آزادگان؛ قهرمانان ایستادگی و مقاومت

رژیم بعث عراق در 31 شهریور 1359 خورشیدی به ایران حمله كرد و زمینه ساز جنگی هشت ساله شد. متجاوزان به خاك كشور هرگز نمی پنداشتند كه با ایستادگی مقتدرانه ایرانیان روبرو شوند و به هدف های خویش دست نیابند. سربازان دلاور در طول جنگ با شجاعت فراوان به پیكار با دشمنان شتافتند و با شهادت و اسارت خویش به جهانیان نشان دادند كه هیچ گاه از هدف های متعالی خود باز نخواهند ایستاد.
تاریخ دفاع مقدس سرشار از خودگذشتگی ها و جانفشانی های رزمندگان غیور است، بزرگمردانی كه در این مسیر به اسارت نیروهای دشمن درآمدند و دوران بسیار سختی را تجربه كردند. صبر و استقامت اسراء، گواه شكوه و صلابت مردمانی است كه برای احقاق حق خویش از هیچ تلاشی فروگذاری نمی كنند. آنان شكنجه و درد اسارت را با ایمان راسخ خویش تحمل و اسارت گاه ها را به دانشگاه های تربیت انسان های مجاهد و آزاده تبدیل كردند.
سالیان اسارت، لحظه های اثبات حقانیت جمهوری اسلامی و دفاع از استقلال و آزادی سرزمینی بود كه با سال ها مبارزه و با خون هزاران شهید به ثمر نشست. فریاد خاموش غیورمردانی كه با دژخیمان زمانه به رویارویی پرداختند و از سرزمین اسلامی خویش دفاع كردند.
پیروزی ایران در این جنگ، ثمره خون هزاران شهید، رنج اسارت و شكنجه هزاران تن از مبارزان و اسیران دفاع مقدس به شمار می رود و شجاعت و ایثار این بزرگواران بود كه سربلندی و سرافرازی را برای كشورمان به ارمغان آورد و سبب پیروزی در این نبرد نابرابر شد. سرانجام ایران با پذیرش قطعنامه 598 حُسن نیت خود را به جهانیان نشان داد و اینگونه جنگ پایان یافت. در سال های پس از جنگ تحمیلی با همكاری كمیته بین المللی صلیب سرخ در امور اسرای جنگی، دو كشور تعامل در ارتباط با تبادل اسراء را آغاز كردند و اینگونه در ایران ستاد رسیدگی به امور آزادگان شكل گرفت. بدین شكل نخستین گروه از آزادگان ایرانی در 26 مرداد 1369 خورشیدی به میهن بازگشتند و پس از زیارت آرامگاه امام راحل(ره) به دیدار آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری شتافتند تا با آرمان های انقلاب اسلامی دگربار پیمان ببندند.
بدون شك دوران دشوار اسارت ثمره ای افتخارآفرین و عزت بخش به همراه داشت. صبر، استقامت، ایستادگی و تحمل شكنجه از ویژگی­های آزادگان ایران زمین است كه در دوران اسارت به منصه ظهور رسید و نشانگر شكوه مقاومت و ایثار شد.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز بازگشت آزادگان به میهن اسلامی با «عبدالحمید شمس الهی» و «محمدرضا پاسبان» از آزادگان و جانبازان هشت سال دوران دفاع مقدس به گفت و گو پرداخته است.
** فرهنگ ایثار؛ حاصل مقاومت و رشادت ملت ایران
«عبدالحمید شمس الهی» درباره فعالیت های خود در طول جنگ تحمیلی گفت: با پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان معلم زبان انگلیسی در وزارت آموزش و پرورش به فعالیت پرداختم و با آغاز جنگ تحمیلی به جبهه های حق علیه باطل عازم شدم. در آنجا به برگزاری برنامه های فرهنگی از جمله سخنرانی، مراسم دعای كمیل و زیارت عاشورا برای نیروهای بسیجی و سپاهی مبادرت ورزیدم و در مواقع ضرورت به خط مقدم اعزام می شدم.
