لذت آرامش و حس خوب در آبادي هاي سرسبز خراسان شمالي

گاهي براي درك يك طبيعت زيبا بايد از شهر دور شد و به روستا سفر كرد روستاها در اين ايام از چنان طبيعتي برخوردارند كه شايد نتوان آنها را در قاب تصوير ديد و بايد در يك فصل خاصي به نقاشي زيباي خداوند در طبيعت نگريست.
باغ هاي سرسبز، تپه ماهورها، دره هاي سرسبز، دشت هاي وسيع و سرسبز، كوچه باغ ها، چشمه سار ها و رودخانه هاي جاري اين خطه در فصل تابستان مكاني دنج براي لذت بردن از طبيعت بكر است و خنكاي قدم زدن در زير سايه سار درختان، خوردن يك پياله چاي كنار آتش، بي شك تجربه اي فراموش ناشدني براي مسافران و گردشگراني گذري از اين استان است.
مردم خون گرم و ميهمان نواز اين خطه با پخت انواع نان، آش، صنايع دستي، كوله بار سوغات مسافران و گردشگران را خالي نمي گذارند و طبيعت زيباي روستاها خاطره اي خوش براي مسافران رقم مي زند.
يكي از جاذبه ها و زيباي هاي هر شهر كه مي تواند مسافر و گردشگر داخلي و خارجي را به خود جذب كند طبيعت بكر و جاذبه هاي طبيعي است كه استان خراسان شمالي نيز با قدمت چندين هزار ساله و جاذبه هاي طبيعي بكر و منحصر به فرد از اين امر مستثني نيست.
استان خراسان شمالي داراي ظرفيت هاي فراواني بوده و هست كه هر يك از آنها مي تواند علاوه بر اينكه گردشگر را به سمت خود بكشد منبع درآمد يا اشتغالزايي و حركتي در توسعه استان باشد.
از ميان اين طبيعت بكر و كم نظير خراسان شمالي وجود هشت روستاي هدف گردشگري يكي از ظرفيت هاي استان براي جذب گردشگر داخلي و خارجي است كه هر كدام از اين روستاها ويژگي ها و شرايط و بافت تاريخي منحصر به فردي دارد كه نه تنها در كشور بلكه در دنيا بي نظير است.
قدم زدن در كوچه هاي روستاهاي گردشگري عظمت قدرت و زيبايي آن انسان را مبهوت مي كند.
بيشتر اين روستاها داراي رودخانه اي بسيار زيبا و ديدني هستند كه از چشمه هايي زيادي سرچشمه مي گيرند و داراي باغ هاي ميوه هستند.
خانه هاي زيباي اين روستاها بخصوص روستاهايي كه ييلاق هاي بسيار مصفايي دارد روي هم ساخته شده، طوري كه پشت بام يك خانه حياط خانه ديگر است و اين زيبايي روستاها را دو چندان مي كند.
اما، متاسفانه بايد اذعان داشت كه با تمام ويژگي هاي روستاهاي هدف گردشگري استان هنوز اين روستاها از امكانات و تجهيزات لازم براي نگهداري گردشگر در روستا و درآمد زايي براي روستا بي بهره هستند.
توسعه گردشگري به عنوان يكي از اهداف اصلي و برنامه هاي كليدي دولت تدبير و اميد مطرح شده است كه اجراي آن نيازمند نگاه درست، همه جانبه نگر و اثر گذار به ويژه در روستاهاي هدف گردشگري است.
گردشگري به عنوان يك صنعت سالم و پاك نقش موثري در توسعه اقتصادي كشور دارد كه روستاها نيز در اين زمينه از ظرفيت هاي زيادي برخوردارند.
روستاهاي هدف گردشگري خطه خراسان شمالي با داشتن جاذبه هاي تاريخي، طبيعي و مذهبي مي توانند در توسعه اقتصادي منطقه نقش مهمي ايفا كنند.
