جا‌خالی شورای شهر در تغییر كاربری باغات قصردشت

در این یادداشت آمده است:باغات قصردشت به عنوان میراث گرانبهای گذشتگان از نظر زیست‌محیطی، تاریخ، سیمای شهری و اقتصادی اهمیت غیر قابل انكاری برای شیراز دارد. صد سال پیش مساحت این باغات نزدیك به 3 هزار هكتار بود اما با گسترش شهر و شهرنشینی و تغییر كاربری ناشی از روند فزاینده گسترش ساخت و ساز هر روز بیش از روز قبل تیشه به ریشه درختان این باغ‌ها زده شد. در آغاز دهه هشتاد مساحت حوزه استحفاظی باغ‌های قصردشت حدود یك هزار هكتار باغ حفاظت شده تخمین زده شد و این كاهش چشم گیر نشان می‌دهد كه نسل های پسین میراث‌داران خوبی برای یادگاری‌های نسل‌های پیشین نبوده اند.
از سال 1370 تا كنون همواره تمهیداتی جهت حفظ و نگهداری نگین سبز شیراز اندیشیده شده ولی مهم‌ترین و اثربخش‌ترین این تلاش‌ها، طرح ساماندهی باغات قصردشت است كه در سال 1379، پس از ارائه توسط مشاور و طی مراحل قانونی به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری رسید و ابلاغ شد. در این طرح هر‌گونه تفكیك، تغییر كاربری و ساخت و ساز در باغات حفاظت شده ممنوع شده است.
براساس مصوبات ابلاغی باغات قصردشت، در جهت حفظ بخش پر‌اهمیت‌تر باغات به پنج گروه با ضوابط و مقررات ویژه دسته‌بندی شده‌اند. در این دسته بندی گروه‌های دو و سه عملاً از حوزه مداخله ستاد آبادگری باغات خارج می‌شوند. گروه چهار نیز عمدتاً با رویكرد حفظ وضع موجود نسبت به دو گروه یك و پنج از مداخله كمتری برخوردارند؛ به استثنای مواردی كه بر حسب شرایط منطقه و به تشخیص كمیسیون ستاد و كار گروه تخصصی، قابلیت توسعه به صورت افزایش تراكم و افزایش سطح اشتغال را دارا هستند. اما گروه های یك و پنج از بیشترین اهمیت و توجه برخوردارند. گروه یك با رویكرد حفظ، نگهداری و ارتقای وضعیت از طریق تملك عمومی و گروه پنج با رویكرد تغییر كاربری و پرداخت عوارض ارزش افزوده در جهت تأمین هزینه كمك باغات پروه یك مورد توجه ویژه قرار دارد.
در دو ماه اخیر تغییر كاربری قطعه زمینی واقع در گروه یك باغات قصردشت در دستور كار شورای اسلامی شهر شیراز قرار گرفته كه متأسفانه از ابتدای امر به نظر می‌رسد بی اطلاعی وعدم اشراف كافی به دستورالعمل‌های نافذ در این رابطه بر مصوبات شوراییان تأثیر فراوانی داشته است.
با آنكه مصوبه اولیه شورای شهر شیراز توسط فرمانداری، مهر عدم تأیید خورده است امّا در اقدامی تأمل‌برانگیز شورا مصوبه برگشت داده شده از فرمانداری شهرستان شیراز را دوباره با اصلاحاتی به تصویب می‌رساند. مصوبه اصلاح شده كه به صورت مشروط به تصویب رسید و شرط آن اخذ تغییر كاربری از كمیسیون ماده پنج می‌باشد باز هم توسط فرمانداری به شورا بازگشت داده می‌شود در حالی كه علت این عدم تأیید آن است كه به ظن فرمانداری شورا نمی‌تواند مصوبه مشروطی به تصویب برساند! این بار شورای اسلامی شهر شیراز بدون آنكه مصوبه را اصلاح و یا ابطال كند آن را به شهرداری ابلاغ می‌كند تا شهرداری موظف شود جهت تغییر كاربری این قطعه زمین اقدامات اداری را آغاز كند!
در این میان چند نكته وجود دارد:
نكته اول: ایراد اعلام شده از سوی فرمانداری شیراز بر مصوبه مذكور رفع نشده و این مصوبه كه مهر تأیید ندارد به شهرداری با تعبیر شخصی شوراییان ابلاغ می‌شود كه این خود امری فرا قانونی است. شورا در صورتی می‌تواند مصوبه ای را به شهرداری ارجاع دهد كه مهر تأیید نهاد نظارتی یعنی فرمانداری شهرستان را داشته باشد. لذا این عمل فی نفسه غیر قانونی است.
