طبق آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی بیمارستانهای كشور به عنوان یكی از بزرگترین منابع تولید پسماندهای بیمارستانی روزانه 400 تن پسماند تولید می كنند.
پسماندهای بیمارستانی شامل پسماندهای عفونی، پسماندهای پاتولوژیك، اجسام تیز و برنده، پسماندهای دارویی و امثال آن، پسماندهای خطرناك هستند و از بین بردن آنها یكی از معضلات نگران كننده و مهمی است كه توجه ویژه برنامه ریزان و مدیران شهری را می طلبد.
زباله های عفونی خطرات فراوان در بر دارند و بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی سالانه 6 میلیون نفر در جهان به خاطر نبود مدیریت صحیح پسماندهای بیمارستانی به دلیل ابتلا به بیماریهایی از جمله ایدز جان خود را از دست می دهند.
ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﺎده 11 'ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ' ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪه ﭘﺴﻤﺎﻧﺪهای وﯾﮋه و زﺑﺎﻟﻪ های ﻋﻔﻮﻧﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺪاﺳﺎزی ﭘﺴﻤﺎﻧﺪهای ﻋﻔﻮﻧﯽ پرخطر از زباله های عادی اقدام كنند.
كلانشهر سه و نیم میلیون نفری مشهد كه سالانه میزبان 27 میلیون زائر و مسافر هستند از شهرهایی است كه با توجه به تولید روزانه 25 تن زباله بیمارستانی درگیر مشكل بی خطرسازی این نوع پسماند است.
از این رو وضعیت دفن و بی خطر سازی زباله های عفونی در این كلانشهر با حضور دست اندركاران این حوزه در میزگرد ایرنا مورد بررسی قرار گرفت.
* بیش از 40 درصد پسماندهای بیمارستانی، عفونی هستند
كارشناس مسئول پسماند اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی در باره وضعیت بی خطرسازی زباله های عفونی و مضرات این نوع پسماند برای سلامت جامعه گفت: طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی نزدیك به 38 نوع بیماری از پسماندهای عادی متوجه جامعه است كه در پسماند عفونی این مخاطرات بیشتر است.
دكتر مهری رضایی افزود: بیش از 40 درصد پسماندهای بیمارستانی در كشور و به تبع آن در مشهد از نوع عفونی است كه میانگین جهانی آن 10 درصد است.
وی اظهار كرد: در كشورهای مختلف دنیا روال ساماندهی پسماندهای پزشكی، بی خطر سازی در محل و سپس انتقال به مراكز ویژه دفن و زباله سوز است.
وی ادامه داد: تا سال 1387 مقوله ساماندهی پسماند پزشكی و تفكیك زباله های عفونی در این كلانشهر بسیار نابسامان بود ولی با پیگیری های انجام شده و تعامل خوب دستگاه های مرتبط اقدامات خوبی در دست انجام است.
رضایی با بیان اینكه هم اكنون در بیمارستانها جایگاه های ویژه برای جمع آوری این نوع پسماند وجود دارد، گفت: تجهیز بیمارستانها به اتوكلاو به عنوان دستگاه بی خطرساز زباله های عفونی و وجود كارشناس بهداشتی برای نظارت بر این امر از اقدامات انجام شده در راستای بی خطرسازی زباله های عفونی است.
وی افزود: حوزه پسماندهای بیمارستانی بسیار گسترده است كه بخشی از آن در برگیرنده پسماندهای تیز و برنده و پسماندهای عفونی است.
* بیمارستانهای مشهد مجهز به دستگاه بی خطرساز زباله های عفونی
مدیر اجرایی سازمان نظام پزشكی مشهد نیز در این باره گفت: این مهم از سال 1386 به صورت جدی در مشهد دنبال می شود و تاكنون توفیق بسیار در این حوزه حاصل شده است.
دكتر هادی بیژن نژاد افزود: عمده حجم زباله های عفونی به ترتیب در بیمارستانها ، درمانگاه ها و آزمایشگاه ها تولید می شود.
وی ادامه داد: هم اكنون تمام بیمارستانهای مشهد برای بی خطرسازی زباله های عفونی مجهز به دستگاه اتوكلاو هستند و درمانگاه ها نیز برای جمع آوری و دفن بهداشتی این زباله ها با سازمان مدیریت پسماند شهرداری قرارداد منعقد كرده اند.
