بازار مكاره عطاری ها و كش و قوس داروخانه های گیاهی

امروز كمتر محله ای یافت می شود كه یك عطاری هم آنجا نباشد ؛ رشد قارچ گونه عطاری ها موجب تعجب برخی از مردم شده است و بازاریابی این عطاری ها حتی به آرایشگاه های زنانه هم كشیده شده و صاحبان این آرایشگاه ها، عطاری یا محصول خاص گیاهی را برای كاربردهای مختلف بطورمثال تقویت رشد مو به مشتریان سفارش می كنند.
سال های سال فروشندگان عطاری ها عموما پیرمردها و سالخوردگانی با محاسن سفید بودند كه برخی از آنان نیز حقیقتا در طب سنتی سررشته داشتند اما اكنون كلاس های آموزشی مختلف طب سنتی، توجیه خوبی برای افرادی كه سابقه كار عطاری ندارند یا سنشان كم است ، شده و آنان هم به جرگه مدعیان طب سنتی در كشور پیوسته اند و در مواردی نیز حتی كارشان از توصیه صرف گذشته و برای دردهای مختلف از چاقی و لاغری تا اعتیاد و سرطان، نسخه می پیچند. برخی دیگر از عطاری ها نیز داروهایی می فروشند كه در تخصص آنها نیست.
شرایط نگهداشت بسیاری از گیاهان دارویی نیز به نظر می رسد مطلوب نیست چراكه بسیاری از داروهای گیاهی به صورت فله ای و روباز نگهداری می شوند.
برخی از عطاری ها نیز اقدام به عرضه محصولاتی مانند روغن كوسه، روغن مار یا روغن كله مورچه می كنند كه اصلا از وزارت بهداشت مجوز ندارند.
بسته بندی های غیرمجاز گیاهان دارویی، فروش غیرمجاز دارو، فروش داروهای غیرمجازقاچاق، تهیه و توزیع معجون ها و داروهای كپسوله شده غیرمجاز و نیز دخالت درعرصه درمان بود كه وزارت بهداشت را بر آن داشت تا در سال 1391، آیین نامه داروخانه های گیاهی را تدوین كند تا در این داروخانه ها فقط و فقط گیاهان دارویی و داروهای گیاهی مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به فروش برسد.
اما از همان سال تاكنون، اما و اگرها و انتقادهای فراوانی به تاسیس این داروخانه ها شد ؛ این انتقادها به ویژه در نیمه اول امسال كه وزارت بهداشت تصمیم جدی به راه اندازی این داروخانه ها گرفت، شدت یافت.

**چرا به داروخانه های گیاهی انتقاد می شود؟
عده ای در انتقاد به راه اندازی داروخانه های گیاهی می گویند كه مگر برای چند تا دانه داروی گیاهی هم داروخانه راه اندازی می كنند! و شماری بیشتر، آن را رقیب سرسخت و خطری بالقوه برای سایر داروخانه ها می دانند و معتقدند كه راه اندازی داروخانه های گیاهی منجر به ورشكستگی داروخانه ها می شود كه حالا هم چندان حالشان خوب نیست.
برخی دیگر معتقدند كه مگر چند متخصص طب سنتی در كشور داریم كه بخواهند داروخانه های گیاهی را اداره كنند و از همین رو دكتر حسینعلی شهریاری عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم گفته است كه تاسیس داروخانه های گیاهی در شرایط فعلی غیرممكن است.
عده ای دیگر هم نگران داروسازان هستند و اینكه چرا از انجمن های داروسازی درباره داروخانه های گیاهی نظرخواهی نمی شود.
رهبر مژدهی آذر رئیس انجمن داروسازان ایران با اشاره به تاسیس داروخانه های گیاهی و بی توجهی به انجمن داروسازی در این ارتباط، می گوید: انجمن های صنفی، نمادی از دموكراسی در كشورها به شمار می آیند اما اكنون بدون توجه به انجمن داروسازی برای تاسیس داروخانه های گیاهی، تاسیس این داروخانه ها در كلینیك های ویژه و تعرفه خدمات دارویی تصمیم گیری می شود.
البته رئیس سازمان غذا و دارو هم در پاسخ به این نگرانی ها گفته است كه ارتباط وزارت بهداشت با واحدهای صنفی خوب است و می توان این اعتراضات را مطرح كرد. در مواردی كه اعتراضات و انتقادات بجا هست ؛ حتما توجه می كنیم و واقعا جای نگرانی نیست.
دكتر رسول دیناروند می افزاید: در نحوه اجرای داروخانه های طبیعی نیز به شیوه ای عمل خواهد شد كه داروسازان ضرری نبینند.

