قدمت هزار ساله مكتب تشيع در هشتگرد

حسين عسگري روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار ايرنا به تاليف كتابي با عنوان نام آوران ساوجبلاغ، اشاره كرد و افزود: در اين كتاب زندگي، زمانه و آثار 250 تن از مشاهير منطقه ساوجبلاغ تاريخي شامل شهرستان هاي ساوجبلاغ و نظرآباد در اين كتاب، مورد بررسي قرار گرفته است.
وي اظهار داشت: نصيرالدين ابوالرشيد عبدالجليل قزويني رازي متكلم و فقيه شيعه در قرن ششم هجري قمري در يكي از آثارش به نام بعض مثالب النواصب في نقص بعض فضايح الروافض،به مناسبتي از دهخداي فخرآور هشتجردي (هشتوردي) و فرزندش جمال الدين عبدالصمد شيعي ياد كرده است.
وي با اشاره به اينكه اين شيعيان، در يكي از روستاهاي اطراف شهر قزوين به نام هشتجرد يا هشتورد ساكن بوده اند، گفت: استاد ميرجلال الدين حسيني ارموي معروف به محدث (متوفاي 1358 خورشيدي) احياگر ميراث مكتوب شيعي، دكتر عبدالحسين زرين كوب (متوفاي 1378 خورشيدي) استاد فقيد دانشگاه تهران، رسول جعفريان پژوهشگر تاريخ تشيع و علامه علي اكبر دهخدا (متوفاي 1334خورشيدي) بر اين نظر هستند كه منظور از اين روستا، همان هشتگرد فعلي مركز شهرستان ساوجبلاغ از توابع استان البرز است.
وي افزود: اين اساتيد درباره اين شخصيت نوشته اند كه به همراه پيروانش بر سر حقانيت شيعه دوازده امامي با اسماعيليان منطقه الموت قزوين درگير شده است.
عسگري بيان داشت: برخي از نويسندگان همانند شيخ منتجب الدين رازي (از عالمان نامدار شيعه در قرن ششم هجري قمري) از دهخداي فخرآور هشتجردي به عنوان يك چهره شيعي و فاضل ياد كرده اند كه فرزندش در دفاع از شيعه به شهادت رسيده است اما درباره چگونگي شهادت او مطالبي نگفته اند.
وي گفت: بر اساس روايتي متاخر، مهاجران كرد اهل حق كه از حومه كرمانشاه به هشتگرد آمده اند بر اين نظرند كه هشت خانواده كُرد به اين محل كوچيده و آن را آباد كردند، از اين رو به 'هشت كُرد' و سپس 'هشتگرد' معروف شده است.
اين نويسنده و البرز پژوه ادامه داد: بر فرض صحت اين روايت، از نظر مطالعات تاريخي، روايت متقدم و كهن درباره روند نامگذاري شهر هشتگرد قابل اعتمادتر است.
**شواهدي از قدمت تشيع در شهرستان ساوجبلاغ
عسگري در ادامه بيان داشت: شواهدي تاريخي در دست است كه نشان مي دهد؛ تعداد كثيري از مردمان شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز، از همان قرون اوليه اسلامي دل در گرو حبّ اهل بيت (ع) داشته و مذهب تشيّع را به اختيار خود برگزيده بودند.
وي افزود: در خصوص اسناد تاريخي در مورد قدمت تشيع در هشتگرد مي توان به دو مورد اشاره كرد كه يكي همان وجود فخرآور هشتجردي به عنوان رهبر شيعيان هشتگرد و ديگري وجود مسجد جامعه برغان است.
**تأسيس مسجد جامع برغان
وي ادامه داد: اين مسجد از جمله مساجدي است كه پيش از صفويان به دست پادشاهان شيعه بنا شده و بدون ترديد تشيّع اهالي برغان و روستاهاي اطراف آن، از همان زمان ها آغاز شده است.
عسگري تصريح كرد: براساس مدارك موجود، اين مسجد 800 سال قدمت دارد و با محوطه اي بسته، دو درخت تنومند و قديمي را بر خود سايه بان كرده است.
وي افزود: آن طور كه كهنسالان محل مي گويند 300 سال قبل از احداث مسجد، درختان وجود داشته اند.
وي گفت: براساس مندرجات سر در مسجد برغان، اين مسجد به دستور 'كيومرث' از ملوك رستمدار طبرستان احداث شده است؛ او از سلسه پادوسپانان و مركز حكومتش نزديك شهر نور مازندران بود؛ كه بر اثر خوابي كه در جواني مي بيند به تشيّع مي گرود.
اين البرز پژوه اضافه كرد: او در همان سالها به هنگام عبور از روستاي برغان ساوجبلاغ، دستور ساخت اين مسجد جامع را مي دهد.
وي تاكيد كرد: علمايي همانند آيت الله ملا محمدتقي برغاني (معروف به شهيد ثالث)، ملا محمد ملائكه برغاني (مرجع اصوليون قزوين)، آيت الله علامه ملا محمدصالح برغاني (بنيانگذار مدرسه صالحيه قزوين و مدرس برجسته حوزه علميه كربلا) از اين روستا برخاسته اند.
عسگري منابع تحقيق و تفحص خود را شامل منابع ذيل دانست:
نصيرالدين ابوالرشيد عبدالجليل قزويني رازي، نقض معروف به بعض مثالب النواصب في نقص «بعض فضايح الروافض»، ص129؛ تعليقات نقض، ج1، ميرجلال الدين حسيني ارموي (محدث)، ص325؛ هديه بهارستان، به كوشش عبدالحسين طالعي، ص250؛ رسول جعفريان، تاريخ تشيع در ايران از آغاز تا طلوع دولت صفوي، ص539؛ ايرج افشار سيستاني، پژوهش در نام شهرهاي ايران، ص618؛ سيد محمدعلي گلريز، مينودر يا باب الجنه قزوين، ج1، ص443؛ منتجب الدين رازي، الفهرست، ص93.
6156/1535