وی اظهار كرد: مجلس شورای اسلامی در سال 1383 قانون پسماند را تصویب كرد كه طبق آن تولید كننده پسماند مسئول مدیریت پسماند است و كسی كه زباله ویژه ای تولید می كند مسئول جمع كردن زباله است.
بیژن نژاد با تاكید بر اینكه تمام متولیان امر مكلف به اجرای این قانون هستند، گفت: البته در حوزه اجرا در این قانون ابهاماتی وجود دارد كه منجر به فرار برخی از اجرای آن می شود.
* پسماندهای بیمارستانی مخاطره ای جدی برای جامعه
مدیر گروه بهداشت محیط و حرفه ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی مشهد نیز در این باره گفت: پسماند بیمارستانی از نگرانی هایی است كه لازمه بی خطرسازی آن وجود قوانین جامع، برنامه ریزی، پایش و نظارت است.
علی اصغر حسنی افزود: كیفیت این پسماندها برای اماكن مختلف متفاوت است و ممكن است در جریان بازیافت، جمع آوری نكردن و بی خطرسازی ناقص آن آلودگی هایی بوجود آید.
وی ادامه داد: در كمیته پسماند بیمارستانی مشهد با عضویت سازمانهای مدیریت پسماند، محیط زیست استان و سایر دست اندركاران این حوزه، برنامه ریزی های خوبی صورت گرفته و چالشهای موجود مورد بررسی قرار گرفته است.
وی اظهار كرد: برای كاهش تهدیدات ناشی از این نوع پسماند تمام آزمایشگاه های مشهد برای بی خطر سازی و جمع آوری زباله های عفونی و بیمارستانی با سازمان مدیریت پسماند قرارداد بسته اند.
حسنی گفت: همچنین با توجه به سفر بیماران خارجی برای درمان به این شهر و به منظور جلوگیری از شیوع آلودگی ها در تمام بیمارستانها مدیریت پسماند و بی خطرسازی زباله های عفونی انجام می شود ولی گاهی ممكن است نواقصی وجود داشته باشد.
وی افزود: به جز یك بیمارستان خصوصی تمام بیمارستانهای شهر مشهد مجهز به دستگاه اتوكلاو برای بی خطرسازی زباله ها هستند و بیمارستان خصوصی مزبور نیز برای جمع آوری و بی خطرسازی زباله های عفونی خود با سازمان مدیریت پسماند شهرداری قرارداد منعقد كرده است.
وی با بیان اینكه ماهیانه جلساتی با سیستم داخلی بیمارستانها برای پایش برگزار می شود خاطرنشان كرد: شاخص بی خطرسازی پسماند بیمارستانی در سال گذشته در كشور 80 درصد و در مشهد 98 درصد بوده كه این موفقیت بیانگر نتیجه همكاری مجموعه های مرتبط است.
حسنی با بیان اینكه اقدامات مختلف برای افزایش ضریب بی خطرسازی زباله های عفونی توسط دانشگاه علوم پزشكی مشهد در دست انجام است، گفت: در این زمینه روشهای جدید بی خطر سازی نظیر روش پلاسما بررسی می شود.
وی ادامه داد: در این روش زباله های عفونی بطور كامل بی خطر می شود و به رغم هزینه های سنگینی كه در بر دارد به دنبال اجرای آن هستیم.
وی افزود: همچنین طی قرارداد با آزمایشگاه های معتبر و مورد تایید سازمان محیط زیست به صورت ماهیانه و بدون اطلاع بیمارستانها، پایش های دوره ای برای نظارت بر نحوه بی خطرسازی این زباله ها انجام می شود.
مدیر گروه بهداشت محیط و حرفه ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی مشهد اظهار كرد: سیاست این دانشگاه برنامه ریزی برای كاهش مخاطرات سلامت و كسب بیشترین رضایت از سوی مردم است.
* پایش فصلی 60 درصد بیمارستانهای مشهد
مسئول پایش های بیمارستانی اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز در ادامه این مبحث گفت: از سال گذشته بخش نظارت و پایش اداره كل محیط زیست استان با همكاری سازمان مدیریت پسماند طرحی برای پایش جدی بیمارستانها پیگیری می كند.
