روستاهای گیلان پیر می شوند

به گزارش ایرنا بنا به آمارها، نسبت جمعیت روستایی كشور در سال 1335 ، 70 درصد و شهری 30 درصد بود كه اكنون این نسبت معكوس شده است.
گیلان بعنوان یكی از استان های دارای بیشترین نسبت جمعیت روستایی دارای دو هزار و 754 آبادی است كه از این تعداد، دو هزار و 434 روستا دارای سكنه و 320 آبادی فاقد سكنه اند.
شهرستان انزلی از نقاط گردشگری و سكونتگاه های محبوب مردم با حدود 140 هزار نفر جمعیت تنها 21 هزار نفر جمعیت روستایی دارد. در سال های اخیر 11 مدرسه در غرب شهرستان انزلی به دلیل كمبود دانش آموز تعطیل شدند.

**فقدان برنامه ریزی توسعه پایدار روستاها
رئیس شورای بخش مركزی انزلی كه از بدو تولد تاكنون یعنی 60 سال در روستای علی آباد این شهرستان ساكن بوده، علت اصلی پدیده مهاجرت از روستا به شهر را نداشتن برنامه ریزی توسعه پایدار روستا عنوان كرد.
محمد هادی نژاد روز چهارشنبه در مصاحبه با ایرنا با اشاره به توجه دولت تدبیر و امید به روستا و تلاش برای جلوگیری از روند مهاجرت از روستا به شهر، توزیع ناعادلانه خدمات و امكانات و منابع، عدم سرمایه گذاری پایدار در كشاورزی، خدمات و صنعت و فراهم نبودن بازار كار برای اقشار آسیب پذیر ساكن روستا را از دلایل مهاجرت از روستا به شهر برشمرد.
وی افزود: كاهش رشد جمعیت و زادآوری و اشتغال افراد در شهر نیز از دیگر عوامل كاسته شدن از جمعیت روستایی است.
به گفته هادی نژاد، گرچه در سال های اخیر ساخت و ساز در برخی روستاها افزایش یافته اما این مربوط به گردشگران دارای اقامت موقت در روستاست.

**كمبود امكانات در روستاها
مینا محمدی كارشناس گرافیك محیطی با 22 سال سابقه سكونت در روستای سنگاچین انزلی نیز كمبود امكانات بهداشتی، آموزشی، فرهنگی، ورزشی و رفاهی را از دلایل ترك روستا و اقبال مردم به شهر می داند.
وی امكانات ضعیف مراكز بهداشت ، نبود بانك یا یك دستگاه خودپرداز ، نداشتن سالن ورزشی ، نبود پل عابر پیاده ، وجود مرغداری نزدیك محل سكونت مردم و گرانی آب آشامیدنی تامین شده از محل آب شیرین كن را از مشكلات این روستای دو هزار نفری عنوان كرد.
وی خاطرنشان كرد: از زمانی كه بنیاد مسكن در این منطقه زمین واگذار كرد، عده ای از شهر و اطراف در اینجا ساكن شدند اما این منطقه نیز هنوز فاقد امكانات است.

**كاهش كیفیت زندگی در شهرها
آلن پطروسیان مسئول دوچرخه سواری همگانی كشور كه اكنون در یكی از روستاهای گیلان سكونت دارد، گفت : من بعنوان یك تهرانی نزدیك به سه سال است برای ساده زیستی ، بهره وری اصولی و خدمت به بخشی از طبیعت به یكی از روستاهای حومه بندر زیبای انزلی كوچ كرده ام.
وی اظهار كرد: كلانشهرها دیگر جایی برای زندگی سالم انسان و طبیعت در خود باقی نگذاشته اند و با افت فاحشی در كیفیت فاكتورهای اقتصادی ، اجتماعی ، محیط زیستی ، رفاهی و سلامتی روبه رو هستند .
پطروسیان توسعه ناپایدار زندگی شهری و شهرسازی بی رویه سال های اخیر در ایران و همچنین تعطیلی بخش عمده ای از مشاغل روستایی همچون كشاورزی ، دامپروری ، شیلات و صنایع دستی را موجب كوچ اجباری روستائیان به كلانشهرها و مخصوصا پایتخت ایران می داند.
وی خاطرنشان كرد: در پی آن، زندگی متعادل گذشته شهری به ناچار جای خود را برای اسكان به مهاجران با سطح گسترده ای از تراكم ناپایدار به مرتفع سازی بی رویه ، ساخت بزرگراه های متعدد و توسعه شهرهای خودرو محور داده است.