روستاهاي استان خراسان شمالي سرشار از مناطقي بكر، زيبا، تاريخي و مذهبي است و اين بستر منحصر به فرد نه تنها بخش مهمي از جلوه هاي گوناگون ايران زمين است بلكه موقعيتي مناسبي براي درآمدزايي اهالي روستا محسوب مي شود.
محور قرار دادن روستاها در سفر گردشگران، اهدافي از جمله جذب گردشگر و آشنايي مردم با آداب و رسوم منطقه را دنبال مي كند كه مي تواند در ايجاد اشتغال و جلوگيري از مهاجرت جوانان تاثيرگذار باشد.
فرهنگ سازي در زمينه پذيرش گردشگر يكي از اقدامات لازم براي توسعه اين صنعت در روستاها است و روستاييان بايد بپذيرند كه ورود گردشگر موجب درآمد افزايي و رونق هرچه بيشتر روستاها مي شود و عمران، آباداني، هموار كردن راه هاي دسترسي، به سازي معابر، ارتقاي كمي و كيفي امكانات موجود در روستا و ايجاد سرويس هاي بهداشي مناسب از جمله زيرساخت هاي توسعه گردشگري روستايي است.
گردشگري روستايي، يكي از مفاهيم و اشكال توسعه پايدار روستايي است كه در آن از منابع موجود در مناطق روستايي استفاده مي شود.
اين گونه توسعه، كمترين تاثير مخرب را دارد، يا اصولا فاقد چنين آثاري است و باعث ارتقاي سطح بهره وري در مناطق روستايي، ايجاد اشتغال، اصلاح توزيع درآمد، حفظ محيط روستا و فرهنگ بومي، جلب مشاركت مردم بومي و محلي است.
خراسان شمالي با تفرجگاه ها، تفريحگاه ها و جاذبه هاي طبيعي بسيار واقع در گذرگاه شرق و شمال كشور، همه ساله پذيراي جمع زيادي از مسافران و گردشگران است كه از جمله مناطق گردشگري كه مسافران را به خود جذب مي كند هشت روستاي گردشگري در اين استان است.
استان خراسان شمالي كه در مسير جاده اصلي تهران- مشهد واقع است سالانه حدود يك سوم زائران حرم مطهر امام رضا (ع) از اين مسير بويژه شهرستان هاي جاجرم، مانه و سملقان، بجنورد، شيروان و فاروج گذر مي كنند.
دركش مانه و سملقان، رويين اسفراين، استاد و خسرويه فاروج، اسپيدان بجنورد، زوارم و گليان شيروان و دشت گرمه از جمله اين بهشت هاي زميني استان خراسان شمالي هستند و جان و روح بيننده اهل دل را تا آسمان ها پرواز مي دهند.
روستاي رويين از معروف ترين آبادي هاي خوش آب و هواي شهرستان اسفراين در استان خراسان شمالي به شمار مي رود و در 27 كيلومتري شمال اين شهرستان و ‎ 52كيلومتري جنوب شرقي بجنورد در يكي از دره هاي دامنه جنوبي كوه آلاداغ جا خوش كرده است.
آب و هواي معتدل كوهستاني با زمستان هاي سرد و پربرف و تابستان هاي معتدل و استقرار آن در دره پر درخت و باغ هاي ميوه از ويژگي هاي اين روستاي گردشگري است.
معماري پلكاني خانه هاي روستا و واقع شدن در دره اي به نسبت تند در ميانه بلندي هاي سر به فلك كشيده آلاداغ، چشم انداز زيبايي به روستاي رويين بخشيده و طبيعت سرسبز، كوه هاي زيبا و مرتفع، رودخانه دايمي، چنار قديمي 600 ساله و وجود مقبره ملاعارف روييني و امامزاده اسحاق از جاذبه هاي روستا است و رويين را به تفرجگاهي زيبا و دايمي تبديل كرده است.
همچنين وجود باغ هاي انبوه ميوه بويژه در ميانه نخست سال، زيبايي دره و ارتفاعات رويين را دوچندان مي كند.
