گسترش همكاری علمی ایران با ایتالیا و فرانسه در حوزه فیزیك ذرات

به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، دكتر 'وحید احمدی' روز یكشنبه در نشست مطبوعاتی اظهار داشت: در فضای پس از برجام، ارتباطات مجموعه های دانشگاهی و پژوهشی ما دیگر كشورها بسیار فعال شد و به عنوان نمونه، حضور ما در برنامه های مركز ICTP (مركز فیزیك نظری بین المللی) در كشور ایتالیا، پروژه 'سرن' و مجموعه 'سزامی' توسعه پیدا كرد.
پروژه سزامی (SESAME) طرح مشترك بین ایران و كشورهای منطقه با هدف ساخت یك ماشین سینكروترون (ماشین عظیم تولید پرتو ایكس با فركانس قابل تنظیم) جهت استفاده در مصارف علمی است كه در كشور اردن استقرار دارد.
جمهوری اسلامی ایران در سال 1386 با تصویب مجلس شورای اسلامی ایران به عضویت پروژه سزامی (تابش نور سنكروترون برای علوم تجربی و كاربردهای آن) درآمده است.
این پروژه جزء علوم مهندسی پیشرفته فیزیك ذرات محسوب می شود و بهره گیری از آن در زمینه‌های علمی از جمله پزشكی، محیط زیست و كشاورزی كاربردهای گسترده دارد.
سرن(CERN) نیز بزرگترین مجموعه آزمایشگاهی دنیا در زمینه فیزیك ذرات بنیادی و فیزیك هسته ای است.
محل اجرای این مجموعه عظیم و منحصر به فرد در حاشیه شهر ژنو سوئیس در شهر میرین و در مرز مشترك فرانسه و سوئیس واقع شده است.
سرن در 29 سپتامبر سال 1954 میلادی توسط سازمان اروپائی تحقیقات هسته ای شكل گرفته و تاكنون نقش بسیار موثری در رشد و توسعه علم فیزیك داشته است.
تحقیقات و آزمایشها و پژوهشهای انجام شده در این مركز و كسب جوایز متعدد توسط دانشمندان و پژوهشگران فعال این مركز معتبر علمی دنیا (از جمله6 جایزه نوبل) خود نشان از اهمیت سرن در عرصه تبادلات علمی دنیا دارد و تعدادی از دانشمندان ایرانی نیز در كنار دانشمندان دیگر كشورها در این پروژه مشاركت دارند.
معاون وزیرعلوم ادامه داد: همچنین در راستای گسترش ارتباطات علمی بین المللی با بسیاری كشورهای اروپایی و آسیایی همچون آلمان، ایتالیا، فرانسه، اتریش، فنلاند، كره جنوبی و ژاپن، فضای ارتباطی بسیار قوی و همراه با قراردادهای جدید به وجود آمده است كه تبادل استاد و انجام پروژه های تحقیقاتی مشترك در قالب این همكاری ها تعریف شده است.
احمدی به مشكلات ایجاد شده طی سالهای تحریم برای پرداخت حق عضویت ایران در پروژه های تحقیقاتی بین المللی اشاره كرد و گفت: خوشبختانه با گشایش های صورت گرفته، بخشی از این مشكلات در حال برطرف شدن است و در یكی دو هفته اخیر، بخشی از مبلغ بدهكاری مان بابت حق عضویت در پروژه 'سزامی' را پرداخت كردیم و منتظر هستیم از محل جابجایی اعتبارات (جدول 14) در بودجه سال جاری بتوانیم مابقی بدهكاری های مربوط به حق عضویت پروژه های بین المللی را بپردازیم.
وی از قرار گرفتن پروژه ساخت 'رصدخانه ملی ایران' در فهرست طرح های كلان ملی خبر داد و گفت: خوشبختانه با قرارگرفتن رصدخانه در جمع طرح های كلان ملی موافقت شده است و ردیف بودجه دارد و اعتبار مشخص برای آن درنظر گرفته شده است كه امیدواریم با تخصیص آن، مشكل رصدخانه هم حل شود.
