آيين هاي ختم در كهگيلويه و بويراحمد و آسيب هاي آن

پديده مراسم هاي فاتحه خواني امروزي وآسيب هاي آن بهانه اي بود تا سراغ حجت الاسلام سيد جواد خاضع مديركل شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي استان برويم ودراين زمينه گفت وگويي با وي داشته باشيم،حجت الاسلام خاضع برگزاري مراسم فاتحه خواني را يك رسم عرفي براي تكريم وحرمت نهادن به متوفي مي داند،مديركل مديركل شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي استان عقيده دارد تشريفات زائدي كه در مراسمات امروزي مشاهده مي شود نه تنها هيچ سودي براي متوفي نخواهد داشت،بلكه بازماندگان را درگير مشكلات ودردسرهايي نيز خواهد كرد تا جايي كه افراد براي برگزاري مراسمات خو اقدام به قرض گرفتن ووام و....خواهند كرد ودرنهايت فرهنگ غلطي باب ونهادينه مي شود كه به هيچ وجه پسنديده نيست،حجت الاسلام خاضع براين نظر است اگرمراسمات فاتحه با كيفيت شرعي برگزار شود ،سودهاي زيادي خواهد داشت وجلوي بروز بسياري از ناهنجاريها درجامعه گرفته خواهد شد.گفت وگوي خواندني ابتكار جنوب با حجت الاسلام خاضع را مي خوانيم.

**آيا درباره برگزاري مراسم ختم در روزهاي سوم،هفتم،چهلم و...اصل ومنبع ديني موجود است يا برگرفته از عرف است؟
برگزاري مراسمات ختم درقالب روزهاي سوم،هفتم،چهل وسالگرد يك رسم عرفي است وبراي تكريم واحترام به متوفي صورت مي پذيرد،عرفي بودن اين مراسم به شرطي كه خصوصا از اصراف ومخارج سنگين خالي باشد مخالف شرع نيست ،در روايات سفارش شده براي اموات هديه بفرستيد ومصداق اين هديه قرائت فاتحه وقرآن است وهمچنين در روايات آمده براي بازماندگان متوفي تا سه روزغذا ببريد، كه در فرهنگ ما اين قضيه برعكس است وخانواده بازمانده بايد خرج كنند،با توجه به اين روايت شايد بتوان گفت حد عزاداري براي متوفي سه روز است،برگزاري مراسم فاتحه پسنديده است وخود پيامبرنيز اين كار را انجام مي دادند،اما درباره چهلم دربين ائمه ومعصومين ،به برگزاري آن باتوجه به واقعه كربلا براي سيد الشهدا اشاره كرده اند،كه شايد بتوان گفت برگزاري مراسم چهلمي كه درعرف مشاهده مي شود به اين امر برگردد تا سنت اربعين احياء شود.

**بررسي مقايسه اي از روند برگزاري مراسمات فاتحه خواني از گذشته تا امروز دراستان داشته باشيد؟
درگذشته مراسمات ساده بود وخبري از خرج هاي سنگين نبود وهدف صرفا شركت درمراسم فاتحه خواني بود،درمراسمات فاتحه خواني امروزي يك سري تشريفات زائدي رواج پيدا كرده وهمچنين شيوع چشم وهم چشمي ورقابت هاي ناسالم وتشريفات سوري كه به عدم شناخت صحيح از فرهنگ ناب اسلامي بر مي گردد،همچنين از افرادي تحت عنوان مداح استفاده مي شود كه بايد نام مجري برآنان گذاشت،كه با سيستم صوتي ايجاد زحمت كرده وبا رقم هاي ميليوني حضورمي بايند ونوعي خرج اضافي را ايجاد مي كنند.

**آيا انجام دادن اين تشريفات درمراسمات براي روح متوفي آثار اخروي وثواب معنوي دارد؟
تشريفات زائد براي متوفي هيچ سودي ندارد وبازماندگان را نيز دچارمشكل خواهد كرد، كساني كه از لحاظ اقتصادي متمول هستند اين تشريفات را انجام مي‌دهند وكساني كه ندارهستند به هرطريق ممكن سعي مي‌كنند اين تشريفات را انجام دهند، كه انجام قرض و وام و...آنان را در زندگي گرفتار ومقروض وبدهكار خواهد كرد واين درحالي است كه اسلام همواره به رعدم اصراف وميانه روي واعتدال درامور تاكيد كرده ومجموع اين عوامل باعث شكل گيري ونهادينه شدن فرهنگ غلطي مي‌شوند وظاهرسازي ملاك مي‌شود وديگران را نيز متأثر خواهد كرد، برگزاري اين مراسمات دردي از متوفي دوا نخواهد كرد وتنها چيزي كه براي وي سود دارد باقيات صالحات است، كه با قرائت دعا وقرآن وبجاي آوردن نماز وروزه قضا وسفرهاي زيارتي به نيابت از وي و...براي وي ارزش خواهد داشت، حضورافراد زياد درمراسم فاتحه اگر با خلوص وبراي رضاي خدا باشد ارزشمند است، ولي اگر براي ظاهر سازي وچشم وهم چشمي باشد محل اشكال است، ازطرفي با توجه به مشكلات تردد، بهتراست به حداقل‌ها بسنده شود، چرا كه فاتحه هرجا قرائت شود به متوفي مي‌رسد وحتي اگر قرار است افرادي از فاصله زياد دربراي عرض تسليت وهمدردي در مراسم شركت كنند، مي‌توانند تلفني ويا پيامك اين كار را انجام دهند، درمساجد نيز برگزاري مراسم دعا وسخنراني كمرنگ است كه اين كار با رسالت مسجد منافات دارد.

