نگاهی به دستاوردهای داخلی دولت تدبیر و امید در سه سال فعالیت و خدمت

دولت یازدهم در زمینه های گوناگون عمرانی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با پیگیری سیاست های منطقی و كارشناسی شده، چالش های پرشماری را كه به خصوص در حوزه اقتصادی و معیشتی مردم ایجاد شده بود، برطرف ساخت و برخلاف سیاه نمایی ها و سنگ اندازی های جریان های مخالف توانست تا به بسیاری از وعده های خود جامه عمل بپوشاند.
هفته دولت فرصتی را پیش روی پژوهشگران و محققان قرار می دهد تا با بررسی اقدام ها دولت یازدهم در سه سال فعالیتش در بخش های گوناگون، دستاوردهای قوه مجریه را ارزیابی كنند. دولتی كه با برگزیدن عنوان «تدبیر و امید» و شعار اعتدال و میانه روی پا به عرصه سیاست ایران نهاد.
آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری درباره اهمیت هفته دولت می فرمایند: «هفته دولت، فرصت مغتنمی است تا مردم با نتایج تلاش های بخشی از مجموعه نظام اسلامی بیشتر آشنا شوند و دروغ بودن محور اصلی تبلیغات دشمنان اسلام مبنی بر ناكارآیی و ناتوانی نظام اسلامی، آشكارتر گردد.»
گروه اطلاع رسانی ایرنا در آستانه آغاز هفته دولت به بررسی گزیده ای از عملكرد دولت تدبیر و امید در عرصه داخلی و در چهار حوزه اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی پرداخته است:

**اقتصادی
دولت یازدهم در حالی وارد چهارمین سال خدمت خود می شود كه میراث دار مشكلات بزرگ اقتصادی گذشته بوده است. ركود تورمی نتیجه سیاست های شتابزده ای به شمار می رفت كه دولت تدبیر در گام نخست توانست به طور نسبی جلو روند شتابان تورم را تا حد بسیاری بگیرد و از ابتدای فعالیتش در حوزه های مختلف اقتصادی با انتخاب رویكرد اعتدالی و اصلاح برخی از سیاست ها و روندهای پیشین، موفق شد تا بر وضعیت ركود همراه با تورم فائق آید و با توقف روند منفی رشد اقتصادی و كنترل تورم افسار گسیخته به عنوان نخستین شاخص های اقتصادی بذر امیدواری به آینده را در جامعه شكوفا سازد. دولت یازدهم همچنین با كاهش هزینه های جاری دولت، از بزرگ شدن آن جلوگیری كرد.
این دولت با كاهش نرخ تورم از 41 به 9.2 درصد، رشد اقتصادی از منفی 5.4 به 4.4 درصد، توانست تا شاخص فلاكت را با كاهش 29 درصدی از 51 درصد به 22 برساند كه این عوامل به احیای ارزش پول ملی انجامید.
دولت یازدهم با ایجاد سالیانه 450 هزار شغل موفق شد تا نرخ بیكاری را از 12.2 درصد به 10.8 درصد كاهش دهد.
دولت تدبیر در بخش مسكن با نوسازی و بهسازی 350 هزار دستگاه واحد مسكونی در روستاها و بهبود شرایط خرید مسكن و اعطای وام های متنوع در این بخش، منشا تحولات بسیاری شد و با هدف افزایش بهره وری بیشتر در بخش كشاورزی با استفاده از فناوری های نوین در اصلاح زمین ها و همچنین مجهز ساختن مزرعه ها به سامانه های نوین آبیاری در سال گذشته، 85 هزار هكتار عملیات زهكشی و كانال كشی در زمین های كشاورزی اجرا و 125 هزار هكتار از این زمین ها را به سامانه های نوین آبیاری تجهیز شده كه نسبت به سال های گذشته بی سابقه بوده است و رشد بخش كشاورزی در سال 94 به بالای پنج درصد رسید و امسال نیز اقدام های بزرگی در بخش كشاورزی در حال انجام است.