رويين به روستاي شكوفه هاي سيب نيز معروف است و كوچه هاي پيچ در پيچ آن، بافت قديمي خانه ها و شيب كوچه هاي روستا از مشخصات
بارز آن است كه نظر هر تازه واردي را به خود جلب مي كند.
گفته مي شود اين روستاي گردشگري ‎ 500سال قدمت دارد و بافت قديمي روستا، بارگاه امامزاده اسحاق و تپه هاي باستاني خود مي تواند شاهدي بر اين ادعا باشد.
رويين همچنين داراي رودخانه اي است كه از داخل روستا مي گذرد و رونق كشاورزي، باغداري، دامداري و زنبورداري در اين روستا مرهون آن است.
از طبيعت و زيبايي هاي رويين بگذريم، هنر و صنايع دستي بانوان روستايي منطقه نيز زبانزد است.
چادرشب بافي، چتايي بافي، حوله و دستمال دستباف از نشانه هاي هنر و ذوق بانوان هنرمند روستاي رويين است كه برخي از گردشگران از اين دستباف ها به عنوان سوغات با خود همراه مي برند.
اين روستا از آنجا كه نسبت به ساير روستاهاي بلندتر و سرسبزتر است و به خاطر همين ويژگي به رويين معروف شده است و بافت تاريخي روستا نيز به عنوان نخستين روستاي داراي بافت ارزشمند تاريخي در حال ثبت در فهرست آثار ملي است.
دركش يكي ديگر از روستاهاي گردشگري خراسان شمالي است كه در شهرستان مانه و سملقان قرار دارد و به عنوان يكي از دل انگيزترين جاذبه ها و كم نظيرترين جلوه هاي گردشگري روستايي استان بر دامنه كوه يامان داغي لميده است.
اين روستا با طبيعتي جنگلي و كوهستاني، با چشمه سارها و آبشارهاي مصفا در حاشيه غني ترين ذخيره گاه جنگل هاي بلوط شرق كشور، انتظار مسافران نوروزي را مي كشد.
وجود باغ هاي ميوه، انواع گياهان دارويي و شفابخش، گونه هاي مختلفي از حيات وحش، تپه هاي باستاني و چشم اندازهاي بكر و دلپذير، جلوه اي خاص و بي مانند به اين تفرجگاه بخشيده كه هر ساله ميزبان شمار زيادي از دوستداران طبيعت است.
روستاي دركش در دره واقع شده و رودخانه دركش (زوهاور) از ميانه آن مي گذرد و در جنوب روستا كوه آلاداغ با ارتفاع دو هزار و 455 متر و دره كنداب قرار دارد.
حرفه بيشتر اهالي آبادي، زراعت، باغداري، دامداري و محصولات عمده زراعي آن گندم، جو، يونجه، ذرت و چغندر قند و محصولات عمده باغي انگور، گردو، هلو و سيب است.
وجود آثار تاريخي با ارزش چون قزلر قلعه و سردابه هاي زيبا و همچنين ارتفاعات و كوه هاي مرتفع و نيز سرچشمه هاي پر آب و درختان جنگلي مناطقي چون چشمه جنگلي ييلاق، چشمه گلزار و سرچشمه سردار از مهم ترين ديدني هاي اين روستا به شمار مي رود.
از آثار فرهنگي و تاريخي اين روستا مي توان از برج سبزعلي خان قراچورلو كه قدمت آن به يك قرن پيش مي رسد، نام برد.
اين دهكده زيبا در فاصله ‎ 30كيلومتري جنوب غرب 'آشخانه' مركز شهرستان مانه سملقان با زيبايي بسيار و جاذبه فراوان قادر است هر مسافري را براي ساعت ها محو تماشاي خود كند.
روستاي گردشگر اسپيدان در ‎45 كيلومتري جنوب شرقي بجنورد، با توجه به شرايط خاص طبيعي منطقه و قرار گرفتن در حصاري از كوه ها مانند دژي عظيم محصور شده و همين عامل باعث پيدايش دره اي زيبا با رودخانه اي جاري و طبيعتي منحصر به فرد شده است كه اين عوامل در ساختار معماري روستا نيز تاثير گذاشته، به طوري كه بافت معماري روستا را به شكل پلكاني و بسيار زيبا شاهد هستيم.
