تطابق تصوير و متن راه درست ارزيابي كتاب تفكر و سواد رسانه اي است

ميترا دانشور روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار حوزه آموزش ايرنا اظهار كرد: مباحثي در برخي رسانه ها مبني بر نقص در كتاب تفكر و سواد رسانه اي مطرح شده كه از تكنيك برجسته سازي استفاده مي شود.
وي ادامه داد: اين مساله كه از بين يكصد تا 200 تصوير كتاب، چند تصوير را جدا كرده و از آن يك نتيجه و جمع بندي استخراج شود، روش درستي نيست.
رييس گروه تفكر دفتر برنامه ريزي و تاليف كتاب هاي درسي ابتدايي و متوسطه نظري اضافه كرد: فرآيند برنامه ريزي توليد كتاب درسي يك فرآيند حرفه اي است و در سال اول تدريس كتاب تفكر و سواد رسانه اي، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش تمامي موضوعات اين درس را مورد ارزشيابي قرار داده و نكات قوت و ضعف را به دفتر تاليف براي تصميم گيري و هرگونه تغيير ارايه مي دهد.
دانشور خاطرنشان كرد: از آنجا كه در سال اول ارايه اين درس تنها هشت نفر با دفتر تاليف همكاري داشته اند ممكن است نقايصي در كتاب وجود داشته باشد كه تلاش مي شود سال آينده با پيش بيني كارگروه هايي مطالب كتاب ارتقا يابد.
وي ادامه داد: پس از تصويب اسناد تحولي آموزش و پرورش و سند تحول بنيادين در سال 90 و برنامه درسي ملي در سال 91، وظايفي به عهده سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي گذاشته شد كه يكي از آنها توليد جدول ساعات درسي دوره هاي مختلف و راهنماي برنامه حوزه هاي تربيت و يادگيري و توليد اهداف دوره هاي تحصيلي بود.
دانشور افزود: در اين راستا اهداف دوره هاي تحصيلي و راهنماي برنامه حوزه هاي يادگيري توليد و جدول ساعات درسي بر اساس تحليل و مطالعات تطبيقي در جدول ساعات درسي در ايران و ديگر كشورها در سال هاي گذشته تعيين شد.
وي با بيان اينكه سند تحول و برنامه درسي ملي با تاكيد بر پرورش تفكر در حوزه تربيت و يادگيري به عنوان يكي از حوزه هاي فراگير پيش بيني شد، اظهار كرد: در پژوهش ها به اين نتيجه رسيديم كه تفكر به صورت بين رشته اي و مستقل مي تواند در قالب كتاب درسي ارايه شود از اين رو در پايه ششم كتاب تفكر و پژوهش، پايه هاي هفتم و هشتم تفكر و سبك زندگي و در دوره دوم متوسطه و پايه هاي دهم و يازدهم درس تفكر و سواد رسانه اي مشخص شد.
رييس گروه تفكر دفتر برنامه ريزي و تاليف كتاب هاي درسي ابتدايي و متوسطه نظري گفت: براي تفكر بايد مضاميني كار مي شد از جمله اينكه در پايه هاي ششم، هفتم و هشتم مضامين آزاد براي درس تفكر از حكمت عملي يا نظري مي توانست در نظر گرفته شود و در پايه دهم بر اساس نيازها و شرايطي كه رشد فناوري فراهم كرده و ميزان دسترسي استفاده از فناوري، ضرورت آموزش سواد رسانه اي احساس شد به همين دليل قرار شد درس تفكر و سواد رسانه اي با مضمون سواد رسانه اي ارايه شود.
دانشور يادآورشد: از آنجا كه لازمه زندگي در اين قرن به دليل رشد فناوري و اين مساله كه رسانه ها ابزار مخفي در دست دارند و از سوي ديگر افراد نيز مي توانند با ابزار به نشر و باز نشر مطالب بپردازند، آموزش سواد رسانه اي در چنين شرايطي در بين دانش آموزان ضروري به نظر مي رسيد.

* در توليد كتاب هاي درسي محتوا و اسناد بالادستي تحليل مي شود
وي در تشريح فرآيند توليد كتاب تفكر و سواد رسانه اي اظهار داشت: در دفتر برنامه ريزي و تاليف كتاب هاي درسي فرآيند علمي مشخصي وجود دارد كه بر اساس آن محتواي كتاب و اسناد بالادستي بايد مورد تحليل قرار گرفته و مطالعات تطبيقي انجام شود.
