واكاوی روابط فرا زناشویی و نقش فضای مجازی در آن

اما زن در دنیای مجازی شیفته سخنان و پست هایی شده كه طرف مقابل در صفحه مجازی خود قرار داده و عجیب كه ارتباط با جنس مخالف در دنیای مجازی را مانند دنیای واقعی ، غیراخلاقی نمی داند.
این روزها از بین صحبت های دوستان و آشنایان و حتی صفحات روزنامه به وفور با موارد خیانت بین زوج ها و روابط فرازناشویی برخورد می كنیم كه در آن، یكی از زوج ها با خیانت خود موجب فروپاشیدن خانواده شده است.
در برخی از موارد خیانت بین زوج ها ، این مساله حتی منجر به قتل نیز شده است ؛ خیانتی كه برخی افراد دلیل آن را در مسائلی مانند فضای مجازی و ماهواره جستجو می كنند اما واقعا تا چه اندازه فضای مجازی در روابط فرازناشویی نقش دارد.
از سوی دیگر امسال یكی از پنج هدف مهم مقابله با آسیب های اجتماعی در كشور، مقابله با مفاسد اخلاقی و اجتماعی از جمله مقابله با خیانت و روابط فرازناشویی ، است پدیده ای كه هرچند در كشور بحرانی نیست اما گویا آنقدر قابل توجه هست كه برای مقابله با آن برنامه ریزی شود.
انوشیروان محسنی بندپی رئیس سازمان بهزیستی اخیرا گفته بود كه مقابله با مفاسد اخلاقی و اجتماعی مانند روابط نامشروع از برنامه های اصلی بهزیستی است.
طی ماه های اخیر نیز برخی جامعه شناسان كشور نیز نسبت به افزایش آمار خیانت زنان هشدار دادند و از سوی دیگر با توجه به اینكه از هر 2.2 ازدواج در شمال شهر تهران و 6 ازدواج در روستاهای این استان منجر به طلاق می شود برخی علت آن را شبكه های اجتماعی و فضای مجازی می دانند.
از این رو دكتر منصور فتحی ، عضو هیات علمی مددكاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی در كارگاه فرصت ها و چالش های فضای مجازی با محوریت زنان و خانواده در دانشگاه علوم بهزیستی به واكاوی روابط فرازناشویی و نقش فضای مجازی در آن پرداخته است.

**تاثیر فضای مجازی بر روابط زوجین
عضو هیات علمی مددكاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی می گوید: فضای مجازی ، عرصه تبادل اطلاعات را برای ما فراهم كرده اما اگر بخواهیم بر چالش های آن تمركز كنیم یكی از این چالش ها عدم آشنایی خانواده ها با فضای مجازی است.
منصور فتحی می افزاید: مشغول شدن در فضای مجازی ، ارتباط زوج ها را كم رنگ می كند ؛ البته در خیانت های فرازناشویی، نارضایتی زناشویی و عوامل كلان اجتماعی نقش دارند اما شبكه های اجتماعی به عنوان تسهیل گر در این بین نقش ایفا می كند.
وی خاطرنشان می كند: برخی زوج ها از زندگی خود راضی هستند اما به خاطر ماهیت فضای مجازی و اینكه این فضا فرصت تعامل با جنس مخالف را فراهم می كند، به حوزه روابط خارج از ازدواج كشیده می شوند.
وی ادامه می دهد: البته قبل از ورود شبكه های اجتماعی نیز شاهد كاهش روابط بین زوج ها بودیم اما اكنون اگر زوج ها وقتی پیدا كنند آن را صرف گشت و گذار در فضای مجازی می كنند كه موجب سردی عاطفه می شود.

**استفاده افراطی ایرانیان از شبكه های اجتماعی
عضو هیات علمی مددكاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اعتیاد به شبكه های اجتماعی تصریح می كند: ایرانیان به شكل افراطی از فضای مجازی استفاده می كنند.
فتحی می افزاید: میزان مصرف كاربران ایرانی از شبكه های اجتماعی بسیار بالا است و در این زمینه در رتبه اول دنیا قرار داریم این درحالی است كه میزان مطالعات و تعامل های چهره به چهره به شدت كم است.