عملیات رمضان یكی از سخت ترین عملیات های جنگ تحمیلی بود كه در منطقه جنوب و گرمای طاقت فرسا با حمله نیروهای عراقی برای به عقب راندن دلیرمردان كشورمان در تیر 1361 خورشیدی آغاز شد. شرایط آب و هوایی در این عملیات نامناسب بود و بسیار سخت و طاقت فرسا به شمار می رفت. در عملیات رمضان با آن كه بسیاری از نیروهای متجاوز اسیر و كشته شدند اما تعداد زیادی از نیروهای ایرانی نیز به شهادت رسیدند و هزار و 200 تن از رزمنده ها به اسارت رژیم بعث در آمدند. آنان 15 تن از سربازان دلاور میهنمان را با دستان بسته اعدام كردند و ما را نیز كه از گردان محبین اعزام شده بودیم، به اسارت گرفتند.
این آزاده والامقام با اشاره به شروع اسارت خویش، بیان داشت: وقتی اسیر شدیم یكی از سربازان رژیم بعث با صدای بلند گفت؛ چه فردی می تواند انگلیسی صحبت كند و من دستم را بالا گرفتم. نخستین جمله ای كه گفت این بود؛ «آیا به یاد دارید در بستان نیروها و اسرای ما را كشتید حالا ما به تلافی، شما را در زیر زمین دفن خواهیم كرد. همگی در آن لحظه پایان زندگی و عمر خویش را احساس كردیم.» از آن لحظه اسارت هشت ساله ما در پادگان القادسیه با دستان بسته و پاهای برهنه شروع شد.
وی با اشاره به رفتار نیروهای رژیم بعث عراق با اسرای زندانی، اظهار كرد: مشت، لگد و شكنجه های سخت از طرف متجاوزان بر رزمندگان سلحشور ایران كه تنها به دفاع از اسلام و میهن خویش پرداخته بودند، نمونه های كوچكی از رفتار نادرست آنان محسوب می شد. من دوران هشت ساله اسارتم را با آموزش زبان فرانسوی به دیگر اسیران سپری كردم. نكته مهم در آن زمان، متحد بودن تمامی رزمنده ها از جمله فرمانده، سرباز، روحانی و ... به شمار می رفت و آن به این معنا بود كه همگی یك مسیر و یك هدف را دنبال می كردیم و آن دفاع از ایران به حساب می آمد.
این رزمنده جنگ تحمیلی در پایان در ارتباط با آزادسازی اسیران جنگ تحمیلی، یادآور شد: پس از اعلام رسمی و توافق میان دو طرف جنگ، نخستین گروه اسراء در 26 مرداد 1369 خورشیدی به ایران بازگشتند و ما جزو دومین گروه از اسرای آزاد شده بودیم. در دوره اسارت ایثار و از خود گذشتگی یك امر واجب برای هر رزمنده ای بود، بدین شكل ما باید ارزش های دفاع مقدس را باور داشته باشیم و فرهنگ ایثار را كه حاصل مقاومت ها و رشادت های ملت است، ارج نهیم.
پیشرفت فرهنگ اجتماعی بدون مبارزه حاصل نمی شود و در این راه باید مسوولان و مردم، ارزش ها و فرهنگ دفاع مقدس را همواره به یاد داشته باشند و در راه تحقق آنها گام بردارند. وظیفه ما پاسداری از نام شهیدان، ادامه راه آنان، استقامت در برابر دشمنان و پایمردی در مسیر پر افتخار ولایت است.

** نسل امروز؛ نیازمند شناخت فرهنگ دفاع مقدس
«محمدرضا پاسبان» آزاده و جانباز جنگ تحمیلی، درباره چگونگی اعزام به جبهه های حق علیه باطل، گفت: با پیروزی انقلاب اسلامی و پس از تشكیل سپاه پاسداران در 1359 خورشیدی به عضویت سپاه پاسداران درآمدم و با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، جزو نخستین گروه اعزامی از سپاهیان استان خراسان بودم كه به عنوان آموزش دهنده و بیسیم چی در لشگر پنج نصر مشغول به فعالیت شدم.
در عملیات های مختلف والفجر 3 و 4 در مهران و عملیات خیبر شركت و در كنار آموزش در میدان جنگ نیز حضوری فعال داشتم. در دوران جنگ ما با تحریم بسیار سختی روبرو بودیم و تحریم جنگ بسیار بدتر از شرایط كنونی بود.
