فرهنگ به عنوان یكی از مهمترین حوزه های حیات اجتماعی برای رشد و بالندگی نیازمند توجه همراه و همزمان جامعه و دولت است. اهمیت فرهنگ و وضعیت مبنایی و تاثیرگذاری عمیق آن بر دیگر حوزه ها از نگاه مسوولان اجرایی كشور دور نمانده و سبب شده بسامان سازی فعالیت های فرهنگی و هنری در زمره اولویت های دولت یازدهم قرار گیرد.
رییس جمهوری و مسوولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان سیاستگذاران فرهنگی دستگاه اجرایی طی سه سال گذشته كوشیده اند تا به وعده های خود در زمینه ارتقای وضعیت فرهنگی و برطرف ساختن چالش های پیش روی فعالیت های این عرصه جامه عمل بپوشاند، هر چند در این مسیر با كارشكنی ها و دخالت های فراقانونی برخی افراد و جریان های دور از فرهنگ و هنر روبرو بوده اند.
*** بهبود وضعیت نشر و سینما در دولت تدبیر و امید
یكی از مهمترین اقدام های فرهنگی دولت یازدهم، در حوزه نشر به انجام رسید. تعداد كتاب های به چاپ رسیده در كشور در سال 1392 از 62 هزار عنوان كتاب فراتر نرفت اما از سال 1394 تا امسال كه نمایشگاه بین المللی كتاب در «شهر آفتاب» تهران برگزار شد، این میزان به حدود 80 هزار عنوان رسید؛ رویدادی كه نشان از بهبود شرایط نشر و كاهش ممیزی های غیركارشناسانه و سلیقه ای در این زمینه دارد.
افزایش دوبرابریِ مخاطبان سینما بر پایه آمارهای موجود، از دیگر رویدادهای مثبت فرهنگی در دولت یازدهم است. این تغییر به نوعی نشانگر افزایش انگیزه فیلمسازان، بهبود وضعیت كیفی و كمی فیلم های سینمایی و افزایش جاذبه تولیدات سینمایی برای مخاطبان است.
بازگشایی «خانه سینما» هم از دیگر اقدام های مثبت دولت یازدهم بود كه بارقه های امید را در دل اهالی این عرصه برافروخت. راه اندازی سینمای «هنر و تجربه» در مهر ماه سال 1393، به عنوان بستری برای نمایش فیلم های هنری با مخاطب خاص كه به هر دلیل نمی توانند در سینمای تجاری به اكران برسند هم یكی دیگر از تجربه های مثبت و موفق فرهنگیِ دولت یازدهم است. این اقدام، به ایجاد و بازتولید نگاه هنرمندانه و حرفه ای به هنر سینما و افزایش گردش مالی در این حوزه یاری می رساند.
*** هنر موسیقی و تلاش دولت در برابر كارشكنی مخالفان
از زمان روز كار آمدن دولت یازدهم تاكنون، نهادهای فرهنگی تلاش زیادی برای بهبود وضعیت موسیقی و برطرف سازی چالش های فعالیت اهالی این هنر صورت داده اند. با وجود این، دخالت های فراقانونی و كارشكنی های برخی افراد و جریان ها در حوزه موسیقی طی سه سال گذشته منجر به بروز چالش هایی شده است.
بازگشایی «اركستر ملی» و «اركستر سمفونیك تهران» كه بدون دلیل موجهی در دولت قبل به تعطیلی كشانده شد، یكی از اقدام های مثبت و مهم دولت اعتدال در حوزه موسیقی است. افزایش قابل اعتنای شمار اجراهای صحنه ای موسیقی و نیز تعداد مجوزهای صادر شده برای آلبوم های موسیقی در همسنجی با دولت قبل، از دیگر رویدادهای مثبت حوزه موسیقی طی 3 سال گذشته است كه از خواست دولت برای ارتقای فعالیت های این حوزه نشان دارد.
همچنان كه اشاره شد، با وجود تلاش های دولت برای حمایت از اهالی موسیقی، طی سه سال گذشته شاهد رخدادهایی بودیم كه رنجش دوستداران و اهالی این هنر را درپی داشت؛ رخدادهایی چون لغو پیاپی كنسرت های موسیقی به موجب برخی دخالت های فراقانونی.