از جاذبه هاي اسپيدان مي توان به آبشار هنرور، آبشار بارگاه، غار خزانه هنرور، مقبره شيخ محمدرضا رباني معروف به حاج آخوند موسس مدرسه علميه، امامزاده محمدبن باقر بن موسي بن جعفر (ع) اشاره كرد.
صنايع دستي اين روستا نيز صنايع چوبي، سفال، قاليبافي و چادرشب بافي است كه گردشگران مي توانند با خود به سوغات ببرند.
ويژگي ممتاز اين روستا استقرار آن در قعر دره است به طوري كه از چهار طرف در احاطه كوه ها قرار گرفته است و از سويي وجود آبشار هنرور و آبشار بارگاه و طنين صداي دلنشين ريزش آب در دل كوه، اين منطقه را به محيطي فرحبخش و باطراوت تبديل كرده است.
از آيين خاص ساكنان اين روستاي گردشگري مي توان به جشن اطعام در روز نخست سال با غذا و چاي در محل امامزاده روستا و نيز تجمع مردم روستا در پايان عيد نوروز و در روز 13 فروردين، طبيعت در محل آبشار هنرور اشاره كرد.
روستاي زوارم در ‎ 28كيلومتري جنوب غربي شيروان از ديگر روستاهاي گردشگري خراسان شمالي است و داراي طبيعتي سرسبز و باغ هاي انبوه ميوه است كه از جمله مي توان به صيفي جات اين روستا و نيز گونه هاي گيلاس، انگور و زردآلو، بادام و گردو اشاره كرد.
از جاذبه هاي اين روستا حاشيه مصفاي رودخانه زوارم، مسجد قديمي، قزلر قلعه، منطقه اوج دوشي با سه چشمه همجوار يخدان، آبشار مناطق جترالنگ، دو چشمه، قاينار چشمه و قرمز چشمه را مي توان ذكر كرد.
اين منطقه گردشگري انواع گياهان طبي و خوراكي مانند كاسني، زيره و كاكوتي، ساريگل، زردآلو كوهي و سيب كوهي دارد كه گردشگران مي توانند از اين موهبت خدايي نيز بهره مند شوند.
ييلاق زوارم داراي طبيعتي سبز و باغ هاي ميوه فراوان است و به علت برخورداري از چشمه ها، آبشارها و حوضچه هاي سنگي هواي لطيف و دل انگيز و چشم اندازهاي بكر، هر ساله پذيراي ميهمانان و گردشگران است.
روستاي دشت در 127 كيلومتري شمال غربي شهرستان گرمه و 135 كيلومتري بجنورد، مركز استان از ديگر جاذبه هاي گردشگري روستايي خراسان شمالي است و هزار و 600 نفر جمعيت دارد.
وجود آثار تاريخي با ارزش چون قزلر قلعه و سردابه هاي زيبا و همچنين ارتفاعات و كوه هاي مرتفع و نيز سرچشمه هاي پرآب و درختان جنگلي، چشمه گلزار و سرچشمه سردار از مهمترين مناطق ديدني اين روستا است. پوشش جنگلي اطراف روستا، رودخانه دايمي و سردابه هاي دشت، تپه كلاته حسن از جاذبه هاي طبيعي اين روستا است.
صنايع دستي اين روستا شامل شالبافي و قالي بافي است و ورزش محلي اين روستا نيز كشتي باچوخه است كه در بين جوانان رونق دارد.
پناهگاه حيات وحش مياندشت در حاشيه اين روستا، با گستره ‎ 85هزار كيلومتر در شرق شهرستان جاجرم واقع شده يكي از قديمي ترين مناطق زيست محيطي كشور به شمار مي رود و وجود دشت ها، كوه هاي وسيع و تراكم گياهي خوب در آن باعث شده كه اين منطقه داراي گونه هاي گياهي و جانوري متنوعي باشد.