**تلاش دولتمردان برای حفظ جمعیت روستاها
گیلان با افزون بر 14 هزار كیلومتر مربع وسعت و قریب به دو و نیم میلیون نفر جمعیت، یك میلیون و 76 هزار نفر یعنی 40 درصد جمعیت روستانشین دارد این در حالیست كه متوسط جمعیت روستایی در كشور كمتر از 30 درصد است.
با این همه و برغم تلاش های دولت گرچه روند مهاجرت از روستا به شهر كند شده، اما همچنان باقی است.
استاندار گیلان در مورد اقدامات برای جلوگیری از روند مهاجرت روستانشینان به شهر گفت: انجام فعالیت های عمرانی، افزایش درآمد و در نتیجه بهبود معیشت روستائیان، ایجاد اشتغال در محیط های روستایی ، اقدامات دولت تدبیر و امید بویژه در زمینه دو محصول عمده تولیدی استان یعنی برنج و چای از قبیل افزایش نرخ خرید تضمینی و كنترل واردات باعث كند شدن سرعت مهاجرت روستائیان به شهرها، تثبیت جمعیت در روستاها و بعضاً مهاجرت معكوس شده است.
محمدعلی نجفی اظهار كرد: از مهم ترین برنامه های استان برای اشتغالزایی در روستاها می توان به توسعه صنایع دستی متنوع، انجام كشت دوم در شالیزارها، اشتغال خانگی و خرد ، احیاء و توسعه تولید پیله ابریشم، توسعه فضاهای گردشگری روستایی و بوم گردی و ایجاد واحدهای صنعتی كوچك در روستاها با مشاركت روستاییان اشاره كرد.
وی افزود: ایجاد طرح های بوم گردی، قالی بافی، پرورش ماهی، پرورش زالو، تولید و بسته بندی سبزیجات محلی، رستوران سنتی، توسعه واحد تولید شمع و لوازم تزیینی مستقر در روستاها با تسهیلات قرض الحسنه صندوق كارآفرینی امید به مبلغ 40 میلیارد ریال، زمینه اشتغال 200 نفر از ساكنان روستا را فراهم آورده است.
استاندار گیلان خاطرنشان كرد: شاخص بهره مندی استان در آسفالت راه روستایی در ابتدای دولت یازدهم 41 درصد و هم اكنون 51 درصد، شاخص بهره مندی از گاز در ابتدای دولت 63 درصد و هم اكنون 93 درصد، شاخص بهره مندی جمعیت روستایی استان از آب سالم و بهداشتی در ابتدای دولت 64 درصد و هم اكنون 74 درصد است.
به گفته نجفی، این اقدامات زیربنایی رغبت سرمایه گذاران برای انجام پروژه های اقتصادی در سطح روستاها را افزایش داده است .
استاندار گیلان ادامه داد: نرخ مشاركت اقتصادی بویژه در جامعه روستایی بالاست و از این حیث استان در سال های اخیر همواره رتبه 1 تا 5 بالاترین نرخ مشاركت را داشته است.

**راهكار
توجه بایسته و به دور از شعار به توسعه پایدار و همه جانبه روستاها ، بهسازی شرایط و امكانات رفاهی آبادی ها ، ترویج شیوه های نوین بهزراعی و ارائه تسهیلات مناسب به تولیدكنندگان محصولات كشاورزی ، ایجاد صنایع كوچك متناسب با منطقه از جمله مواردی است كه می تواند موجب حفظ جمعیت روستایی بعنوان تولید كنندگان اصلی محصولات كشاورزی و مواد غذایی شود.
تعیین روزی به نام روز روستا و تخصیص اعتبار برای توسعه بخش كشاورزی ، تعیین سرفصلی برای روستا ، امید به توسعه روستا و جلوگیری از روند مهاجرت از روستا به شهر را افزایش داده است.
جلوگیری از مهاجرت جمعیت از روستا به شهر و تشویق مردم به زندگی در روستاها، علاوه بر افزایش تولید محصولات كشاورزی و خودكفایی در این زمینه عاملی برای حفظ بهتر محیط زیست، كاهش ترافیك و آلودگی هوای شهرها و سلامت بیشتر جمعیت می شود.
فرضیه های تاریخی عامل انقراض تمدن های بزرگ را ازدیاد جمعیت شهری ، كاهش جمعیت روستایی و به تبع آن كمبود تولیدات كشاورزی و مواد غذایی می دانند.
گیلان با دو و نیم میلیون جمعیت، قریب 984 هزار نفر جمعیت روستانشین در دو هزار و 434 آبادی دارد.
مبادا كه آبادی های پر بركت در جغرافیای ایران جای خود را به شهرهای بی حاصل و روزگار سبز روستا، جای خود را به سرنوشت خاكستری كلانشهرهای دود و سیمان و آهن دهد.
گزارش از: گیتی بابایی ** انتشاردهنده: امیرحسین كبیری
6030 / 2007