به گزارش ایرنا، بحران كم آبی امروزه به معضل بزرگی در جهان و به ویژه برای ایران كه در منطقه خشك و نیمه خشك جهان قرار دارد، تبدیل شده است. این معضل با تشدید خشكسالی و برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی منجر به شكل گیری پدیده فرونشست زمین همراه بوده است.
در صورت ادامه این روند و محدود نشدن برداشت از آب های زیرزمینی، با كاهش سطح ایستابی دشت ها، عمق این فرونشست ها به حدی می رسد كه عواقب ناگواری برای طبیعت و جمعیت انسانی به دنبال خواهد داشت.
به طوركلی پدیده فرونشست، فرورفتگی در سطح زمین قلمداد می شود به نحوی كه سطح زمین به سمت پایین بدون محدودیت در سرعت، بزرگی یا ناحیه وقوع پدیده فرو می رود.
براساس آمارهای موجود، عمده رخدادهای فرونشست زمین در اثر افت شدید سطح ایستابی ناشی از برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی است، این نشست از چند میلیمتر تا حدود 10 متر و وسعت آن در نواحی گوناگون از چند تا 10 هزار كیلومتر مربع گزارش شده است.
این پدیده كه از سال های گذشته در چهارمحال و بختیاری شكل گرفته امروزه به سرعت درحال پیشروی است، درحالی كه نسبت به گسترش این پدیده هشدارهای پی در پی را به همراه داشته است، اما به نظر می رسد اهمیت این موضوع هنوز به یك دغدغه عمومی تبدیل نشده است.
كارشناس حفاظت و بهره برداری از امور آب شركت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: دشت های استان به سبب تغییر اقلیم و تبدیل بارش ها از برف به باران طی 9 سال گذشته نه تنها تغذیه نشده اند، بلكه با برداشت های بی رویه آب از این دشت ها روز به روز سطح ایستابی آنها كاهش داشته است.
سید هاشم فاطمی، تعداد دشت های استان را 11 مورد اعلام و اظهار كرد: هم اكنون تمام دشت های استان با پدیده فرونشست زمین مواجه است و این روند روز به روز درحال تشدید است كه بی توجهی به این موضوع پیامدهای ناگواری در پی خواهد داشت.
وی بالاترین فرونشست دشت های چهارمحال و بختیاری را دشت خانمیرزا دانست و افزود: این دشت هم اكنون با 60 سانتی متر فرونشست حاصل از برداشت بی رویه آب با 75 میلیون مترمكعب كسری مخزن آب مواجه است.
این كارشناس مسائل آب تصریح كرد: فرونشست زمین در دشت خانمیرزا از سال 64 آغاز شده و تاكنون سطح ایستابی آن 22 متر كاهش داشته است.
فاطمی همچنین فرونشست زمین در دشت شهركرد را 20 سامتی متر اعلام كرد و گفت: این فرونشست كه از سال 65 شكل گرفته این دشت را با 170 میلیون مترمكعب كسری مخزن و كاهش 16 متری سطح ایستابی آب مواجه كرده است.
وی خاطرنشان كرد: دشت سفیددشت نیز با كاهش 23 متری آب و سایر دشت ها از جمله كیار، بروجن- فرادنبه، گندمان- بلداجی، لردگان و مالخلیفه با كسری چند متری مخزن آب روبروست و فرونشست در این دشت ها نیز آغاز شده و در حال پیشروی است.
رئیس دانشكده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهركرد نیز برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی و بحرانی شدن وضعیت دشت های استان را از مهمترین مخاطرات زیست محیطی استان دانست و افزود: مدیریت منابع آب و جلوگیری از برداشت های بی رویه از منابع زیرزمینی امری مهم و ضروری است و مسئولان باید در این خصوص اهتمام بیشتری به كار گیرند.
علیرضا داودیان تصریح كرد: كاهش كیفیت آب، از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه، تبدیل شدن دشت ها به كانون گرد و خاك و آسیب رساندن به زیرساخت ها از جمله پیامدهای فرونشست زمین به شمار می رود.
وی خاطرنشان كرد: محدود كردن آب برداشتی از دشت ها و صرفه جویی در مصرف آب شرب، كشاورزی و صنعت می تواند تا حد زیادی از تشدید فرونشست ها جلوگیری كند.
طبق آمارهای سرپرست شركت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری هم اكنون بیش از 90 درصد آب مصرفی در این استان از آب های زیرزمینی تامین می شود كه اگر بتوان این میزان برداشت را با صرفه جویی و اصلاح الگوی مصرف در بخش های شرب، صنعت و كشاورزی مدیریت كرد، می توان مانع از تشدید این پدیده شد.
در واقع رهایی از این بحران امكان پذیر نخواهد بود مگر با برنامه ریزی صحیح و اعمال روش های مدیریتی در بهره برداری صحیح از منابع آب موجود كه در این راه نه تنها مسئولان بلكه همه اقشار باید بكوشند تا بتوان افت آب های زیرزمینی را كنترل و این هدیه الهی را برای نسل های آینده حفظ كرد.
گزارش از خاطره حسین زاده
7363/6021 /1484
تاریخ انتشار: ۲۵ مرداد ۱۳۹۵ - ۰۹:۴۱
شهركرد- ایرنا- برداشت های بی رویه آب های زیرزمینی چهارمحال و بختیاری سبب فرونشست های عمیق در دشت های این استان شده كه تداوم این روند مخاطرات زیست محیطی را در پی خواهد داشت.