روستاي استاد در 30 كيلومتري شهرستان فاروج از ديگر روستاي گردشگري خراسان شمالي است با آب و هواي معتدل و كوهستاني از جاذبه هاي آن علاوه بر چشم انداز هاي طبيعي زيبا مي توان به تخت حصار، قلعه كهنه، مسجد جامع، حمام قديمي و بناي امامزاده اوليا اشاره كرد.
صنايع دستي رايج در اين روستا قاليبافي است و گردشگراني كه به اين خطه سفر مي كنند، مي توانند از اين روستاي توريستي كشك، گردو و كشمش، سوغات ببرند.
روستاي گردشگري خسرويه در دامنه رشته كوه زيباي شاه جهان در ‎25 كيلومتري جنوب غربي فاروج در دل دره اي سرسبز، جاي گرفته كه اين طبيعت سرسبز چشمان ميهمانان و گردشگران را خيره مي كند.
اين روستا از بافت سنتي و معماري بسيار غني برخوردار است و وجود بناهاي مذهبي و تاريخي همچون مقبره باباحسين و بي بي از غناي فرهنگي مذهبي اين منطقه در ادوار گذشته حكايت دارد.
خسرويه تنها روستاي فارسي زبان منطقه است و دره معروف جنگل گردو، دره معروف به بادام، چشمه مردكانلو، آرامگاه شاهزاده عبدالرحمان خرق و امامزاده سلطان جعفر سياهدشت از جاذبه هاي سياحتي و زيارتي آن است.
خسرويه زادگاه عالم رباني آقانجفي قوچاني نويسنده كتاب معروف سياحت غرب است.
اين روستا داراي رودخانه اي معروف به كال خوني است كه از وسط روستا عبور مي كند و روستا را به دو قسمت شرقي و غربي تقسيم كرده است و از ديدني هاي منحصر به فرد آن مي توان به يخچال طبيعي در ارتفاعات كركان اشاره كرد.
گليان در 23 كيلومتري جنوب شهر شيروان واقع شده و آب و هواي نيمه خشك و سرد كوهستاني دارد كه منجر به غناي زيست محيطي و وفور حيات وحش در منطقه و برخورداري روستا از طبيعتي زيبا و دل انگيز شده است.
از جاذبه هاي روستاي گليان مي توان به چشمه هاي فراوان اشاره كرد و از مهمترين آن ها چشمه هاي شيرخان، برزنگ، پيرك، قلعه نو، ˈچشمه موسي و چشمه پاسگاه است كه در اين ميان چشمه شيرخان و پيرك به علت داشتن آب گوارا و شيرين و آبدهي بالا، مورد توجه است.
غار كافر قلعه از ديدني هاي اين روستا است و ار نامش پيداست مسكوني بوده و در زمان هاي گذشته از آن به عنوان پناهگاه استفاده مي شده، در پنج كيلومتري جنوب غربي روستاي گليان در قسمت راست دره وسيعي كه راه برزلي از آن مي گذرد واقع است.
از اماكن مذهبي روستا مي توان به امامزاده گليان، مسجد قديمي حاج عبدالله با قدمت 200 ساله، مقبره باباتوكل از مشايخ و عرفاي نامي قرن چهارم هجري ياد كرد.
علاوه بر روستاهاي گردشگري مذكور، دره هاي صخره اي و سرسبز روستاي بازخانه، حمزانلو، روستاهاي مهنان، فيروزه، روستاي ييلاقي گليان، اسطرخي، اسفجير، حصار، چشمه آب گرم ايوب از جمله روستاهايي مصفايي است و اگر مسافري در مسير عبور خود از خراسان شمالي از آنها ديدن نكند، فرصتي طلايي را از دست داده است.
استان خراسان شمالي در شمال كشور قراردارد و هرساله پذيراي ميليون ها مسافر، گردشگر و زائر امام هشتم (ع) گذري است.
3007/ 6042