«بینالی یلدریم» نخست وزیر تركیه به تازگی در یك سخنرانی در نشست گروه پارلمانی حزب خود در آنكارا گفت: تركیه در حال تبدیل شدن به یك ترمینال انرژی است و امضای توافقنامه خط لوله گاز میان تركیه و روسیه نیز تلاشی در جهت همین مسیر است.
سخنان نخست وزیرتركیه در حالی است كه براساس اعلام كارشناسان منطقه ای، تركیه با امضای این توافق چندین هدف را همزمان دنبال می كند و به دنبال تغییر آرایش اقتصادی منطقه با هدف تامین منافع راهبردی است.
الف) تسهیل صادرات گاز به اروپا: تركیه در سالهای اخیر خریدار اصلی گاز ایران به شمار می رود و سالانه نزدیك 10 میلیارد مترمكعب صادرات گاز از كشورمان وارد می كرد. برغم اینكه در سالهای اخیر، كاهش قیمت گاز در بازارهای جهانی، توجیه اقتصادی صادرات گاز از طریق خط لوله را با ابهام مواجه ساخته است، فواید راهبردی و اقتصادی این گزینه، اما، موجب شده تا همچنان انعقاد این گونه توافقنامه های راهبردی از اهمیت بالایی برخوردار باشد.
تركیه با احداث خط لوله «ترك استریم»، گاز روسیه را به اتحادیه اروپا صادر خواهد كرد. پروژه خط لوله گازی ترك استریم از دو خط متشكل خواهد شد و در مجموع دارای 31.5 میلیارد متر مكعب ظرفیت خواهد بود.
یكی از این خطوط انتقال به تركیه منتهی شده و نیازهای گازی تركیه را تامین خواهد كرد، خط دیگر نیز گاز روسیه را از طریق خاك تركیه به اروپا انتقال خواهد داد.
این امر فواید سیاسی و اقتصادی بسیاری برای تركیه به همراه خواهد داشت. نخست آنكه تركیه از سود سرشار و گشایش اعتبارات خارجی مرتبط با شركت های گاز خود بهره مند خواهد شد و مناسبات اقتصادی این كشور با كشورهای اروپایی افزایش خواهد داشت. از سوی دیگر، اما، كنشگری سیاسی و ژئوپلتیكی تركیه در ارتباط با تحولات اتحادیه اروپا رشدی مضاعف خواهد داشت و این امر دست تركیه در روند برقراری مناسبات سیاسی با كشورهای عضو اتحادیه اروپا را بازتر می كند.
روابط تركیه و اتحادیه اروپا از 15 ژوئیه امسال یعنی پس از كودتای نا موفق علیه رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری تركیه رو به تیرگی گذاشته است.
حكومت آنكارا خواهان لغو روادید برای شهروندان این كشور به كشورهای عضو اتحادیه اروپا است و این در حالیست كه بروكسل، تركیه را به تحقق شرایط لازم در مراحل ائتلاف اروپایی فراخوانده است.
تركیه قصد دارد سهمی از بازار انرژی این منطقه مهم اقتصادی را در اختیار گرفته و تا چند سال آینده، زیرساخت و خطوط لوله صدور گاز به قاره سبز را آماده كند.
نهاد های اقتصادی تركیه به خوبی می دانند كه راهكارهایی مانند استفاده از خطوط لوله جدید انتقال و همچنین مشاركت با سایر تولیدكنندگان گاز در منطقه برای صادرات گاز به اروپا، می تواند موانع اقتصادی پیش روی این كشور را تا حدودی رفع نماید.
ب ) تامین مصرف داخلی گاز كشور: تركیه با احداث این خط لوله جدید، تامین مصرف گاز داخلی خود را در دستور كار خود قرار داده است. از نگاه تركیه، یكی از مهم‌ترین موضوعات در تحقق اهداف اقتصادی خود، تامین مصرف مورد نیاز در كشور است. در این میان اتخاذ برخی سیاست‌هایی كه بتواند گاز مصرفی را با هزینه كمتری به داخل خاك تركیه منتقل كند ضروری به نظر می رسد.
