شمشادهای هیركانی را دریابیم

شمشاد از گونه های ارزشمند و منحصر به فرد جنگل های هیركانی است كه چند سالی است در معرض هجوم انواع آفت ها قرار دارد، این درخت هنوز از آفت 'بلایت' یا 'سوختگی شمشاد' كه عامل آن قارچی به نام Cylindrocladium buxicola است، رهایی نیافته است كه آفتی جدید به نام شب پره شمشادی آن را تهدید می كند.
شب پره شمشادی اواخر خرداد ماه وارد جنگل های هیركانی شد و اكنون به كابوسی برای شمشادها تبدیل شده است.
شمشاد هیركانی با نام علمی بوكسوس هیركانا (Buxus hyrcana) درختی همیشه سبز و بومی جنگل های هیركانی در شمال ایران است كه در فهرست گونه های گیاهی در خطر انقراض اتحادیه بین المللی حفظ طبیعت (IUCN) قرار دارد.
این گونه درخت به عنوان پناهگاه حیات وحش و نماد میراث جنگل های شمال ایران قلمداد می شود و بهترین رویشگاه آن در ارتفاع 20 تا 400 متری از سطح دریا قرار دارد ولی تا ارتفاع حدود یك هزار و 200 متری در مناطق مختلف جنگلی استان های گیلان، مازندران و گلستان می روید.
هم اكنون از گستره حدود 1.9 میلیون هكتار عرصه های جنگلی شمال كشور، حدود 72 هزار هكتار آن رویشگاه های شمشاد است.

*** تاكید سازمان حفاظت محیط زیست بر مقابله بیولوژیك با آفت شب پره شمشاد
مریم مغانلو دارای دكترای زیست شناسی و رئیس گروه گیاهی سازمان حفاظت محیط زیست روز سه شنبه به خبرنگار علمی ایرنا گفت: شمشاد جنگلی یا شمشاد هیركانی با نام علمیPojark. Buxus hyrcana درختی همیشه سبز و سایه پسند بومی شمال ایران است و علاوه بر ایران، در تركمنستان و تالش نیز رویش دارد. این گونه گیاهی در فهرست گیاهان در معرض تهدید و در طبقه 'در معرض خطر انقراض' جای دارد.
وی افزود: ایران به علت تنوع آب و هوایی و به واسطه ذخایر فراوان گیاهی از وضعیت منحصر به‌ فردی در جهان برخوردار است اما متاسفانه این ذخایر غنی گیاهی به دلایل مختلفی تخریب شده‌اند و یا در معرض نابودی قرار دارند.
مغانلو ادامه داد: به طور كلی عوامل تخریب كننده جنگل شامل قطع درختان و برداشت های غیر اصولی از جنگل ها و مراتع، آتش سوزی، وجود دام در جنگل و فعالیت های غیر اصولی كشاورزی همگی بیانگر دخالت های نابخردانه انسان و تاثیرات آدمی بر نابودی محیط زیست به ویژه جنگل ها و مراتع است.
وی گفت: علاوه بر این عوامل، خشكسالی و افزایش متوسط دمای سالانه از عوامل اصلی طبیعی موثر بر شیوع آفات و بیماری ها محسوب می شوند و به تازگی نیز برخی آفات وارداتی این تهدیدات را تشدید كرده اند.
رئیس گروه گیاهی سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص تازه ترین آفت تهدید كننده شمشادهای شمال كشور افزود: شب پره شمشادی با نام علمی Cydalima perspectalis آفتی وارداتی است كه به طور طبیعی در شرق آسیا زندگی می كند و نخستین بار در سال 1385 در آلمان و سپس در چند كشور اروپایی طغیان كرد، این آفت از گونه های زینتی و وحشی شمشادها تغذیه می كند و ظاهرا توسط گیاهان وارداتی از چین به اروپا راه یافته و اكنون در بیشتر كشورهای حوزه مدیترانه گسترش یافته است؛ این آفت متاسفانه خرداد ماه امسال در بخشی از اراضی جنگلی گیلان و مازندران دیده شد كه خسارت زیادی به درختان شمشاد دارای ارزش اكولوژیكی وارد كرده است.
مغانلو اظهار كرد: این آفت از برگ ها، پوست تنه و شاخه های این گیاه تغذیه می كند و در حال حاضر بیش از چهار هزار هكتار از جنگل های هیركانی را در بر گرفته است، لذا با توجه به این كه متولی اصلی حفظ و صیانت از جنگل های كشور، سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیزداری كشور است و موسسه تحقیقات گیاه پزشكی كشور نیز، نهاد علمی و اجرایی در زمینه آفات، بیماری ها و روش های مبارزه با آنها است، ضرورت دارد با همكاری و هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست و درگیر كردن سایر سازمان ها و نهادهای دولتی و مردم نهاد، برای رفع این معضل در كشور یك اقدام ملی صورت گیرد.
وی ادامه داد: این اقدام می تواند با استفاده از پتانسیل تمامی نهادهای علمی و اجرایی كشور صورت گیرد كه خوشبختانه اقدامات موثری تاكنون صورت گرفته است و سازمان حفاظت محیط زیست نیز در راستای تحقق اهداف زیست محیطی و حفاظت از سرمایه های طبیعی و ذخایر ژنتیكی كشور، برای كنترل صحیح و برطرف كردن كامل این معضل با روش های ایمن و همسو و سازگار با محیط زیست و به دور از استفاده از هرگونه سموم شیمیایی و مخرب تنوع زیستی و تولید آلاینده های زیست محیطی تاكید كرده است و اقدام می كند.
علمی 9014**2017

برای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با كانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@
https://telegram.me/irnaelm