نكته دوم: اساساً شورای اسلامی شهر شیراز حق هیچگونه دخل و تصرفی در تغییر كاربری باغات قصردشت در گروه یك را ندارد. طرح جامع باغات قصردشت براساس پیشنهادات كمیسیون ماده 5 مورخ 25 / 8 /77 شهر شیراز و به منظور حفظ و حراست از مجموعه باغات مذكور، تهیه و مرحله اول آن در تاریخ 7 / 9 / 79در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به تصویب رسیده است و در تاریخ 16 / 9 / 79 توسط معاون وزیر مسكن و دبیر شورای عالی وقت به استانداری فارس ابلاغ و براساس آن شهرداری شیراز به عنوان سازمان اجرایی طرح و استاندار فارس و رییس شورای شهر‌سازی به عنوان ناظر و مسؤول حسن اجرای كامل و دقیق مصوبه تعیین شده اند.
براساس این طرح در باغات و اراضی گروه یك محدوده طرح جامع، تفكیك، تغییر كاربری، ساخت و ساز ممنوع بوده و باغات و زمین های این گروه در اولویت تملك عمومی قرار دارند. همچنین درحداكثر 220 هكتار از باغ ها و زمین های مزبور طرح گردشگری با ضوابط خاص شامل پرورش گل و گیاه، باغ تفریحی و باغ گیاهشناسی، باغ موزه، باغ ورزشی، سینما، آمفی تئاتر زمستانی و تابستانی، هتل و متل، رستوران، تالار برگزاری مراسم سخنرانی و جشن و نمایشگاه هنری قابل اجرا است.
شهردای موظف است جهت حفظ باغات گروه یك به تملیك عمومی این اراضی بپردازد. اینكه در پلاك مذكور شرط تملك برای شهردای تبدیل آن به مؤسسه فرهنگی مذهبی گذاشته شده است جای سؤال دارد و باید پرسید بر چه اساسی مسؤولان و مدیران حقوقی شهرداری در طی مراحل تملك پلاك مذكور شرط مالك اصلی را باید بپذیرند!
نكته سوم: شورا و شهرداری حق تغییر كاربری پلاك مذكور را ندارند. اینكه چرا شورای اسلامی شهر در آخرین ماه‌های فعالیت خود این چنین شتاب زده به دنبال تغییر كاربری و صدور مجوز برای پلاك مذكور است سوالات متعددی را در اذهان بوجود می آورد!
صراحت مصوبات شورای عالی شهرسازی كه باغات گروه یك باید با رویكرد حفظ، نگهداری و ارتقای وضعیت موجود از طریق تملك عمومی مدیریت شوند بدان معنا است كه اگر پلاك مذكور در اثر غفلت مالك به زمین بایر تبدیل شده است باید به صورت فضای سبز و مشجر احیا شود نه اینكه به بهانه عدم وجود درخت در آن، مسیر تبدیل این زمین به ساختمان از سوی شورای اسلامی شهر تسهیل شود!
نكته چهارم: در گزارش تشكیل، عملكرد و برنامه های ستاد آبادگری باغات قصردشت به شورای شهر در دی ماه 1394 صراحتاً قید شده است كه یكی از برنامه های این ستاد پیگیری قضایی، اعمال جریمه و تعهد احیای باغ توسط مالك و در صورت عدم تمكین یا غیاب مالك اخذ دستور خلع‌ید موقت مالكان متخلف و سهل‌انگار درنگهداری باغات و حفاظت از آنها توسط شهرداری عنوان شده است. همچنین این گزارش ممانعت از هر گونه تفكیك، تغییر كاربری، ساخت و ساز در باغات و پیگیری تفكیك ها و افرازهای غیر‌مجاز از اداره‌ها و مراجع ذی‌ربط خارج از شهرداری را به عنوان یكی از برنامه های ستاد آبادگری باغات مطرح كرده است.
حال سؤال اینجاست چگونه می‌شود شهرداری برای سایر مالكان موضوع تخلفات را بسیار سخت‌گیرانه پیگیری می كند اما شورای شهر با اصراری تأمل‌برانگیز این چنین به دنبال تغییر كاربری یك پلاك در بهترین نقطه باغات قصردشت است و با آنكه مصوبه اخیرش تأیید فرمانداری شیراز را ندارد، شهرداری را ملزم به پیگیری موضوع تغییر كاربری می كند. در این اگر تخلفی صورت پذیرفته باشد آنگاه از عهده شورا خارج است و به نظر می رسد با این نوع عملكرد شورای اسلامی شهر در نظر دارد در موضوع تغییر كاربری پلاك مذكور تعهدی نپذیرفته و جاخالی دهد!
7368 / 2027
دریافت كننده: حمیدرضا خلیقی ** انتشاردهنده: سیداحمد نجفی