دبیركل شورای عالی عتف افزود: در نامه ای به معاون اول رئیس جمهوری، درخواست كردیم كه در ستاد اقتصاد مقاومتی، جایگاه طرح های كلان ملی پژوهش و فناوری مشخص شود و قرار شده است كارگروهی برای بررسی مجدد این طرح ها تشكیل شود و ممكن است علیرغم میل ما، تعداد اندكی از طرح های كلان ملی كنار گذاشته شوند.
وی ساماندهی طرح های كلان ملی را از اقدامات اساسی انجام گرفته در دولت یازدهم عنوان كرد و گفت: از مجموع 47 طرح كلان ملی، 34 طرح دارای سفارش دهنده هستند و 13 طرح نیز هنوز متقاضی ندارند بنابراین این طرح ها را در سه گروه دسته بندی كردیم به این ترتیب كه درمورد برخی از طرح ها كه جنبه تحقیقات بنیادی دارند، 80 درصد اعتبارات توسط شورای عتف و 20 درصد توسط دستگاه سفارش دهنده، تامین می شود.
احمدی یادآور شد: در گروه دوم، آن دسته از طرح های كلان قرار می گیرند كه جنبه تولید فناوری به محصول دارند و 70 درصد اعتبار توسط دستگاه متقاضی و 30 درصد توسط شورای عتف پرداخت می شود و در مورد طرح های گروه سوم نیز ، تامین اعتبار به صورت مساوی میان شورای عتف و دستگاه سفارش دهنده، تقسیم خواهد شد.
وی تصریح كرد: با توافقات صورت گرفته، حدود 870 میلیاردتومان اعتبار مورد نیاز اجرای طرح های كلان ملی به عنوان سهم شورای عالی عتف تعیین شده است.
معاون وزیرعلوم با بیان اینكه سال گذشته به دلیل كمبود اعتبارات نتوانستیم برای طرح های كلان ملی، تخصیص اعتبار داشته باشیم، ابراز امیدواری كرد در سال جاری با اختصاص بودجه مناسب، این مشكل برطرف شود.
به گفته احمدی تاكنون حدود 120 میلیارد تومان از سوی شورای عالی عتف برای اجرای طرح های كلان پرداخت شده است.
وی میانگین پیشرفت فیزیكی طرح های كلان ملی را 8.39 درصد اعلام كرد و گفت كه این میزان، بیش از اعتباراتی است كه در اختیار این طرح ها قرار گرفته است.
احمدی، تدوین و ابلاغ آیین نامه تاسیس شركتهای دانش بنیان توسط اعضای هیات علمی، ابلاغ آیین نامه معافیت مالیاتی شركت های دانش بنیان، تاسیس مناطق ویژه علم و فناوری در كشور، ارزیابی عملكرد پارك های علم و فناوری را از جمله اقدامات صورت گرفته در دو سال و نیم گذشته برشمرد.
وی همچنین به تدوین برنامه راهبردی پارك های علم و فناوری، ایجاد 7 مركز رشد علوم انسانی و ایجاد المپیاد كسب و كار دانشجویی به عنوان اهم اقدامات علمی پژوهشی انجام شده از ابتدای فعالیت دولت یازدهم اشاره كرد.

**افزایش پوشش و مبلغ وام دانشجویان دكتری
معاون وزیرعلوم ادامه داد: تا سال 93، مبلغ مشخصی تحت عنوان 'پژوهانه' از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به دانشجویان دكتری پرداخت می شد كه به دلیل برخی تغییرات در این معاونت، پرداخت پژوهانه منتفی شد و وزارت علوم به منظور حمایت از دانشجویان دوره های دكتری، سعی كرد با اعطای وام از محل اعتبارات صندوق رفاه دانشجویی، بخشی از این خلا را پر كند.