استقلال بانك مركزی و بازیابی اقتدار شورای اقتصاد از دیگر سیاست های موفق دولت تدبیر و امید است كه به كاهش نرخ سود سپرده بیش از 30 درصد در سال 1392 به 17درصد در سال جاری و اجرای طرح تحول نظام بانكی انجامید. سیاست هایی كه به فرایند ایجاد انضباط پولی و صورت مالی دولت و شفافیت و نظم دهی به بدهی های دولت منجر شد و گشایش و تسهیل در امور مالی برای پشتیبانی سریع از بخش های تولیدی و اشتغال زا را به دنبال داشت.
دولت یازدهم با برنامه ریزی برای تكمیل پروژه های پارس جنوبی، تمام تلاش خود را برای جذب سرمایه گذاری های خارجی جهت بهره برداری از ذخایر نفتی مشترك به كار بست و با افزایش تولید نفت خام از دو میلیون و 700 هزار بشكه در سال 1392 به سه میلیون 800 هزار بشكه در سال 1395 و افزایش صادرات نفت از كمتر از یك میلیون بشكه به بیش از دو میلیون بشكه در روز، ضمن بازیابی و بازگرداندن ایران به جایگاه حقیقی خود در بازارهای جهانی، درآمد حاصل از فروش نفت را نیز افزایش داد و با ارتقای تولید میعانات گازی از 380 هزار بشكه به 596 هزار بشكه در روز، رتبه سوم بزرگترین تولید كننده گاز در جهان را كسب كرد.
این دولت همچنین با افزایش میزان تولید محصولات پتروشیمی از 40.6 میلیون تن به 46.3 میلیون تن در سال 1394، صادرات این محصولات را 46 درصد ارتقا بخشید و حجم صادرات غیرنفتی را از 10.4 به 13.4 میلیارد دلار افزایش و با مبارزه با قاچاق كالا و نرخ قاچاق كالا را از 25 میلیارد دلار به 10 میلیارد دلار كاهش داد و با سیاست های منطقی و كارشناسی شده و ثبات مدیریتی و سیاستی در حوزه اقتصاد، ثبات و آرامش را به بازار ارز و سرمایه بازگرداند و چشم اندازی از توسعه همه جانبه را پیش روی فعالان اقتصادی گشود.
دولت یازدهم از ابتدای فعالیتش توجه ویژه ای به اجرای اقتصاد مقاومتی داشته است و به این منظور سیاست هایی چون حمایت از فعالان حوزه اقتصاد دانش بنیان، افزایش بهره وری، هدایت یارانه ها در مسیر تولید، توجه به تولید كالاهای راهبردی (استراتژیك) و حفظ امنیت غذایی، اصلاح الگوی مصرف، اصلاح نظام بانكی، بهره وری از ظرفیت مناطق آزاد، صرفه جویی در هزینه ها جاری و غیرضروری، كاهش وابستگی به نفت كاهش، شفاف سازی و مبارزه با فساد مالی، تبدیل رشد منفی به رشد مثبت را در دستور كار خویش قرار داد.
احیای دوباره سازمان برنامه و بودجه از دیگر دستاوردهای بزرگ دولت یازدهم بود. سازمانی كه نبود نظارت و ارزیابی مستمر آن می ‌تواند زمینه‌ساز فساد اداری و مالی در نهادها و دستگاه‌های اجرایی شود كه در مرداد 1395خورشیدی این نهاد به دو سازمان «امور اداری و استخدامی» و «برنامه و بودجه» تفكیك شد.

**سیاسی
دولت یازدهم در عرصه سیاست داخلی به منظور ایجاد اجماع و همدلی جریان های سیاسی مختلف و از میان بردن تشتت و اختلاف میان احزاب و گروه های داخلی، رویكرد اعتدالی و میانه روی را در پیش گرفت و با بسترسازی لازم برای فعالیت احزاب مختلف، خانه احزاب را بازگشایی كرد.
این دولت با تاكید بر فراجناحی بودن، شایسته‌سالاری در انتخاب كابینه، تعهد نداشتن به احزاب و جناح‌های مختلف و وام‌دار نبودن به آنها، استقبال از تكثر و تنوع دیدگاه‌ها، دوری گزیدن از هرگونه خودسری، افراط و تفریط، برابری تمام مردم در اجرای قانون و دادن فرصت‌ها، حركت دولت آینده در چارچوب رای اكثریت، پاسداری از حقوق تمامٔ ملت و احترام به قانون، ایران را در مسیر توسعه و پیشرفت قرار داد.
