به گزارش ایرنا از پایگاه اینترنتی بی بی سی ورلد، ساكنان شهرها در طول تعطیلات در جست‌وجوی فضای سبز به پاركها هجوم می‌برند یا با رانندگی طولانی مدت خود را به رودها، مناطق كوهستانی یا جنگل می‌رسانند.
به گفته پژوهشگران، شهرنشینی شاید تیغی دو لبه باشد. از یك طرف ما را از طبیعت محروم می كند و از طرف دیگر دامنگیر طبیعت می شود.
محققان دانشگاه ایالتی واشنگتن اخیرا در مقاله ای درباره چشم انداز شهرنشینی استدلال كرده اند كه شهرنشینی نه فقط عوارض متعددی برای سلامتی افراد دارد، بلكه ممكن است باعث از دست رفتن اهمیت طبیعت برای نسل های آینده شود.
پیتر كان، استاد روانشناسی و مدیر بخش تعامل با طبیعت در دانشكده علوم محیط زیست و جنگل در دانشگاه ایالتی واشنگتن می گوید: 'با ساختن شهرهای بزرگ و بزرگتر، متوجه نیستیم كه چقدر و با چه سرعتی در حال تضعیف ارتباط خود با طبیعت و حتی بیشتر با حیات وحش كه سرچشمه وجود ماست، هستیم.'
او و همكارانش در مقاله خود در مورد آثار منفی شهرنشینی و قطع رابطه با طبیعت سخن می گویند.
پروفسور كان می گوید كه با آسیب دیدن طبیعت و تخریب آن همزمان با ساختن محیط های بیش از پیش متراكم شهری، كودكان در شرایطی بزرگ می شوند كه تماس كمتری با طبیعت و اشكال غنی و شاداب آن دارند در نتیجه این كودكان 'نابودی' طبیعت را آن طور كه نسل های قبلی حس می كردند، درك نمی كنند.
او برای مثال می گوید كه كودكان شهرنشین امروز عملا از تماشای ستارگان محرومند، كودكان در شهرهای بزرگ رشد می كنند بی آنكه هرگز ستارگان را دیده باشند. باورتان می شود كه كسی هرگز در عمرش زیر عظمت آسمان پرستاره قدم نزده باشد و آن حس بهت، شعف و جرقه خوردن قوه تخیل را تجربه نكرده باشد؟
اما به گفته او، صرف این كه كودكان از دست رفتن طبیعت را احساس نمی كنند، به این معنی نیست كه قطع تماس با طبیعت بر سلامت جسمی و روحی آنها اثر نمی گذارد.
محققان دانشگاه واشنگتن می گویند كه بیماری های روانی و مشكلات تعادل روحی در نواحی شهری بیشتر است و هر چند اینامر می تواند علل مختلفی داشته باشد، اما دسترسی محدودتر به طبیعت از عوامل آن است.
پروفسور كان گفت: ادبیات علمی موید این فرضیه است كه تعامل با طبیعت به نتایج بهتری برای سلامت جسم و روان منجر می شود. اگر به اطراف خود نگاهی بیاندازید، شاهد بیماری های زیادی خواهید بود. مثلا یك سوم مردم در آمریكا چاقی مفرط دارند. حدود دو سوم اضافه وزن دارند. حدود 10 درصد مردم در آمریكا داروی ضدافسردگی مصرف می كنند. آمار آسم در این كشور 7 درصد است.
وی افزود: ما یك جامعه سالم نیستیم. اما معیار خود را برای سنجش آنچه حالت نرمال است، با شرایط تازه منطبق كرده ایم. باید از وجود بیماری ها در این ابعاد وحشتزده باشیم، اما به آن عادت كرده ایم.
كارشناسان می گویند كه دور افتادن بشر از طبیعت، علاوه بر سلامتی، تبعات بزرگ دیگری هم دارد: جامعه ای كه طبیعت را نشناسد به آن علاقه نخواهد داشت و برای حفظ آن تلاش نخواهد كر'.
