرید برق از تولیدكنندگان و متضرر نشدن شبكه برق و دولت خواهد انجامید.
این مقام مسوول همچنین اعلام كرد: از این پس در صورتی كه سرمایه گذاران داخلی و خارجی از فناوری ها و تجهیزات ایرانی برای تولید برق استفاده كنند، وزارت نیرو متناسب با آن تا 30 درصد قیمت بیشتری پرداخت خواهد كرد.

** قراردادهای 20 ساله خرید تضمینی برق
«سیدمحمد صادق زاده» مدیرعامل سانا در این زمینه می گوید: تعرفه كنونی انرژی های تجدیدپذیر در ایران در مقایسه با كشورهای همسایه و بسیاری از كشورهای دیگر برای سرمایه گذاران بسیار جذاب است.
وی افزود: دولت تصمیم گرفته است قوانین و شیوه های سرمایه گذاری در این زمینه را به منظور توسعه انرژی های تجدیدپذیر تسهیل كند.
صادق زاده تصریح كرد: در این راستا، قراردادهای خرید تضمینی برق 20 ساله بوده و دولت 30 درصد مشوق ساخت داخل را علاوه بر نرخ پایه به تجهیزات و فناوری های تجدیدپذیر اختصاص داده است.
صدور مجوزها در كوتاه ترین زمان ممكن و خرید تضمینی برق تولیدی به مدت 10 سال، از جمله مشوق هایی است كه وزارت نیرو فراهم كرده تا فعالیت سرمایه گذاران عرصه انرژی های تجدیدپذیر را اقتصادی كند.
از: محمد ملك دار
اقتصام ** 3065 **1561