الهام عبدالعلی پور افزود: در این مدت وضعیت اتوكلاوها و بی خطرسازی زباله های عفونی در تمام بیمارستان های مشهد پایش شده و تمام بیمارستانهای استان نیز تحت نظارت قرار گرفتند.
وی اظهار كرد: هم اكنون حدود 60 درصد بیمارستانهای مشهد با این اداره كل قراردادی برای پایش فصلی و نظارت بر نحوه بی خطرسازی پسماندهای عفونی منعقد كرده اند.
وی در باره زباله های عفونی مطب ها نیز گفت: زباله مطب ها نیز از مخاطرات جدی است كه باید همانند بیمارستانها با جدیت پیگیری شود.
عبدالعلی پور افزود: در گذشته جبهه گیری بسیار در زمینه ساماندهی مطب ها وجود داشت ولی اینك پزشكان حاضر به همكاری هستند و روال فعلی طرح جمع آوری زباله های عفونی از مطب پزشكان امیدوار كننده است.
وی با بیان اینكه بی خطرسازی كامل زباله های عفونی در زباله سوز انجام می شود، تاكید كرد: ایجاد زباله سوز مركزی نیز باید توسط سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد هر چه سریعتر عملیاتی شود تا شرایط امحا به صورت عملی انجام شود.
وی با تاكید بر آموزش، نظارت و مدیریت صحیح بی خطرسازی زباله های عفونی و تفكیك آنها ادامه داد: گاهی به دلیل عدم آموزش صحیح به اپراتورهای مربوطه فرایند بی خطرسازی به صورت دقیق انجام نمی شود.
عبدالعلی پور گفت: كارشناسان بهداشت و مدیریت بیمارستانها باید نظارت بیشتری بر بی خطرسازی پسماند های بیمارستانی توسط دستگاه های اتوكلاو داشته باشند.
وی افزود: به رغم ساماندهی بیمارستانها و انجام بی خطرسازی زباله های عفونی بزرگترین دغدغه در این زمینه در این كلانشهر زباله های تولیدی در مطب هاست و هم اكنون حدود 2 درصد از مطب های فعال در این كلانشهر برای بی خطرسازی زباله های عفونی با سازمان مدیریت پسماند همكاری می كنند.
وی اظهار كرد: كندی روند همكاری مطب های پزشكی تا حدی است كه به گفته مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد هم اكنون در این زمینه به سال 1386و زمان آغاز اجرای طرح برگشت كرده ایم.
* 2 درصد مطب پزشكان مشهد زیرپوشش طرح ساماندهی زباله های عفونی هستند
مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد در این زمینه گفت: فقط 117 پزشك از بین پنج هزار پزشك دارای مطب در این كلانشهر و معادل 2 درصد آنها زیرپوشش طرح جمع آوری زباله های عفونی هستند.
علی نجفی افزود: در ابتدای اجرای طرح ساماندهی زباله های عفونی مطب ها در سال 1386 قرار شد این طرح به صورت آزمایشی و رایگان در سطح شهر برای مدت شش ماه اجرا شود تا در این مدت سازمان نظام پزشكی قیمت تمام شده را برآورد و تعیین كند.
وی اظهار كرد: پس از اجرای آزمایشی این طرح هیچ اقدامی از سوی سازمان نظام پزشكی در زمینه تعیین تعرفه و اجرای دائمی طرح انجام نشد و متولیان بهداشت و سلامت جامعه خود به عاملی برای به مخاطره انداختن بهداشت و سلامت تبدیل شدند.
وی گفت: این طرح آزمایشی شش ماهه، دو سال رایگان اجرا شد و در این مدت 700 مطب زیرپوشش طرح قرار گرفتند.
نجفی ادامه داد: طبق دستور دادستان وقت در زمان اجرای طرح با پزشكانی كه در طرح ساماندهی پسماندهای عفونی مشاركت نكنند باید برخورد قضایی شود.