تركیه كه پیشتر با خرید محموله های گاز مایع، تقریبا 98 درصد گاز مورد نیاز خود را وارد می كرد. تركیه از بزرگ‌ترین وارد‌كنندگان گاز مایع از قطر بوده است كه با احداث خط لوله جدید، میزان گاز مایع این كشور كاهش و واردات گاز طبیعی این كشور از روسیه افزایش خواهد یافت.
اطلاعات موجود گویای این واقعیت است كه در حال حاضر و باوجود آنكه تركیه به احداث خط لوله جدید اقدام می‌كند اما میزان مصرف گاز این كشور رو به افزایش است و همین امر موجب شده است سیاست های آنكارا در حوزه واردات گاز مصرفی تغییر یابد.
ج) راهبرد « نزدیكی به روسیه» و تلاش برای بازیابی جایگاه سیاسی: رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور تركیه در نشست خبری مشترك با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود گفت: یك گام مهم، بررسی توافق نامه گازی «ترك استریم» بود. امضای این توافق نامه تاثیر به سزایی در تسریع روند اجرایی آن خواهد داشت. مطمئنم كه روند عادی سازی روابط میان روسیه و تركیه همچنان ادامه خواهد داشت.
تلاش های تركیه برای نزدیكی به روسیه در حالی است كه سیاست های گذشته این كشور در موضوع سوریه موجب افزایش نگرانی های منطقه ای شده است واین كشور قصد دارد با نزدیكی به روسیه راهبرد سیاسی خود را به نفع تثبیت موقعیت كنونی دولت سوریه تغییر دهد تا شاید بتواند در نزد ملت های منطقه جایگاه خود را بازیابد.
پوتین٬ رئیس جمهور روسیه نیز در نشست خبری مشترك با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور تركیه كه پس از امضای توافق نامه «ترك استریم» صورت گرفت، ضمن تبریك به وی به خاطر برگزاری موفقیت آمیز بیست و سومین كنگره انرژی، اظهار داشت: بر سر عادی سازی روابط دوجانبه به توافق رسیدیم.
آنكارا با افزایش مناسبات اقتصادی و سیاسی خود با روسیه، می تواند از فضای سازنده ای كه در حل سیاسی بحران سوریه در تعامل با روسیه و همكاری با ایران فراهم شده است، می تواند نقش خود را در معادلات سیاسی و نظامی سوریه به طور موثرتری ایفا كند.
تركیه بعداز عملیات سپر فرات تركیه در شمال سوریه و همراهی نكردن آمریكا با این كشور و نیز افزایش نگرانی های فزاینده این كشور از طرح ایجاد منطقه كردنشین در مرزهای خود با سوریه، راهبرد نزدیكی به روسیه را با جدیت بیشتری دنبال می كند.
به هر روی، اجرای این توافق گازی و نزدیكی تركیه به روسیه نشان از روند مثبت تحولات منطقه به نفع دولت و ملت سوریه است. اجرای این توافقنامه راهبردی، بی تردید، نقش مهمی در روند تحولات منطقه و حل تنش های سوریه خواهد داشت.
بنابر آنچه گفته شد، آنكارا با اجرای این توافق علاوه بر تامین نیازهای اقتصادی خود و افزایش مناسبات سیاسی و اقتصادی خود با اروپا، می كوشد با بهره گیری از ظرفیت های سیاسی و اقتصادی منطقه، نقش سازنده و موثر خود درپایان دادن به بحران سوریه را ایفا نماید.
خاورم**9377** 1144 گزارش: حمید اوضح *انتشار دهنده: علیرضا جباری
تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۳۹۵ - ۱۴:۳۹
تهران - ایرنا - توافقنامه خط لوله گاز میان تركیه و روسیه موسوم به «ترك استریم» كه طی آن قرار است گاز روسیه به تركیه انتقال یابد از سوی وزرای انرژی تركیه و روسیه در استانبول در حضور روسای جمهور دو كشور به امضا رسید. در حال حاضر و با نهایی شدن این توافقٰ، بررسی دقیق موضوع راهبردی انتقال گاز به تركیه و تاثیر مستقیم و غیرمستقیم آن بر تحولات منطقه ذهن بسیاری از افكار عمومی منطقه و جهان را به خود معطوف كرده است.