**داروهای گیاهی را از داروخانه بخرید
رئیس سازمان غذا و دارو می گوید: ضوابط داروخانه های گیاهی در حال طراحی است و در تدوین ضوابط این داروخانه ها به هر حال با صنف و بخش های مختلف و نیز متخصصان طب سنتی و داروهای گیاهی مشورت می شود و آنها نیز باید نظر دهند.
دیناروند در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا تاكید می كند: كسانی كه بیشترین آشنایی را با داروهای گیاهی دارد ، داروسازان هستند و به همین علت است كه فروش داروهای طبیعی در حال حاضر نیز در داروخانه، مجاز است و ما نیز همواره به مردم و علاقمندان داروهای گیاهی توصیه می كنیم كه بجای مراجعه به عطاری ها به داروخانه ها مراجعه كنند؛ بسیاری از داروخانه ها هم اكنون در این زمینه، خدمات لازم را ارائه می دهند.

**رفع نگرانی درباره مدعیان طب سنتی
اینكه هر فردی با گذراندن چند ماهی دوره آموزشی ادعای دانش طب سنتی و توان درمان بیماری ها را داشته باشد به دغدغه جدیدی تبدیل شده است.
اما مسئولان نظام سلامت باور دارند كه با راه اندازی داروخانه های گیاهی ، این نگرانی برطرف می شود و بجای افراد كم تجربه با دانش اندك، داروسازان می توانند در این واحدها مشغول كار شوند.
مدیر كل نظارت و ارزیابی فرآورده های طبیعی، سنتی و مكمل سازمان غذا و دارو در این باره می گوید: فقط داروسازانی می توانند داروخانه های طبیعی و سنتی تاسیس كنند كه دوره های لازم را برای ارائه مشاوره بهتر به مردم ، فراگرفته باشند.
امیرحسین جمشیدی این مطلب را در راستای تصویب و ابلاغ اخیر تاسیس داروخانه های طبیعی و سنتی عنوان كرده است.
وی می افزاید: داروخانه طبیعی و سنتی با هدف ارتقای خدمات رسانی در حیطه فرآورده های طبیعی و سنتی شكل گرفته است؛ در زمان حاضر تعداد زیادی فرآورده داریم كه با عنوان فرآورده طبیعی یا سنتی و گیاهی از سازمان غذا و دارو مجوز گرفته اند.
جمشیدی ادامه می دهد: طب سنتی در سال های اخیر در دانشگاه های علوم پزشكی تدریس می شود و دانش آموختگانی در این رشته داشته ایم و اكنون فعالیت می كنند.
وی یادآور می شود: وزارت بهداشت با توجه به سیاست های كلان سلامت و همچنین با توجه به برنامه پنجم توسعه و سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی، مكلف است كه زمینه توسعه فرآورده های طبیعی و سنتی را مهیا كند و باید زمینه دسترسی به این فرآورده ها و نیز ترویج مصرف و جایگزین شدن آنها را با داروهای شیمیایی بیش از پیش فراهم كند.
جمشیدی تصریح می كند: برخی فرآورده های گیاهی و سنتی اكنون وارد بازار شده است كه قبلا در دروس دانشگاهی، تدریس نشده اند؛ متخصصین فارماكوگنوزی، داروسازان سنتی و نیز داروسازان آموزش دیده، مستقیما با فرآورده های طبیعی سر و كار و كاملا بر داروهای سنتی اشراف دارند.
وی ادامه می دهد: طبق آیین نامه داروخانه های گیاهی، فردی كه دانش این فعالیت را دارد باید خود در داروخانه حضور داشته باشد و به ارائه خدمات بپردازد و از این لحاظ با داروخانه های معمولی تفاوت دارد.
به هرحال نباید فراموش كرد تا سال 85، 300 مجوز برای ساخت گیاهان دارویی صادر شده بود اما این رقم اكنون به یك هزار و 500 مجوز رسیده و برای 209 اسانس و عصاره نیز مجوز صادر شده است.
از سوی دیگر جالب است بدانیم به گفته مسئولان نظام سلامت میزان مصرف فرآورده های طب سنتی در خارج كشور بیشتر از ایران است بنابراین باید مكان هایی وجود داشته باشند كه مردم با طیب خاطر از آنجا بتوانند محصولات مورد نظر خود را بخرند و مشاوره های مناسبی در این زمینه به مردم ارائه شود.
هرچند داروخانه ها اكنون گیاهان دارویی را ارائه می كنند اما به لحاظ بستر فرهنگی و اینكه گیاهان دارویی در عطاری ها بیشتر در معرض دید مردم هست، آنان ترجیح می دهند از عطاری ها خرید كنند.
از این رو راه اندازی داروخانه های گیاهی می تواند كمك قابل توجهی در این زمینه به مردم كند و از سوی دیگر با توجه بیشتر به طب سنتی در دانشگاه ها برای تامین نیروی مورد نظر داروخانه های گیاهی، این طب در كشور تقویت خواهد شد.
گزارش از سادات حسینی خواه
اجتمام(5)**9185 ** 1569