وی گفت: طبق قانون مدیریت پسماند هزینه دفن و بی خطرسازی پسماندهای ویژه برعهده تولید كننده است ولی به رغم انجام اقدامات مختلف و مكانیسم های تشویقی در كلانشهر مشهد برای ترغیب پزشكان به مشاركت در طرح ساماندهی مطب ها و جمع آوری زباله های عفونی هنوز این طرح مورد استقبال قرار نگرفته است.
وی با بیان اینكه به طور متوسط هزینه جمع آوری زباله های عفونی از هر مطب حدود سه میلیون ریال است، افزود: چنانچه مطب ها تجمیع شوند و 358 مطب در هر نقطه شهر به صورت یك بلوك برای جمع آوری پسماند تجمیع و معرفی شوند هزینه جمع آوری زباله ها برای هر مطب به 810 هزار ریال كاهش می یابد.
وی اظهار كرد: همچنین برای برقراری عدالت، پزشكان نیز به دوگره تولیدكننده پسماندهای خطرناك و پزشكانی كه ادوات پزشكی محدود در زباله هایشان وجود دارد، تقسیم بندی شده اند.
نجفی ادامه داد: به رغم پیگیری های صورت گرفته در این زمینه هم اكنون به سال 1386 و آغاز اجرای طرح ساماندهی برگشت كرده ایم كه با این فرآیند به جایی نخواهیم رسید.
* تعداد مطب های تولید كننده زباله عفونی محدود است
مدیر اجرایی سازمان نظام پزشكی مشهد نیز گفت: بیش از چهار هزار مطب در سطح شهر وجود دارد ولی تعداد محدودی از آنها زباله عفونی تولید می كنند كه البته ساماندهی این زباله ها باید مدیریت شود.
دكتر بیژن نژاد افزود: برای ساماندهی پسماندهای عفونی در مطب ها طرح ساماندهی شش سال قبل به صورت آزمایشی در منطقه یك شهر مشهد اجرا شد.
وی اظهار كرد: این طرح پس از رفع مشكلات می بایست در سطح شهر پیاده می شد كه متاسفانه به این مرحله نرسید و به شكل جدی كار دنبال نشد و با گذشت شش سال از زمان اجرای آزمایشی آن این طرح اجرایی نشد.
* اجسام تیز و برنده مهمترین دغدغه پسماندهای تولیدی در مطب ها
مدیر اجرایی سازمان نظام پزشكی مشهد در ادامه با تاكید بر اینكه بی خطرسازی و ساماندهی زباله های عفونی باید به مرحله تكمیلی برسد گفت: بیشترین دغدغه در زمینه پسماندهای تولید در مطب ها اجسام تیز و برنده هستند.
وی افزود: حدود 99.9 درصد مطب های موجود در این كلانشهر برای حمل و نقل این اجسام از سبتیك باكس ( جعبه حمل زباله های عفونی) استفاده می كنند و از این طریق از بروز مخاطرات در جابجایی این نوع زباله جلوگیری می شود.
مدیر گروه بهداشت محیط و حرفه ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی مشهد نیز با اشاره به اینكه قرارداد بین سازمان های مپ و نظام پزشكی برای ساماندهی زباله های عفونی مطب ها مراحل نهایی را طی می كند، گفت: ساماندهی مطب ها و جمع آوری و بی خطرسازی زباله های عفونی از مباحث مرتبط با سلامت جامعه است كه نباید معطل بماند.
حسنی افزود: در این راستا بیشترین تمركز در بیمارستانها روی كاهش حجم زباله های عفونی است و با روند كاهشی تولید این نوع زباله در حال نزدیك شدن به استانداردهای جهانی هستیم.
* جمع آوری وسایل تیز و برنده مهمتر از زباله های عفونی
كارشناس كنترل عفونت های بیمارستانی دانشگاه علوم پزشكی مشهد نیز در این باره گفت: در سال 1387 دستگاه اتوكلاو برای بی خطرسازی پسماندهای بیمارستانی در كشور وجود نداشت.
دكتر رضا وفایی نژاد با بیان اینكه هم اكنون بیمارستانهای زیر نظر دانشگاه علوم پزشكی مشهد به این دستگاه ها مجهز هستند، افزود: بی خطرسازی زباله های عفونی در حوزه بیمارستانی به خوبی در حال اجراست و به طور مرتب این فرایند پایش و نظارت می شود.