رييس گروه تفكر دفتر برنامه ريزي و تاليف كتاب هاي درسي ابتدايي و متوسطه نظري ادامه داد: در رابطه با درس تفكر و سواد رسانه اي نيز با 10 نفر از صاحبنظران حوزه ارتباطات تعاملاتي صورت گرفت و از 386 دانش آموز در 6 اداره كل شهر تهران، شهرستان هاي تهران، آذربايجان شرقي، اصفهان، هرمزگان و البرز نظر سنجي شد و از كنار هم گذاشتن نتايج اين اطلاعات، اصول، اهداف و ايده هاي كليدي در يك چارچوب تعيين شد.
دانشور به اهداف تدوين كتاب تفكر و سواد رسانه اي اشاره و تصريح كرد: توانايي تحليل و نقد و بررسي پيام هاي رسانه اي توسط دانش آموزان، دستيابي به مديريت بهره مندي از رسانه ها، ارايه توليداتي با استفاده از رسانه ها و انتقال پيام خود به ديگران از جمله اين اهداف است.
وي اظهار داشت: براي رسيدن به اهداف قرار بود كتاب تفكر و سواد رسانه اي، مساله محور انتخاب شود از اين رو با بهره گيري از نظر كارشناسان و دانش آموزان، شوراي برنامه ريزي در اين رابطه تصميم گيري كرد.
رييس گروه تفكر دفتر برنامه ريزي و تاليف كتاب هاي درسي ابتدايي و متوسطه نظري ادامه داد: مساله ديگر سازمان دهي محتوا و ايجاد موقعيت هاي يادگيري موثر براي دانش آموزان بود به عنوان مثال در مورد فنون اقناع به جاي توضيح فن اقناع توسط معلم براي دانش آموزان، فنون موجود در كتاب در بين اعضاي گروه هاي تعيين شده در كلاس تقسيم مي شود و پس از ارايه تعريف و ويژگي ها، در نهايت دانش آموزان به بررسي و تجزيه و تحليل فن مذكور مي پردازند.
دانشور با بيان اينكه در روش مساله محور، دانش آموزان مهارت گروهي كار كردن را مي آموزند و قرار گرفتن دانش آموز در موقعيت ها و تحليل متن توسط دانش آموز به آنها كمك مي كند كه به نتيجه و جمع بندي خود از موضوعات برسند، اضافه كرد: در سازماندهي محتوا نيز به دانش آموز اين امكان داده مي شود تا ديده هاي خود را از محيط و وسايل اطراف خود از جمله خيابان، كتاب درسي و برنامه هاي تلويزيون تشريح كند.
رييس گروه تفكر دفتر برنامه ريزي و تاليف كتاب هاي درسي ابتدايي و متوسطه نظري با اشاره به اينكه كتاب تفكر و سواد رسانه اي با ايجاد موقعيت هاي موثر با شيوه حل مساله طراحي شده است، گفت: در پايان اين كتاب دانش آموزان قادر خواهند بود كه سوالات پنج گانه سواد رسانه اي را تحليل كنند.
دانشور يادآورشد: از چه فنوني براي جلب توجه مخاطب استفاده مي شود، چه كسي پيام را فرستاده با چه هدفي، مخاطبان مختلف چگونه درك مي كنند و چرا متفاوت درك مي كنند و در نهايت اينكه چه سبك زندگي و ارزش ها و نظراتي در آن توليد رسانه اي انتقال يافته و يا حذف مي شود، سوالاتي است كه دانش آموز در پايان كتاب، مي تواند به تجزيه و تحليل آنها بپردازد.
وي اضافه كرد: اين كتاب شامل پنج فصل است كه در فصل اول در قالب تمرين براي دانش آمواني كه سبك شناخت آنها كلي نگر است اين پنج سوال به صورت يك جا آورده شده است و در فصل دوم تا پايان فصل پنجم روي يكي از سوالات متمركز شده و دو سوال فرستنده يك پيام رسانه اي كيست و هدف از فرستادن چيست؟ مطرح شده است.
رييس گروه تفكر دفتر برنامه ريزي و تاليف كتاب هاي درسي ابتدايي و متوسطه نظري اظهار داشت: در فصل چهارم دانش آموز با ويژگي هاي مخاطب فعال آشنا مي شود و به جاي ارايه تعريف از ويژگي هاي يك مخاطب فعال، پنج ويژگي به يك جدول خودارزيابي تبديل شده است.
دانشور تصريح كرد: در فصل پنجم كتاب نيز بحث سبك زندگي ارايه شده تا دانش آموزان با رسانه ها و نحوه انتقال ارزش ها و سبك زندگي در توليدات رسانه اي و مولفه هايي همچون آرايش، پوشش، پيرايش، لوازم زندگي، آداب و رسوم آشنا شوند و در پايان نيز به رژيم مصرف رسانه اي پرداخته شده است.
فراهنگ**1883**1027‌**خبرنگار: مريم جلوداران**انتشار دهنده: محمدجواد دهقاني