به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، سیدعباس عراقچی عصر دوشنبه در نشست 'چالش‌های هیدروپلیتیك ایران و دیپلماسی آب' در مركز بررسی‌های استراتژیك ریاست جمهوری افزود: امروز مساله آب جهانی شده است؛ این ها مسوولیت ما در وزارت خارجه را سنگین می كند و چه بسا ضرورت دارد نهادهایی در این زمینه برای بررسی مساله آب در وزارت خارجه و دیگر نهادها تشكیل شود.
وی اضافه كرد: امروز مسایل زیادی از جمله آب و گرمایش زمین به موضوع امنیت و صلح بین‌المللی تبدیل شده است و این مسایل در كنار مساله تروریسم قرار گرفته است؛ بنابراین مساله آب فراتر از اختیار و توان حاكمیت كشورهاست.
عراقچی تاكید كرد: امروز اگر خاورمیانه آب نداشته باشد، مهاجرت مردم از این منطقه به سمت اروپا را شاهد خواهیم بود و می بینیم این مساله تبعات بین المللی و منطقه ای خواهد داشت و از این زاویه، به آن به عنوان موضوع صلح و امنیت بین‌الملل نگاه می‌شود.
عراقچی با بیان این كه تنها بخش كوچكی از دیپلماسی آب به آب‌های فرامرزی اما بخش قابل توجهی از آن به مدیریت آب‌های داخلی اعم از سطحی و زیرزمینی بر می گردد گفت: میانگین سالانه باران در ایران 10 تا 15 درصد نسبت به 10 سال گذشته كاسته شده است و در مقابل، رشد جمعیت را داشته ایم و از جمله پر مصرف ترین كشورها هستیم. این آمارها ما را به سرعت وارد بحران آب در آینده می‌كند.
وی با یادآوری این كه به لحاظ كاری و علاقه شخصی به بحث آب و دیپلماسی آب وارد شدم، به نگرانی‌ها از بابت كم آبی در آینده و بحران آب اشاره و اظهار كرد: ایران جزو كشورهای خشك و نیمه خشك خاورمیانه است و تا سال 2025 تعداد كشورهای خشك افزایش می یابد و ایران یكی از كشورهای نیمه خشك محسوب می‌شود.
عراقچی در خصوص منازعات داخلی بر سر آب گفت: درگیری‌ها بر سر آب در مناطقی مانند اصفهان و مناطق مركزی را در اخبار می‌شنویم؛ در بحث زاینده رود چالشی كه این استان با شهرهای جنوبی و اهواز دارد. چند هفته پیش برای سخنرانی در كرج بودم اما همه در آن مراسم به بحث آب اشاره كردند و گلایه داشتند كه بین سد كرج و طالقان هستیم و آب را به تهران می‌دهند. این‌ها نشانه‌های خوبی نیست و این نگرانی‌ها می‌تواند شكل جدی به خود بگیرد.
وی ادامه داد:معتقدم در تنش‌های فرامرزی میزان همكاری ها بر سر آب نسبت به تنش‌ها و درگیری‌ها بیش تر است و به نظر در نهایت ملت‌هایی كه بر سر آب درگیر هستند به سمت همكاری می‌روند و در اینجاست كه دیپلماسی آب مطرح شده و كاركرد پیدا می‌كند.
معاون وزیر خارجه همچنین در بحث تجارت آب یا آب‌های مجازی گفت: آب مجازی میزان آبی است كه در مسیر تولید یك كالا استفاده می‌شود و در بحث محصولات كشاورزی مطرح است. در این فرایند اگر كشور كم آبی هستید نباید محصولاتی كه نیاز به آب زیاد دارد را تولید كنید. دیپلماسی آب كشورها به این سمت رفته است كه چه كالایی را در كشورشان تولید و چه كالاهایی را وارد كنند. همیشه در ایران این تفكر بوده كه در گندم باید خودكفا باشیم اما از نگاه دیپلماسی آب آیا بهتر نیست كه گندم را در قزاقستان تولید كنیم و بخریم و در كشور محصولاتی تولید كنیم كه نیاز به آب زیادی نداشته باشیم البته در این مقولات مسایل امنیتی و سیاسی استراتژیك مطرح است.
عراقچی بر ضرورت صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف آب تاكید و یادآوری كرد: ژاپنی‌ها در این زمینه سرآمد هستند و شیوه‌های مدیریتی و تكنولوژی‌های قابل توجه‌ای دارند. مثلا در طول تابستان در تمام اداره‌ها كولرها روی دمای 28 درجه است و تا دمای هوا به این درجه نرسد كولرها روشن نمی‌شود. بنابراین حجم صرفه‌جویی بسیار بالاست و این صرفا یك تصمیم مدیریتی است.
