هفتاد و يكمين نشست سالانه مجمع عمومي سازمان ملل متحد در حالي برگزار شد كه ناظران سياسي در انتظار آن بودند كه ببينند آيا سخنان رئيس جمهوري ايران در شرايط پسابرجام و در موقعيتي كه اوضاع درگيري‌هاي نظامي خاورميانه، خصوصاً در بحران جنگ نيابتي عربستان و ايران در جبهه‌هاي سوريه و يمن تشديد شده است، مي‌تواندنور اميدي به برقراري آتش‌بس و صلح بتاباند؟

رئيس جمهوري در حالي در سخنراني سالانه خود بر اهميت بهره‌برداري همه طرف‌ها از توافق هسته‌اي و لزوم پايبندي تمام و كمال هفت كشور تأكيد كرد كه حضور سال‌هاي گذشته‌اش در نشست سالانه سازمان ملل و ديدارهايي كه با همتايان خارجي خود از كشورهاي مهم جهان از سرگذرانده بود، راه پايان بخشيدن به چالش هسته‌اي را هموار كرده بود.
او در نخستين سخنراني پس از انتخابش به عنوان رئيس جمهوري ايران و پس از سخنراني‌هاي متوالي آقاي احمدي‌نژاد كه براي جهان غرب تا حدي جنبه سوررئاليستي يافته و كشور را با تحريم كامل مواجه كرده و در آستانه درگيري قرار داده بود، با گفتمان صلح و امنيت با جهان به گفت‌وگو نشست و زمينه خروج كشور را از انزوا و آشتي با جهان فراهم كرد.
صف طولاني مقامات كشورهاي مهم جهان در لابي‌هاي سازمان ملل براي ديدار با او و تأكيد جدي روحاني بر عزم ايران در حل موضوع هسته‌اي زمينه‌ساز برگزاري مذاكرات هسته‌اي در فضاي تازه‌اي شد و فضاي گفت‌وگوهاي مستقيم ايران و امريكا به عنوان يكي از اصلي‌ترين كشورهاي طرف اختلاف با ايران را مهيا كرد.
گفت‌وگوهايي كه نهايتاً راه را براي دستيابي به توافق باز كرد. روحاني در سخنراني جديدش، به اين موضوع اشاره جدي داشت و دستيابي به توافق و پايبندي ايران به تعهداتش در چارچوب برجام را نشانه اهميتي دانست كه ايران براي ايجاد صلح و برقراري امنيت از طريق مذاكره و ديپلماسي قائل است.
چه آنكه او از همين فرصت بهره برد و تقصير كارشكني و بدعهدي بر سر راه بهره‌مندي ايران از مزاياي توافق را كه طي هشت ماه از زمان اجرايي شدن برجام از سوي نهادهاي اقتصادي امريكا صورت گرفته است، متوجه كاخ سفيد كرد. در واقع اين هشدار بهنگام او پيامي جدي هم به جانشين اوباما فرستاد كه برجام، توافقي ميان هفت كشور است كه در صورت بروز هرگونه خطايي از سوي رئيس جمهوري بعدي امريكا، دنيا اين كشور را به عنوان مقصر شكست توافق خواهد شناخت.
وجه ديگر سخنان رئيس جمهوري طرح اين نكته بود كه اجراي برجام در فضايي صورت مي‌گيرد كه محافل تندروي داخلي در ايران و امريكا كه هر يك به نوعي از بحران بهره‌مند شده بودند، منتظر استفاده از كوچك‌ترين فرصت براي اجراي دوباره پروسه ايران هراسي و به شكست كشاندن برجام هستند.
فرصتي كه دولت‌هاي طرف مذاكره با هشياري نبايد به آنها اجازه بروز دهند. حمايت‌هاي ماجراجويانه عربستان بعد از فاجعه 11 سپتامبر و پر و بال دادن اين كشور به سلفي‌هاي داعشي در عراق و سوريه و ليبي، محور مهم ديگري در سخنان رئيس جمهوري بود كه او طي آن بر لزوم دستيابي هرچه سريع‌تر به تفاهمات ضد تروريستي منطقه خاورميانه تأكيد داشت.
روحاني در سخنراني‌هاي پيشين خود در مجمع عمومي سازمان ملل نيز بر اهميت اجماع جهاني در مبارزه با تروريسم و قطع حمايت برخي كشورهاي منطقه از جمله عربستان از گروه‌هاي افراطي تأكيد كرده بود. تأكيدي كه بعدها سرايت حوادث تروريستي به ساير نقاط اروپا بر حقانيت آن صحه گذاشت تا جهان بعد از تغيير نگاهي كه به ايران بعد از برجام داشت بر نقش‌آفريني آن در حل موضوعات منطقه‌اي اتكاي بيشتري داشته باشد.
*كارشناس مسايل بين‌الملل
منبع: روزنامه ايران 4/7/1395
پژوهشم**1197**