پروفسور كان به مطالعه ای با كمك همكارش در سال 1995 اشاره می كند و می گوید كه در آن سال با ده ها دانش آموز دبستانی در شهر ساحلی هوستون تگزاس گفت‌وگو كرد و این كودكان از اهمیت مشكلات زیست محیطی در زندگی خود سخن گفتند. دو سوم آنها گفتند كه از مشكل آلودگی هوا و آب خبر دارند.
از همین كودكان پرسیده شد كه آیا شهر محل زندگی آنها از مشكل آلودگی هوا و آب های ساحلی رنج می برد؟ فقط یك سوم آنها از این آلودگی خبر داشتند درحالی كه به گفته پروفسور كان، هوستون به دلیل صنایع نفتی یكی از آلوده ترین شهرهای آمریكاست.
او در توضیح این پدیده گفت: برای این كه بفهمیم آلودگی واقعا چیست، باید محیط آلوده را با محیط سالمتر مقایسه كنید. متاسفانه كودكان شركت كننده در آن مطالعه تجربه كمی از محیط های پاكیزه تر داشتند.
او این پدیده را نسیان نسلی در قبال محیط زیست توصیف می كند و می گوید: حل مشكلاتی مثل تغییرات آب و هوایی حتی وقتی می دانیم كه چنین مشكلی وجود دارد، دشوار است. اما حل مشكلاتی كه مردم فكر نمی كنند یك معضل است دشوارتر خواهد بود. اگر با چیزی تماس نداشته باشیم به آن علاقه نخواهیم داشت و اگر به چیزی علاقه نداشته باشیم برای حفظ و نجات آن كوشش نخواهیم كرد.'
**كلید مشكل
راه برون رفت از این معضل تا حدودی ساختن شهرهایی با فضای سبز كافی است.
محققان می گویند كه می توان در شهرها به حالت طبیعی رسید، اما نه در ابعاد و با سرعتی كه بشر درحال ساخت و ساز در بسیاری شهرهاست. به گفته آنها هیچ چیز طبیعی در مورد كلان شهرها وجود ندارد.
به توصیه آنها، چاره فوری این است كه سراغ طبیعت بروید. كودكان را به جایی سرسبز یا كنار آب به پیاده روی ببرید. بگذارید هوای تازه را روی پوستشان حس كنند.
اما پروفسور كان می گوید: 'طبیعت شهری نیمی از داستان است. نیم دیگر طبیعت وحشی است. نیاز به طبیعت وحشی به تاریخ تكامل ما برمی گردد. ما می توانیم عاشق طبیعت خالص باشیم. می توانیم از آن بترسیم. طبیعت وحشی می تواند به ما جان دهد. آیا می توانیم در شهر با طبیعت وحشی تماس داشته باشیم؟ بله صد در دصد. برای مثال وسط باران تند راه بروید و آنجاست كه با طبیعتی بزرگ، افسارگسیخته و آزاد روبرو می شوید.'
به گفته كان، كودكان را به تماس با طبیعت تشویق كنید. اگر در نزدیكی خود پارك بزرگ و سرسبزی ندارید، دستكم از خانه بیرون بروید. از میز و تردمیل دور شوید. باغ های شهری جای خوبی است. گل ها را بو كنید. پنجره ها را باز كنید، بگذارید هوا بیاید. به صدای پرنده ها گوش كنید. به جایی كه آب هست بروید. كفش هایتان را در بیاورید و جریان آب را حس كنید.'
همه اینهاست كه به گفته محققان، اهمیت طراحی شهر و امكان دسترسی به فضاهای طبیعی را نشان می دهد.
این گروه به عنوان یك راه حل توصیه می كند كه مقام های شهری می توانند از سازندگان ساختمان ها بخواهند پنجره ها را طوری بسازند كه باز شود تا هوای تازه و نور طبیعی وارد شود، یا می توان روی سقف ها باغ و باغچه یا حتی كشاورزی شهری ایجاد كرد، هدف باید احیای تماس با طبیعت زنده باشد.
علمی **1311**2017
تاریخ انتشار: ۱۲ مرداد ۱۳۹۵ - ۱۸:۰۴
تهران- ایرنا- زندگی در شهرهای بزرگ جذابیت‌های زیادی دارد، اما شكی نیست كه شهرنشین‌ها جای خالی طبیعت را كاملا حس می كنند.