ورود به هنگام ایران در حوزه تحقیقات هوشمندی اشیا

به گزارش گروه علمی ایرنا، عبارت 'اینترنت اشیا' Internet of Things برای نخستین بار در سال ۱۹۹۹ توسط 'كوین اشتون' استفاده شد و در آن، جهانی را توصیف كرد كه در آن همه چیز از جمله اشیای بی جان، برای خود هویت دیجیتال داشته باشند و به كامپیوترها اجازه دهند آنها را سازماندهی و مدیریت كنند.
در این پروژه، همانگونه كه تاكنون اینترنت وسیله اتصال افراد با یكدیگر بود، از این پس تمام اشیا نیز به واسطه اینترنت به هم متصل می ‌شوند.
در فرآیند اینترنت اشیا، قابلیت ارسال داده از طریق شبكه‌ های ارتباطی ( اینترنت یا اینترانت) برای همه موجودات اعم از انسان، حیوان و اشیا فراهم می شود.
با وجود گذشت كمتر از یك دهه از تولد پدیده 'اینترنت اشیا' و تازه بودن جنبه های آن برای بسیاری از مردم عادی و حتی محققان، شتاب فوق العاده علم و فناوری موجب شده، دنیای ارتباطات و اطلاعات شاهد ظهور یك پدیده جدید و جذاب با عنوان 'هوشمندی اشیا' باشد.
خوشبختانه مسوولان حوزه های دانشگاهی و تحقیقاتی كشور با هوشیاری و به موقع وارد این عرصه شده اند تا تجربه ورود دیر هنگام و فاصله ما با كشورهای پیشرفته در فناوری های گذشته تكرار نشود.
علاوه بر اقدامات انجام گرفته در مراكز تحقیقاتی وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، دانشگاه ها هم در این عرصه ورود فعالی داشته و همكاری گسترده ای با مراكز بین المللی پیشتاز در این حوزه را آغاز كرده اند.
مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا از آغاز همكاری واحد علوم و تحقیقات این دانشگاه با دانشگاه سنت مورای آمریكا در زمینه حسگرهای هوشمند یا اشیا هوشمند خبر داد.
دكتر 'مجید عباسپور' افزود: طرح اولیه ای در این زمینه تهیه شده كه براساس آن، با همكاری دانشگاه ایالتی مورای، یك مركز تحقیقات 'اشیای هوشمند' راه اندازی خواهیم كرد كه محل آن در واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد خواهد بود و فعالیت های پژوهشی به صورت مشترك بین محققان دو دانشگاه به انجام خواهد رسید.
دكتر 'عبدالرحمان یارعلی' استاد ایرانی و مشاور فنی دانشگاه ایالتی 'مورای'Murray State آمریكا كه نقش مهمی در راه اندازی این مركز تحقیقاتی در ایران ایفا می كند در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا به تشریح ماهیت و اهمیت موضوع 'هوشمندی اشیا' پرداخت.
وی در توضیح تفاوت های 'اینترنت اشیا' و 'هوشمندی اشیا' گفت: دانش 'اینترنت اشیا' فقط به موضوع اتصال اشیا برمی گردد كه اطلاعات را به صورت خام ذخیره می كند و ممكن است از یك وسیله و ابزار به یك ابزار دیگر منتقل كند و بحث اتصال آن به اینترنت مطرح است ولی 'هوشمندی اشیا'، Intelligence Of Things، مفهوم بخشیدن به دیتاهای (داده های اطلاعاتی) خام است كه داده ها را پردازش كند و براساس یك سری سیستم های پیشرفته و هوش مصنوعی، یك مفهوم به آنها می دهد تا بتوانند تصمیم گیر باشند.
یارعلی خاطرنشان كرد: بحث هوشمندی به معنای مفهوم بخشیدن به حجم عظیمی از دیتا و طبقه بندی آنها برای تصمیم گیری است و در واقع، دقت و تصمیم گیری توسط ابزار و وسایل از طریق پردازش اطلاعات را میسر می سازد.
استاد دانشگاه ایالتی كنتاكی آمریكا در معرفی كاربردهای گسترده 'هوشمندی اشیا ' نیز اظهار داشت: به عنوان مثال، این قابلیت می تواند در صنعت خودروسازی به كار گرفته شود و یا در داروسازی، مقدار دارویی كه نیاز است برای بیهوشی به طور دقیق مشخص و به كادر پزشكی اعلام كند.
وی ادامه داد: هوشمندی اشیا همچنین می تواند در كنترل مصرف انرژی در ساختمانها، در اتوماسیون سیستم برق به منظور افزایش راندمان تولید و یا حوزه حمل و نقل دریایی و زمینی استفاده شود.
یارعلی به كاربردهای گسترده هوشمندی اشیا در عرصه كشاورزی و محیط زیست اشاره كرد و گفت: مراكزی كه هوشمندی اشیا را تجربه و آزمایش می كنند، فعالیت های تحقیقاتی خود را از محیط منزل شروع كرده اند و بعد به شهر و محیط زیست تسری داده اند و سالهای آینده هم این بحث در صنایع مختلف كاربرد گسترده خواهد یافت.