این دولت به نمایندگی اكثریت مردم و با انتخاب سیاست صبر و مدارا توانست تا تمام دلسوزان و نخبگان علمی و اجتماعی كشور را كه دغدغه تامین منافع ملی داشتند از هر جناح سیاسی حول محور اعتدال جمع و دولتی فراجناحی را سازماندهی كند و با ایجاد فضای باز و غیرامنیتی در كشور موفق شد تا انتخاباتی پرشور را به مرحله درآورد.
دولت یازدهم در زمینه قانونگرایی در عرصه های مختلف نهایت سعی و اهتمام خود را به كار بست. علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درباره قانون گرایی دولت یازدهم در مقایسه با دولت نهم و دهم می گوید: «مهم ترین دستاورد این دولت، سوق دادن دولت و به طور كلی جامعه به سوی قانونگرایی است. پس از آنكه هشت سال تحقیر قانون و قانون شكنی تبدیل به یك امر عادی شده بود...طبیعی است كه عبور از آن فضا و قرار دادن همه اقدامات مسوولان اجرایی در ریل قانون، كار بزرگی است كه صورت گرفته... »
رویه هایی كه اجماع داخلی در مساله برجام، برگزاری موفق انتخابات مجلس دهم و افزایش نرخ مشاركت مردمی در این همه پرسی نشانگر موفقیت آن بود.
قانون گرایی و تلاش دولت برای شفاف سازی قوانین و همچنین تعامل و احترام به سایر قوا از دیگر ویژگی های دولت یازدهم در حوزه سیاست داخلی محسوب می شود.

**حوزه فرهنگ
دولت تدبیر و امید به دلیل اهمیت حوزه فرهنگ از ابتدای فعالیتش در عرصه های مختلف فرهنگی به ایجاد گشایش هایی چون آزادی مطبوعات، توسعه صنعت فیلم سازی و موسیقی، بهبود وضعیت علمی در دانشگاه ها و آزادی تشكل ها پرداخت و در حوزه فرهنگ فضای باز و بانشاطی را برای تمام فعالیت های فرهنگی در بخش های كتاب، مطبوعات، سینما به وجود آورد.
دولت یازدهم برای ایجاد همدلی و همگرایی بیشتر میان اقوام و اقلیت های گوناگون در ابتكاری بزرگ نهادی را زیر نظر علی یونسی به عنوان «دستیار ویژه رییس‌جمهور در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی» به منظور رسیدگی به مطالبه های قومیت های مختلف طرح ریزی و شرایط را برای تدریس زبان مادری برای اقوام گوناگون مهیا ساخت.
دولت تدبیر با واگذاری امور فرهنگی و هنری به اهالی آن، جانی دوباره را در كالبد این صنعت دمید و به بازگشایی خانه سینما پرداخت و موجب آشتی دوباره مردم با سینما شد. در 60 روز پس از تعطیلات نوروز 1395، فروش فیلم های ایرانی روی پرده به نزدیك به 60 میلیارد تومان یعنی به طور متوسط روزی یك میلیارد تومان رسید. رقمی كه روزی برای سینمای ایران همانند رویایی دور از دسترس به نظر می آمد.
این دولت با نامیدن سال گذشته به نام تئاتر به بازسازی سالن های تئاتر شهر پرداخت. برقراری عدالت فرهنگی در سراسر كشور از دیگر برنامه های دولت تدبیر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است كه سعی شد تا امكانات فرهنگی و هنری تنها به پایتخت محدود نشود و به دیگر شهرستان های سراسر كشور نیز رسیدگی شود و تمامی معاونت های وزارتخانه ارشاد ملزم به تخصیص حداقل ٢٠ درصد از بودجه سالیانه خود برای انجام دادن امور فرهنگی و هنری در شهرستان ها شدند.