**نظرشما درباره شركت در فاتحه خواني سياسي يا راه انداختن كارناوال‌هاي فاتحه خواني درايام انتخابات چيست؟
فاتحه خواني هاي سياسي كه خصوصا درايام انتخابات نمود دارند ومتاسفانه تبديل به يك فرهنگ شده ،صحيح نيست ونوعي بي احترامي به متوفي وخانواده وي مي باشد وگاها اجبارپيش مي آيد و وقتي يك كانديدا دريك مراسم فاتحه حضور مي يابد كانديداي ديگر نيز مجبور به شركت در مراسم مي شود گاها انتظاراتي از طرف مردم براي شركت در مراسمات از طرف كانديداها ديده مي شود كه بايد كنارگذاشته شود،بايد هم درمردم وكانديدا ها عزم عمومي براي تغيير رويه دراين باره ديده شود ومراسم فاتحه خواني به كاركرد اصلي خود برگردد واز آميختن مسائل سياسي به مسائلي مثل فاتحه خواني پرهيزشود بايد اين نكته مدنظر باشد اينگونه حضورها درمراسمات فاتحه خسته كننده است وچون افراد حاضر كه با متوفي دلبستگي ونسبتي ندارد، شايد حضورشان نه تنها باعث تسلاي خاطرنشود بلكه قلب آن هارا بيشترجريحه داركند.

**گاهي شنيده مي شود كه هزينه مراسمات از طرف خانواده هاي صاحب عزا به امور خيريه پرداخت مي شود نظرشما دراين باره چيست؟
طبق شنيده هاي هزينه اي از باب مراسمات به امور خيريه اختصاص داده نمي شود، ولي اگر دركنار مراسمات اين هزينه ها به اين امور اختصاص داده شود مفيد است ومنافاتي با شرع ندارد واگر به نيابت از متوفي باشد نيز براي وي سود خواهد داشت،ولي مشاهده مي شود اين كار فقط در حد دادن شعار روي پوستر مي ماند .

**راهكار شما براي مرتفع كردن آسيب هاي موجود در فاتحه خواني هاي استان چيست؟
ما گرفتار افراط وتفريط شده ايم،اين مسئله را نيز در فاتحه خواني ها درنظر داشته باشيم ودربرگزاري اينگونه مراسمات نبايد افراط وتفريط داشته باشيم،برگزاري مراسم ختم همانگونه كه گفته شد هم براي احترام وآمرزش روح متوفي وتسلاي خاطر بازماندگان،تنبه وبيداري زنده ها مي باشد، ياد مرگ منافع زيادي دارد ازجمله اينكه درخودسازي وبيداري ازغفلت مفيد است همانطور كه همگان واقفيم ما گاها دچار كارهاي روزمره مي شويم واز ياد خدا ومرگ غافل مي شويم بنابراين بهترين بستر براي ياد قيامت و روز حساب همين مراسمات ختم وفاتحه است،ياد مرگ وقيامت تبعات خوبي دارد،ازجمله اينكه باعث جلوگيري از گناه مي شود وخيرات ومبرات آن نيز به متوفي مي رسد،اگراين مراسمات با كيفيت شرعي برگزار شود ،سودهاي زيادي از آن ساطع مي شود، كه ازجمله جلوي بروز بسياري ناهنجاري ها گرفته خواهد شد،براي حذف تشريفات زائد ورسوماتي صحيحي كه حذف شده اند نيزبايد تبيين وروشنگري صورت گيرد،ائمه جماعت،روحانيون،نهادهاي فرهنگي و ديني ،اصحاب رسانه وصدا وسيما ،بزرگان وريش سفيدان نقش محوري دارند.اين كار بيشتر از همه نيازمند عزم عمومي است هركسي بايد از بطن خانواده خود شروع كند.بايد چشم وهم چشمي ها كنارگذاشته شود ومطابق با آموزه هاي ديني مراسمات برگزار شوند تا به اهداف اصلي برگزاري مراسم كه شادي معنوي روح متوفي،تسلاي بازماندگان واستفاده صحيح سايرين از اين مراسمات است دست يابند.
روزنامه ابتكار جنوب: گفت و گو از مرضيه دادگر
______________
انتشار دهنده: سيد ولي موسوي نژاد
6110