حاشیه های به وجود آمده بر سر برگزاری كنسرت های مجوزدار در شهرهایی چون مشهد، حتی واكنش رییس جمهوری را به همراه داشت. «حسن روحانی» رییس جمهوری در واكنش به مانع تراشی های اخیر در مراسم بزرگداشت روز پزشك در نخستین روز شهریورماه امسال گفت: هركسی كه صبح بیدار می شود و یك تریبون پیدا می كند نمی تواند قانونگذاری كند. یك جایی كه كنسرتی می خواهد برگزار شود فورا یك مجلس قانونگذاری درست می شود. در این مملكت یك جا بیشتر برای قانونگذاری نداریم و آن هم مجلس شورای اسلامی است.
*** چشم امید اهالی رسانه به دولت یازدهم
دولت تدبیر و امید تاكنون در راستای تحقق وعده هایش در حوزه رسانه كوششی پیوسته و گسترده داشته است. یكی از مهمترین این وعده ها بازگشایی انجمن صنفی روزنامه نگاران بود كه به گفته مسوولان فرهنگی، دولت به دنبال ایجاد سازوكاری مشابه و جایگزین آن است. اصلاح قانون مطبوعات به منظور رفع چالش های حرفه ای خبرنگاران و روزنامه نگاران هم موضوع دیگری است كه دولت به دنبال به انجام رساندن آن است.
در همین پیوند، «علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، هفدهم مردادماه امسال و همزمان با روز خبرنگار، از آماده شدن 2 لایحه با عنوان های «نظام جامع رسانه های همگانی» و «سازمان نظام رسانه ای» خبر داد؛ نخستین لایحه معطوف به اصلاح قانون مطبوعات است و دومینِ آن، به بازگشایی نهاد جایگزین انجمن صنفی روزنامه نگاران، اختصاص دارد.
شماری از اهالی رسانه لایحه های یاد شده را كه با همكاری و نظارت نمایندگان رسانه ها تنظیم شده است، اقدام مهم دولت عنوان می كنند. به باور آنان، 2 لایحه نظام جامع رسانه های همگانی و سازمان نظام رسانه ای، به وضعیت كاری رسانه ها سامان می بخشد، محدوده برخورد با رسانه ها را شفاف و باید و نبایدهای كار حرفه ای روزنامه نگاران را مشخص می سازد.
در این میان، شماری از اهالی رسانه از اجرای 2 لایحه یاد شده نگرانی هایی دارند. آنان بر این باورند كه اجرای این لایحه ها می تواند عرصه را برای فعالیت آزاد رسانه ها تنگ كرده و رسانه ها را به سمت دولتی شدن سوق دهند؛ نگرانی كه مسوولان فرهنگی دولت آن را بی مورد می دانند چراكه به گفته آنان تازه ترین لایحه های رسانه ای نه با دخالت یكجانبه دولت بلكه با حضور پررنگ و نظارت كارشناسی اهالی رسانه تنظیم شده است. این موضوع همان نكته ای است كه اهالی رسانه را در خصوص ایجاد تغییرهای مثبت در این حوزه امیدوار ساخته است.
كوتاه سخن آنكه دولت با وجود دشواری و سنگینی ماموریت های مهمی كه از زمان تصدی امور اجرایی برای رفع تنگناهای روابط خارجی، اقتصادی و ... بر عهده داشته، بایسته های اعتلای وضعیت فرهنگی و هنری را از نظر دور نداشته و با توجه به بسیاری از مشكلات و كارشكنی ها، كارنامه سه ساله قابل دفاعی را در این زمینه برجای گذاشته است.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**9282** 9283**9279
تاریخ انتشار: ۸ شهریور ۱۳۹۵ - ۱۵:۰۲
تهران- ایرنا- عرصه فرهنگ برای دولت یازدهم، این روزها پرچالش تر از قبل به نظر می رسد. با این حال، تلاش مسوولان فرهنگی برای مهیاسازی بستر اعتلای فعالیت های این حوزه و رفع مانع های اجرایی و قانونی پیش روی اهالی فرهنگ و هنر پیوسته و انكارناپذیر بوده است.