وی با بیان اینكه زباله های عفونی مطب ها نیز باید در محل بی خطرسازی شوند، خاطرنشان كرد: تفكیك زباله پزشكی مقوله مهمی است كه باید در مطب ها مورد توجه قرار گیرد.
وی ادامه داد: جداسازی اجسام خطرناك، تیز و برنده در مطب ها ضروری تر از جمع آوری زباله های عفونی است.
وفائی نژاد گفت: بسیاری از مطب های موجود زباله عفونی تولید نمی كنند لذا رویكرد تفكیك زباله ها باید با جدیت پیگیری شود.
* كندی اجرای طرح ساماندهی زباله های عفونی به دلیل میزان تعرفه خدمات
مدیر اجرایی سازمان نظام پزشكی مشهد در باره طولانی شدن روند اجرای كامل طرح ساماندهی زباله های عفونی در مطب ها گفت: طولانی شدن كار به دلیل وجود ضعف هایی در گذشته بوده است و همواره تعرفه خدمات چمع آوری این نوع پسماند مورد اعتراض پزشكان بوده و مرجع مشخصی برای تعیین آن وجود نداشت.
بیژن نژاد افزود: سازمان مدیریت پسماند هرگونه كه می خواست در جمع آوری و اخذ تعرفه عمل می كرد، برای نظارت بر این مهم نهادی وجود نداشت و دانشگاه علوم پزشكی نیز جایگاهی در این طرح نداشت.
وی اظهار كرد: یكی دیگر از موارد مورد اعتراض پزشكان اخذ هزینه جمع آوری پسماند در فیش های نوسازی و عوارض كسب و پیشه است.
وی ادامه داد: تعرفه مصوب در شورای شهر مشهد از سال 1392 تا كنون سه برابر شده و با افزایش كذایی به 860 هزار ریال در سال جاری رسیده است.
بیژن نژاد افزود: به رغم رشد غیرمنطقی این تعرفه، سازمان نظام پزشكی آن را پذیرفت و قرار شد این مصوبه تا یكسال اجرایی شود و پس از آن جمع آوری زباله های عفونی از مطب ها به مناقصه گذاشته شود.
وی ادامه داد: همزمان در انجمن های جامعه پزشكی نیز نهادهایی معرفی شدند كه با هزینه كمتر كار جمع آوری پسماندهای عفونی را عهده دار می شوند.
وی با بیان اینكه باید نرخ تعرفه ها بازنگری شود، خاطر نشان كرد: برخورد قانونی با چهار هزار مطب كار درستی نیست و باید با تعامل و تفاهم این موضوع حل شود.
*نظام پزشكی مرجع مورد قبول در تعرفه گذاری
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد گفت: در زمینه قیمت گذاری و تعیین تعرفه، سازمان نظام پزشكی را به عنوان مرجع قبول داریم و تمام هزینه های جمع آوری به صورت شفاف به این سازمان ارائه شده است.
نجفی با تاكید بر اینكه در زمینه ساماندهی مطب ها و جمع آوری زباله های عفونی به دنبال منافع اقتصادی نیستیم، افزود: هزینه های جمع آوری و دفن این نوع زباله زیاد است ولی با افزایش حجم زباله این هزینه ها كاهش می یابد.
وی خاطرنشان كرد: حدود 700 متر حریم برای دفن زباله های عفونی در نظرگرفته می شود و در نزدیكی آن هیج زباله ای دفن نمی شود كه این موارد در قیمت تمام شده در نظر گرفته نشده است.
وی در باره اعتراض پزشكان به هزینه جمع آوری پسماند در فیش های عوارض نیز گفت: طبق تفاهم نامه منعقد شده با پزشكان در زمینه جمع آوری زباله های عفونی هنگامی كه پزشكی در این زمینه با سازمان مدیریت پسماند قرارداد می بندد تمام هزینه های پسماند و بهای خدمات در فیش های عوارض و صنفی حذف می شود.
وی با تاكید بر اینكه فرآیند ساماندهی زباله های عفونی مطب ها نباید معطل بماند، افزود: از سوی سازمان مپ صورتحساب شفاف جمع آوری این نوع زباله برای تعیین تعرفه در اختیار نظام پزشكی قرار می گیرد ولی باید مطب ها در مدت یك ماه مجاب به بستن قرارداد و مشاركت در این طرح شوند.