**قابلیت هوشمندی اشیا در پیش بینی خشكسالی
به گفته وی در حوزه كشاورزی و پیش بینی خشكسالی با استفاده از هوشمندی اشیا، سازمان ناسا در آمریكا پیگیری های زیادی داشته و به دانشگاه ها در ایالتهای مختلف بودجه می دهد تا آگاهی های لازم نسبت به این مساله به كشاورزان داده شود.
این متخصص فناوری های مخابراتی توضیح داد: پیش بینی وضعیت هوا یا خشكسالی در یكسال آینده از از طریق سنسورهای هوشمندی صورت می گیرد كه تكنولوژی های این حوزه، بسیار كم هزینه و ساده است.
وی افزود: همینطور در زمینه صرفه جویی در مصرف آب كه یك مساله بغرنج در برخی كشورهاست، دانش هوشمندی اشیا می تواند به تعیین نوع محصول قابل كشت براساس پیش بینی ها و شرایط موجود كمك كند.
یارعلی، دامداری را یكی از عرصه های دارای پتانسیل برای استفاده از فناوری های هوشمندی اشیا ذكر كرد و گفت: بكارگیری این سنسورهای هوشمند به ما این امكان را می دهد كه درصورت بیمار بودن یك حیوان در دامداری، حیوان حامل ویروس را قبل از اینكه بیماری را به دیگر دامها انتقال دهد، شناسایی كنند و اطلاع رسانی نیز از طریق موبایل كشاورز و دامدار به وی صورت می گیرد تا دام بیمار را از دیگر دام ها جدا كند.

**كاربردهای موثر هوشمندی اشیا در پیش بینی زلزله و آتش سوزی
وی به برخی زمینه های مستعد برای بكارگیری این حوزه فناوری نوین در ایران اشاره داشت و گفت: با توجه به مطرح بودن همیشگی بحث زلزله در ایران، همین سنسورهای هوشمند می توانند حداقل به اندازه 5 ثانیه قبل از وقوع زمین لرزه، دو نوع موج را به ما گزارش كرده و به افراد هشدار بدهد تا محل را ترك كنند.
استاد دانشگاه ایالتی كنتاكی بیان داشت: در حوزه جنگلداری و محیط زیست نیز سنسورهای هوشمند می توانند پیش بینی كنند كه كدام قسمت از جنگل در معرض خطر آتش سوزی است و با توجه به وضعیت اقلیمی، پوشش گیاهی و وضعیت آب و هوا، احتمال آتش سوزی در كدام منطقه از جنگل یا مرتع وجود دارد.
وی اضافه كرد: در سیستم های برق، وقتی قسمتی از برق شهر قطع می شود پیدا كردن ترانسفورمری كه موجب بروز قطعی شده است توسط كارشناسان، ممكن است زمان زیادی طول بكشد ولی سنسورها می توانند تشخیص بدهند كه كدام ترانسفورمر مشكل داشته است و وصل مجدد جریان برق را تسهیل و تسریع كنند.

**كاهش 30 درصدی مصرف برق ساختمانها با هوشمند كردن اشیا
یارعلی كه در یك پروژه هوشمندی اشیا در آمریكا مشغول به فعالیت است درخصوص تجربه های خود و وضعیت این پروژه گفت: ما در آمریكا در ایالت ویرجینیا یك پروژه موسوم به 'بی ماس' (BEMOSS) یا Building Energy Management Open Source Software داریم كه آن را در 'ویرجینیا تك' به سرپرستی پروفسور رحمان به انجام رساندیم.
وی تصریح كرد: در این پروژه، یك نرم افزار را در سه، چهار منزل مسكونی، ساختمان دولتی و دانشگاه به منظور كنترل و ذخیره انرژی، پیاده كردیم و به این ترتیب، مصرف انرژی این ساختمانها را از طریق هوشمندی اشیای آنها تا حدود 30 درصد كاهش دادیم.
یارعلی با بیان اینكه درحال حاضر به خاطر پیشرفت، ارزان شدن و ساده شدن تكنولوژی ها می توان كارهای زیادی انجام داد، اظهار داشت: این روزها هزینه ساخت چیپ ها و ابزارهایی كه در شركتهای الكترونیكی تولید می شود، بسیار پایین آمده است و این موضوع، پتانسیل بسیار خوبی برای بكارگیری گسترده فناوری های جدید به شمار می آید.
وی تاكید كرد: تصور می كنم با راه اندازی مركز تحقیقات سنسورها در ایران، چنانچه علاوه بر كارهای تحقیقاتی دركنار آن، سنسور هم تولید شود و جریان سازی لازم برای همكاری با دانشگاه های دیگر و صنایع كشور صورت گیرد نتایج بسیار خوبی از این طرح به دست خواهد آمد.
این متخصص فناوری های مخابراتی خاطرنشان كرد: متاسفانه سالهای طولانی در حوزه مخابرات صرفا كاربر و مصرفه كننده تكنولوژی بودیم و خودمان تولید نداشتیم كه امیدوارم تاكیدات مقام معظم رهبری بر موضوع اقتصاد مقاومتی در این حوزه، فقط در حد حرف باقی نماند و با ایجاد این مركز، اقتصاد مقاومتی به شكلی بتواند جریان ساز باشد.
وی لازمه تحقق پیشرفت در فناوری های جدید به ویژه 'هوشمندی اشیا' را ایجاد یك مركز تحقیقاتی و همكاری دانشگاه ها با یكدیگر و همچنین ارتباط با مراكز تحقیقاتی پیشرفته دنیا و تبادل ایده و تجربه و فناوری با صاحبنظران مطرح این حوزه عنوان كرد.
یارعلی با این نتیجه گیری كه هوشمند كردن اشیا، بحث بهینه سازی، تصمیم گیری و كاربرد سرویس های جدید است، گفت: مجموع این فعالیت ها منجر به ایجاد ارزش افزوده خواهد شد و كاربردها و سرویس های جدیدی را در بازار ارائه می دهد كه اشتغالزایی و رشد اقتصاد را به دنبال خواهد داشت.
گزارش از : زینب كارگر
**1055**1440