دولت تدبیر با تشكیل كرسی های آزاداندیشی، آزادی و نشاط را به دانشگاه بازگرداند و با زنده كردن روحیه پرسش گری و نقادی میان دانشجویان و حفظ كرامت استادان، زمینه ایجاد محیطی علمی و پربار را در دانشگاه ها فراهم ساخت.
همچنین از دیگر موفقیت دولت در این عرصه می توان به چاپ نشریات و كتاب و رونق گردشگری اشاره كرد و این دولت با تمام فراز و نشیب ها و دشواری های موجود به راهی كه در عرصه فرهنگ آغاز كرده است، ادامه می دهد.
علی جنتی در توصیف سیاست های دولت یازدهم در بخش فرهنگ می گوید: «سیاست دولت در حوزه فرهنگ و هنر سیاست درهای باز البته در چارچوب قانون است تا امكانی برای همه نخبگان و اصحاب فرهنگ و هنر فراهم آید و از طریق آن بتوانند استعدادهای خود را به منصه ظهور برسانند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت تدبیر و امید تلاش كرده تا شرایطی را فراهم آورد كه در چارچوب قانون نویسندگان، روزنامه نگاران، موسیقی دانان و تمامی اهالی فرهنگ و هنر به راحتی و بدون خرده گیری های نابه جا به فعالیت خود بپردازند.»
در دولت تدبیر و امید شمار عنوان های كتاب چاپ شده در هر سال نسبت به سال های پیش از آن، افزایشِ فزاینده ای داشته و شمار عنوان های كتاب های منتشر شده از ابتدای انقلاب اسلامی در سال 1357 خورشیدی تاكنون از مرز یك میلیون جلد فراتر رفته است.
برای نخستین بار در این دولت یارانه مصرف كننده به طرف كتابفروشی ها سوق داده شد و طرح «كتابفروشی به وسعت ایران» با مشاركت كتاب فروشان به اجرا درآمد.
از گام های بنیادین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه نشر می توان به فعال ساختن حوزه اقتصاد فرهنگ و مشاركتِ جدی بخش خصوصی برای سرمایه گذاری، برنامه ریزی برای واگذاری صدور مجوز نشر و انتشار كتاب به استان ها، راه اندازی سامانه شناسایی اهل قلم، برگزاری جشنواره كتاب مجازی، انتخاب پایتخت كتاب و جشنواره تقدیر از فعالان و مروجان فرهنگ مطالعه اشاره كرد.
یكی از نقاط قوت دولت یازدهم در حوزه مطبوعات انتخاب رویكرد اخلاق‌مدارانه است. این رویه را می توان در تلاش برای ارایه اطلاعات صحیح و بهنگام، چشم‌پوشی از پیگیری قضایی بداخلاقی‌های برخی رسانه‌های منتقد و شیوه برخورد جدی با پرونده فیش‌های حقوقی نامتعارف به خوبی مشاهده كرد.
فضای رسانه‌ای باز در دولت یازدهم سبب شد تا این دولت حتی تخریب‌ها را به دیده انتقاد نگاه ‌كند و با تسامح از كنارشان رد ‌شود. فضای كلی مطبوعات در دولت یازدهم قانونمند‌تر شده است و با شفافیت هدایت منطقی اموری مانند پرداخت یارانه به روزنامه‌ها، كسب و كار رسانه‌ها بهتر از گذشته باشد. رشد یك و نیم برابری مطبوعات دانشجویی از دیگر دستاوردهای دولت است.
حسن روحانی رییس جمهوری در مهمانی افطار با اهالی فرهنگ و هنر با اشاره به جایگاه ویژه ایران در طول تاریخ و به عنوان نخستین كشور منطقه كه قانون، عدالتخانه و مجلس داشته و برای استقلال و آزادی انقلاب كرده است، گفت: «اینكه موسیقی هنرمند ایرانی در سالن های بزرگ موسیقی جهان شنیده شود و اینكه فیلم های ایران در عرصه جهانی مطرح شوند، افتخاری برای ایران و ایرانی است و معلوم نیست چرا برخی از این موضوع خرسند نیستند. همه ما ایرانیان امروز اهداف، آرزوها و مشكلات مشترك داریم كه برای تحقق اهداف و آرزوها و رفع مشكلات، باید دست به دست هم دهیم.»