عملیات خیبر یكی از مهمترین عملیات های دوره جنگ به شمار می رفت كه در سوم اسفند 1362 خورشیدی شروع شد و در آن بسیاری از رزمندگان زخمی و شهید شدند. در این نبرد همگی در محاصره آتش و تانك دشمن بودیم و خیلی نزدیك با نیروهای بعثی می جنگیدیم و شاید فاصله ها گاهی به كمتر از یك متر می رسید، به دلیل تجهیزات كم و تعداد زخمی های فراوان، دشمن متجاوز از پشت سر و از راه هوایی وارد شد و با وجود مقاومت فراوان نیروهای ایرانی، به اسارت در آمدیم.
این آزاده دفاع مقدس با اشاره به دوران اسارت خود خاطر نشان كرد: آن زمان بسیار سخت اما سازنده و بصیرت آفرین بود و با وجود مشكل های فراوان از برخی موارد برای من شیرین و همراه با خاطرات خوش بوده است. پس از اسارت، آزادگان را به یك سنگر زیر زمینی بردند و بازجویی را از گروه ما شروع كردند، هر لحظه در آن تاریكی شب منتظر بودیم كه نوبت شكنجه ما شود تا اینكه مرا برای بازجویی بردند و به من گفتند كه تو با این ریش و محاسن، پاسداری و از تو عكسی داریم. من گفتم از چه می ترسید من كه اسیر شما هستم و یك بسیجی ام، چشمانم را باز كنید تا عكسم را ببینم اما آنها بازهم می گفتند، «انت حرس خمینی» یعنی تو پاسدار خمینی هستی.
وی در ادامه افزود: پس از بازجویی، ما را به یك سلول بسیار كوچكی بردند كه همگی دست و پا بسته و در شرایط سخت بودیم. شكنجه های فراوانی در این دوران تجربه و با وضعیت بسیار دشواری گذران عمر كردیم و در همین حال از فراگیری علوم مختلف، زبان عربی و انگلیسی و تقویت اعتقاد و باورمان غافل نبودیم. در تمام دوران اسارت این سخن امام خمینی(ره) كه فرمودند؛ «اگر این جنگ 20 سال طول بكشد ما ایستاده ایم» برای من و دیگر رزمندگان الگو بود. دشمن در تمام دوران اسارت، اعتقادهای ما را به سخره می گرفت و شكنجه های بیشتری را اعمال می كرد.
این جانباز دفاع مقدس درباره چگونگی آزادی اسرای ایرانی، یادآور شد: پس از اینكه آتش بس اعلام و قطعنامه امضاء شد، دو طرف به توافق رسیدند و تبادل اسراء صورت پذیرفت. من جزو آخرین گروه اعزامی از اردوگاه عراق برای ایران بودم كه با وجود سخت گیری های مختلف دشمن با زیركی توانستم لباس دوران اسارتم را با خود بیاورم و آن را هر سال در شب های قدر می پوشم و شب زنده داری می كنم تا همواره دوران اسارت، سختی های آن و بازگشت دوباره به زندگی را به یاد داشته باشم.
این رزمنده جنگ تحمیلی، پاسداری از فرهنگ دفاع مقدس را یكی از دغدغه های مهم رهبری دانست و اظهار داشت: می توان با آموزش تمام ابعاد جنگ همچون خشونت، دفاع، مدیریت، دین، حماسه و... را به نمایش گذاشت و با برگزاری یادواره ها پاسخ پرسش های نسل كنونی را در ارتباط با جنگ بیان كرد، همچنین بایستی چرایی های جنگ به صورت علمی و منطقی عنوان شود.
پاسبان در پایان با اشاره به اینكه جامعه و نسل كنونی نیازمند الگوگیری از دوران مقدس است، گفت: جامعه امروز در زندگی خود به این فرهنگ نیاز دارد زیرا رزمندگان این مرز و بوم برای حفظ و اعتلای میهن اسلامی تا آخرین نفس ایستادگی كردند و در این راه از جان خود گذشتند. باید به جوان امروز شجاعت داد تا وارد میدان شود و به فعالیت بپردازد، همانطور كه امام راحل با جوانان آن دوره همواره با سخنان ارزشمندشان شجاعت و ارزش می دادند.
*گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**9117**2002**9131