** تعامل ها در فضای مجازی عمق ندارد
عضو هیات علمی مددكاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان می كند: یكی از چالش های دیگر فضای مجازی نقض حریم خصوصی است؛ در بسیاری از مواقع ، عكس های خانوادگی خود را به اشتراك می گذاریم.
فتحی می گوید: فضای مجازی می تواند موجب انزوا و دورماندن از محیط واقعی شود ؛ هرچند فضای مجازی، فرصت تعامل را برقرار می كند اما تعامل ها در این فضا، عمق ندارد.

**از اغفال تا واكنش های اعتراضی
عضو هیات علمی مددكاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اغفال در فضای مجازی می گوید: اغفال در دنیای واقعی ، عمدتا از سوی مردان دیده می شود ؛ این مساله می تواند در فضای مجازی نیز رخ دهد و زمینه روابط فرازناشویی را فراهم كند.
فتحی می افزاید: فضای مجازی ، اعتماد بین زوج ها را متاثر می كند ؛ هنگامی كه یكی از زوج ها بطور افراطی از شبكه های اجتماعی استفاده كند موجب برانگیختن واكنش های اعتراضی می شود.
وی تصریح می كند: این واكنش های اعتراضی خود را از یك تذكر ساده تا ابراز احساس نارضایتی و شكایت ، نشان می دهند.
وی ادامه می دهد: وقتی كه یكی از زوج ها درگیر شبكه های اجتماعی است ، مجبور است برخی مسائل را پنهان كند این مساله موجب بروز بی اعتمادی بین زوج شده و زمینه سوء ظن و شك را به وجود آورده و در نهایت به فروپاشی روابط خانوادگی می انجامد.
به گفته این عضو هیات علمی مددكاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی ، بررسی ها نشان می دهد كه یكی از دلایل گرایش زنان به روابط فرازناشویی ، نارضایتی عاطفی است و فضای مجازی روابط عاطفی و جنسی را كمرنگ كرده و زن و شوهر را به روابط فرازناشویی سوق می دهد.
فتحی اضافه می كند: یكی دیگر از چالش های پرداختن زوج ها به فضای مجازی این است كه این مساله ایجاد اضطراب و نگرانی در یكی از زوج ها می كند و همواره نگران است كه آیا همسرش در شبكه های اجتماعی با كسی ارتباط دارد و ادامه این روند، سوء ظن ها را تقویت می كند.
وی یادآور می شود: دلایلی كه موجب می شود فرد به سمت ارتباطات فرازناشویی و خیانت برود ، نارضایتی عاطفی ، ویژگی های فردی و عوامل اجتماعی است و شبكه های اجتماعی در این بین، نقش تسهیل گر را دارند.

**آسیب های فضای مجازی و چند پیشنهاد
عضو هیات علمی مددكاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی می گوید: برای جلوگیری از آسیب های فضای مجازی در خانواده ها بهتر است كه به خانواده ها و به ویژه زوج ها آموزش دهیم كه چگونه از فضای مجازی استفاده كنیم؛ از سوی دیگر آموزش روابط زوجین و ترویج فرهنگ مشاوره در این بین ، بسیار مهم است.
فتحی می افزاید: بطورمثال در بسیاری از مواقع علت كشیده شدن افراد به روابط فرازناشویی این است كه یكی از زوج ها، مسائل و مشكلات خود را با دیگرانی كه متخصص این امر نیستند ، در فضای مجازی به اشتراك می گذارد.
وی تاكید می كند: بنابراین باید با برنامه ریزی در سطح كلان برای اوقات فراغت خانواده ها ، تدبیری اندیشید.
فتحی در پژوهشی با عنوان «تاثیر فضای مجازی بر روابط زوجین» نیز تاكید كرده است كه شرایط اجتماعی در جامعه ما به دلیل گسترش روز افزون ارزش های مدرن از طریق ارتباطات و رسانه های جمعی به طور مداوم در حال تغییر است و امكان تعامل بین دو جنس از طریق فضای مجازی یعنی اینترنت و تلفنی (تلفن همراه) افزایش یافته و اگرچه معرفی شبكه های مجازی به عنوان عامل زمینه ساز روابط خارج از ازدواج خطای بزرگی محسوب می شود اما از طرفی نمی توان از نقش تسهیل گری و ایجاد فرصت آن برای بی وفایی غافل ماند.
اجتمام(5)**9185*گزارش از سادات حسینی خواه
1418 ** انتشار: مریم برزآبادی