وی مبلغ وام اعطایی در سال 94 به دانشجویان دكتری وزارت علوم را 21 میلیارد تومان ذكر كرد و گفت: در سال گذشته به دلیل ابلاغ دیرهنگام آیین نامه مربوطه، تمام دانشجویان متقاضی نتوانستند از این وام استفاده كنند كه امسال بنا داریم افراد بیشتری را تحت پوشش قرار دهیم.
احمدی بیان داشت: مبلغ وام دانشجویان دكتری در سال گذشته برای پایان نامه های معمولی، 500 هزار تومان و برای پایان نامه های كاربردی، 600 هزار تومان بود كه امسال سعی می كنیم این مبلغ حداقل 30 درصد افزایش داشته باشد.
وی درباره اقدامات انجام شده درزمینه تامین تجهیزات آزمایشگاهی دانشگاه ها و پژوهشگاه ها نیز توضیح داد: طی دو سال و نیم گذشته، تقریبا 70 میلیارد تومان صرف تامین تجهیزات آزمایشگاهی دانشگاه ها شد كه با درنظر گرفتن حمایت های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بودجه های خود دانشگاه ها این رقم به 120 میلیارد تومان می رسد.
معاون وزیرعلوم اضافه كرد: طی دو سال و نیم گذشته، حدود 50 میلیارد تومان به پارك های علم و فناوری كمك كردیم و راه اندازی كارگروه های آموزش و پژوهش و فناوری در استانها را در دستوركار قرار دادیم كه خروجی بسیار خوبی داشته است و علاوه بر این، صندوق های پژوهش و فناوری به منظور حمایت از شركت های دانش بنیان را در قانون برنامه پنجم مسكوت مانده بود را مجددا فعال كردیم.

**قرارداد 1500 میلیارد تومانی دانشگاه ها در صنعت نفت
دبیركل شورای عالی عتف، همكاری وزارت علوم با دیگر وزارتخانه ها طی دو سال و نیم گذشته را بی نظیر و بی سابقه در تاریخ آموزش عالی توصیف كرد و گفت: براساس قرارداد وزارتخانه های علوم و نفت در سال 93، مشاركت 12 مركز آموزش عالی و پژوهشی به منظور اجرای پروژه ازدیاد از مخازن مشترك نفتی به مدت 10 سال آغاز شد كه ارزش این قرارداد حوزه بالادستی صنعت نفت، هزار میلیارد تومان است.
وی افزود: در ادامه این همكاری ها در سال 94 نیز قرارداد همكاری در زمینه صنایع بالادستی نفت همچون صنایع گاز، پتروشیمی و پالایش به مبلغ 500 میلیارد تومان منعقد شد كه اكنون درحال پیگیری برای اجرایی شدن آن هستیم.

**مشاركت دانشگاه ها در بیش از 1200 طرح تحقیقاتی حوزه دفاعی
احمدی به انجام بیش از 1200 طرح تحقیقاتی حوزه دفاعی در دانشگاه ها با هماهنگی و تفاهم وزارتخانه های علوم و دفاع اشاره كرد و گفت: علاوه بر این پروژه ها، 9 طرح كلان ملی نیز در حوزه های دفاعی تعریف شده اند.
وی ادامه داد: طبق تفاهم نامه منعقد شده میان وزارت علوم و وزارت نیرو، اجرای پروژه های مشترك پژوهشی و حمایت از پایان نامه ها و ایجاد دوره های پسا دكتری در زمینه های موردنیاز در دستوركار قرار گرفته است و در پی تفاهم با وزارت صنعت، معدن و تجارت، طرح فرصت مطالعاتی استادان دانشگاه در محیط های صنعتی و اجرای دوره های پسا دكتری در صنعت نیز به اجرا درآمده است.
معاون وزیر علوم یادآور شد: در راستای توجه به علوم انسانی، شورای توسعه پژوهش و فناوری در علوم انسانی از سال 93 در وزارت علوم تشكیل شد كه در نتیجه برگزاری جلسات كارگروه های تخصصی این شورا، برنامه های راهبردی تمامی مراكز پژوهشی علوم انسانی كشور نهایی شده تا از موازی كاری جلوگیری شود.
**1055**1440