**حوزه اجتماعی
دولت یازدهم در زمینه اجتماعی گام های مهمی برای تحقق عدالت اجتماعی برداشت و توانست تا با ارتقای سطح نشاط و امید به زندگی، به مطالبه های به حق شهروندی پاسخ دهد و الگویی از یك جامعه مدنی فعال و پویا را به تصویر بكشد.
دولت تدبیر با طرح بیمه سلامت، طرحی كه از اردیبهشت 1393 خورشیدی و برای نخستین بار در كشور اجرا می شد تمام ایرانیان را زیر پوشش بیمه همگانی درآورد كه دستاوردهای ارزشمندی را به همراه داشت و بدین ترتیب همگام با بهره مند سازی شهروندان از خدمات بهداشتی و درمانی، چشم اندازهایی امیدوار كننده در زمینه تحول در بخش سلامت ایجاد كرد.
حسن روحانی رییس جمهوری در جشن بیمه سلامت همگانی با تاكید بر افزایش كیفیت خدمات و كارایی دفترچه های بیمه گفت: «دفترچه بیمه سلامت همگانی و دور كردن رنج بیماری، آغاز برنامه های رفاه اجتماعی دولت است و بیمه همگانی، همه عدالت نیست اما به طور قطع بخشی از عدالت است.»
تدوین سند حقوق شهروندی از دیگر اقدام های مهم دولت یازدهم محسوب می شود كه رسیدگی به وضعیت حقوق زنان، اقلیت های مذهبی و قومی و ... از جمله هدف های دولت در این زمینه به شمار می رود. این دولت همچنین با ایجاد شرایط برابر برای تحصیل و اشتغال بانوان از بی عدالتی های موجود در این زمینه جلوگیری كرد.
تحقق عدالت اجتماعی از دیگر هدف های دولت یازدهم محسوب می شود، دولتی كه با برداشتن گام های عملی و به از دور شعارگویی به برطرف ساختن بی عدالتی های اجتماعی پرداخت، توقف فرایند بورسیه های غیرقانونی نمونه ای از اقدام های عملی بود.
دولت یازدهم به صنعت گردشگری توجه ویژه ای داشته است و با تلاش برای حضور سرمایه گذار خارجی جهت توسعه و گسترش این صنعت به بهبود و رشد نرخ توریسم در ایران كمك كرد و با تكمیل و بهره برداری از 34 هتل 4 و 5 ستاره در كشور در سه سال گذشته، شمار هتل های 4 و 5 ستاره كشور از 125 به 159 واحد رساند.
این دولت همچنین در زمینه محیط زیست اقدام بسیار سازنده ای را انجام داده و حسن روحانی رییس جمهوری به طور رسمی این دولت را، دولت محیط زیست نامیده است.
از جمله مهمترین اقدام های دولت تدبیر ممنوعیت استفاده از بنزین پتروشیمی در شهرها و توزیع بنزین یورو چهار بود كه به دنبال آن كیفیت هوا در كلان شهرها در سال های ٩٣ تا ٩٤ بهبود ملموسی پیدا كرد. در این ارتباط همچنین دولت با تاكید و پیگیری لزوم رعایت استانداردهای خودروسازی در كشور، مساله توسعه حمل‌ونقل عمومی و از رده ‌خارج‌كردن خودروهای فرسوده گام های موثری را دركاهش آلودگی هوا برداشت.
«فراخوان هنرمندان برای نهادینه ساختن ارزش های زیست محیطی، برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم سبز، انتخاب یكی از گونه‌های حیات‌وحش به عنوان نماد فدراسیون‌های ورزشی و عزم آموزش‌و پرورش در تربیت نسلی دوستدار طبیعت» از جمله اقدام های سیاسی است كه به فرهنگ سازی درباره لزوم تغییر نگرش به مشكلات زیست محیطی منجر می شود.
احیا و بهبود وضعیت تالاب هایی چون هورالعظیم، هامون، گاوخونی و دریاچه ارومیه از دیگر دستاوردهای مهم دولت یازدهم است.
منابع:
-پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری
- آرشیو خبری ایرنا
*گروه اطلاع رسانی
**پژوهشم**2059**9131