وی در باره همكاری بخش خصوصی برای جمع آوری زباله های عفونی نیز اظهار كرد: تعیین محل دفن این نوع زباله با شهرداری است اما از جمع آوری این نوع زباله توسط بخش خصوصی در صورت تایید اداره كل محیط زیست استقبال می كنیم.
نجفی با بیان اینكه در صورت عدم همكاری پزشكان در این طرح به ناچار به ابزار قانونی متوسل خواهیم شد ، گفت: براساس مصوبه شورای اسلامی شهر مشهد پزشكانی كه در طرح ساماندهی شركت نكنند 10 برابر تعرفه مصوب باید جریمه پرداخت كنند.
وی ادامه داد : همچنین پزشكان برای جمع آوری زباله باید با سازمان مدیریت پسماند قرارداد ببندند لذا سامانه فرم خوداظهاری برای بستن قراداد با سازمان برای جمع آوری این نوع زباله ها بدون حضور مستقیم پزشك در مركز طراحی و راه اندازی شده است.
* آموزش لازمه تكمیل فرایند بی خطرسازی زباله های عفونی
كارشناس مسئول پسماند اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با بیان اینكه بخشی از نقصان موجود در بی خطرسازی زباله های عفونی به عدم آموزش صحیح برمی گردد گفت: آموزش عوامل اجرایی بسیار ضروری است.
رضایی افزود: عوامل مربوط با بی خطرسازی زباله های عفونی باید آموزشهای لازم برای بی خطرسازی و جداسازی پسماندهای عفونی و معمولی را فراگرفته باشند.
وی با اشاره به تجهیز بیمارستانها به دستگاه اتوكلاو برای بی خطرسازی زباله های عفونی اظهار كرد: گاهی حتی پرستاران بخش در زمینه نحوه صحیح بی خطرسازی این نوع پسماندها اطلاعاتی ندارند.
وی ادامه داد: آموزش، تغییر رفتار ایجاد می كند و این اداره كل اعلام آمادگی كرده است با همكاری سازمان نظام پزشكی مشهد دوره های آموزشی در این زمینه برگزار كند.
رضایی با بیان اینكه مدیریت اجرایی پسماند، مسئول مدیریت پسماندها از مرحله برنامه ریزی در جهت كاهش تولید تا مراحل دفن ، بازیافت و آموزش است، گفت: بسیاری از كارشناسان این حوزه از وظایف خود اطلاعی ندارند كه این امر باعث بوجود آمدن فرافكنی و ایجاد توقعات ناصحیح می شود.
وی با اشاره به اینكه در سطح بیمارستانها كنترل و نظارت بر بی خطرسازی زباله های عفونی بیشتر از مطب های پزشكی است، ادامه داد: بی خطرسازی و تفكیك زباله های عفونی در مطب ها از سال 1384 آغاز شده و در مرداد ماه سال جاری نیز در شهر مشهد طرح ساماندهی پسماند در مطب ها ارائه شد.
رضایی گفت: این طرح می بایست در مدت یك ماه توسط نظام پزشكی اجرایی شود و در این زمینه به دانشگاه علوم پزشكی اخطار داده شده كه چنانچه طرح اجرایی نشود با متخلفان برخورد قضایی خواهد شد.
وی افزود: مشهد به عنوان قطب سلامت در داخل و خارج از كشور مطرح است و از كشورهای مختلف بیمارانی برای معالجه و درمان به این شهر سفر می كنند لذا نباید با سهل انگاری در زمینه بی خطرسازی پسماندهای عفونی امنیت روانی شهروندان را به خطر انداخت.
7505 / 6053 *خبرنگار: ندا جواهری فر **دبیر: محمد حسین علی مقدم*
تاریخ انتشار: ۲۸ شهریور ۱۳۹۵ - ۰۸:۲۶
مشهد- ایرنا- به عقیده كارشناسان پسماند محیط زیست، دفع زباله های عفونی و بیمارستانی از مهمترین معضلات شهرنشینی است كه اگر درست و اصولی انجام نشود تبدیل به تهدید جدی برای سلامت عمومی خواهد شد.