عراقچی در بخش دیگری از سخنانش در خصوص توافق پاریس اظهار داشت: پروژه های متعددی در سطح بین المللی برای به حداقل رساندن گازهای گلخانه ای وجود دارد كه تعداد زیادی از آنها به پروژه های آبی مربوط می شود و كشورهای پیشرفته آماده كمك به اجرای این پروژه ها هستند.
وی با اشاره به اجرایی شدن توافق پاریس از 4 نوامبر امسال گفت: كشورهای پیشرفته سالانه 100 میلیارددلار به پروژه هایی اختصاص می دهند كه در كنترل گرمایش زمین و كاهش آن نقش دارد و دیپلماسی ما باید در راستای استفاده از این منابع قرار گیرد.
معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزیر امور خارجه با بیان این كه دیپلماسی آب را باید فراتر از دیپلماسی آب های فرامرزی ببینیم اظهار داشت: موضوع آب كاملا جهانی شده و امروز باید بر روی موضوعاتی همچون آب مجازی به طور جدی كار كرد.
عراقچی خاطرنشان كرد: ما باید در وزارت خارجه نگاه جدیدتری به مقوله آب داشته باشیم و چه بسا نیاز به تجدید ساختار و یا ایجاد ساختار جدیدی در این وزارتخانه برای مدیریت دیپلماسی آب در سطح كلان وجود داشته باشد.
وی همچنین در خصوص بحث انتقال آب اظهار داشت: انتقال آب علیرغم بحث هایی كه می شود كار آسانی نیست. در این باره با كشورهای ازبكستان و تاجیكستان برای واردات آب مذاكراتی كرده ایم كه این هم مشكلاتی دارد و در عمل هم این مذاكرات پیش نرفت.
معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزیر امور خارجه افزود: افغانستان بین ما و این دو كشور قرار دارد و انتقال آب نیازمند احداث كانال هایی است كه از افغانستان می گذرد و آنها هم سهم خود را می خواهند. این ایده، ایده به ظاهر جذابی است ولی در واقع امر، برای پیمانكار خوب است.
عراقچی در ادامه به بهینه سازی مصرف آب و لزوم استفاده از تجارب كشورهای صاحب تجربه اشاره كرد و گفت: ژاپنی ها بزرگترین تخصص را در بهینه سازی منابع آب و انرژی دارند و در این زمینه هم از ابزارهای تكنولوژیك و هم از شیوه های مدیریتی بهره می برند.
وی با بیان این كه موضوع آب امروزه ابعاد جدیدی پیدا كرده است به موضوع تجارت آب و آب های مجازی اشاره كرد و گفت: تعبیر آب های مجازی نخستین بار در سال 1993 به كار گرفته شد و منظور از آن، میزان آبی است كه در مراحل گوناگون تولید كالا استفاده شده است.
معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزیر امور خارجه یادآور شد: 74 درصد از منابع آب شیرین جهان در بخش كشاورزی استفاده می شود و این در حالی است كه یك پنجم مردم دنیا به آب شیرین دسترسی ندارند.
عراقچی اضافه كرد: تولید یك كیلوگرم غلات بین یك تا 2 هزار لیتر آب نیاز دارد كه این میزان در شرایط نامطلوب به 3 تا 5 هزار لیتر هم می رسد و در چنین شرایطی نباید در كشوری كه كم آب است كالای آب بر تولید كنیم بلكه باید به سمت واردات و صادرات هوشمند كالا و مواد غذایی حركت كرد.
وی تصریح كرد: باید بر اساس نیاز آبی كالاهایی كه در آن مزیت داریم صادر كنیم و كالای آب بر را وارد كنیم. برای ما ایده آل خواهد بود كه در تولید گندم به عنوان یك كالای استراتژیك خود كفا شویم ولی شاید بهتر باشد كه این محصول را وارد كنیم و آب را در مصارف جدی تر استفاده كنیم.
عراقچی گفت: بنابراین واردات و صادرات هوشمند كالای كشاورزی بحث مهمی در دیپلماسی آب است و سیاست خارجی ما هم در این راستا باشد و ماموریت جدید برای سفارتخانه ها تعریف شود كه چه كالاهایی را وارد كنند.
سیام **2021**6084*1449*خبرنگار: داود مرادپور*انتشاردهنده: امیركاردان راد
تاریخ انتشار: ۲۴ آبان ۱۳۹۵ - ۱۷:۵۱
تهران - ایرنا - معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزیر امور خارجه با تاكید بر ضرورت تشكیل نهادهایی در زمینه دیپلماسی آب در این وزارتخانه و دیگر نهادها گفت: دیپلماسی آب را باید فراتر از دیپلماسی آب های فرامرزی دید.