كاخ گلستان، تنها بناي معماري جهاني پايتخت

به گزارش خبرنگار ايرنا، تهران بيشترين كاخ موزه هاي كشور را در خود جاي داده كه از اين حيث مي توان كاخ موزه گلستان كه در ميدان 15 خرداد واقع شده را يكي از 21 اثر جهاني كشور در سازمان جهاني يونسكو برشمرد.
اين كاخ كه از ارگ تاريخي تهران به جاي مانده، بيش از 200سال قدمت دارد، قدمت ارگ تهران كه محدوده آن از شمال به خيابان خيام از شرق به خيابان ناصر خسرو و از جنوب به خيابان پانزده خرداد و در حوالي ميدان ارگ فعلي واقع شده است.
بخش هاي مختلف كاخ گلستان عبارتند از ايوان تخت مرمر، خلوت كريمخاني، تالار سلام، تالار آيينه، تالار سفره خانه، تالار برليان، عمارت خوابگاه، كاخ شمس العماره، عمارت بادگير، تالار الماس، كاخ ابيض وچادر خانه است، اتاق موزه اين كاخ نيز به سال 1290هجري قمري توسط ناصرالدين شاه و پس از سفر به اروپا و ديدن موزه ها و گالري هاي بزرگ غربي بنا شد تا اشياي نفيس را در آن نگهداري كنند.
با اين وجود هرچند آنچه امروز در اين اتاق مي بينيد در سال 1345به اين شكل تغيير يافته و همچنين نگارخانه هم بخشي از حوض خانه طبقه زيرين تالار سلام است كه براي ارائه آثار نقاشي هنرمندان ايران در دوره قاجار اختصاص يافت.
همچنين ايوان تخت مرمر هم با 65قطعه مرمر در اندازه هاي مختلف از ديدني هاي پرشمار كاخ گلستان محسوب مي شود كه از جمله آثار نمايشي بزرگ و ارزشمند آن اثر(نقاشي) تالار آيينه استاد كمال الملك است.
در صورت بازديد از كاخ گلستان فرصت ديدار از تالار عاج را هم خواهيد يافت، اين تالار در زمان ناصرالدين شاه براي نگهداري هداياي خارجي استفاده مي شد كه تزئينات گچبري و نقاشي تالار بسيار جذاب شبيه به بناهاي دوره زنديه است كه بي اغراق نيست اگر بگوييم مجموعه كاخ گلستان به تنهايي به اندازه همه اماكن گردشگري يك شهر زيبائي و ديدني هاي تاريخي دارد.
عمارت بادگير هم يكي ديگر از اين ديدني هاست كه تالار اين عمارت داراي نقاشي وآيينه كاري هاي جذابي است. اما وجه تسميه اين عمارت، چهار بادگير بلند آن است كه با كاشي هاي آبي، سياه، زرد، معرق و قبه هاي زرين تزئين شده است.
كاخ ابيض از ديگر بخش هاي مجموعه ارزشمند كاخ گلستان است كه با الهام از بناهاي اروپايي دوران ساخته شده كه داراي نمايي سفيد رنگ با گچبري منحصر بفرد است.
موزه مردم شناسي هم كه در سال 1314 در فضائي كوچك و با آثار اندكي شكل گرفت در سال 1347 به كاخ گلستان تغيير مكان داده شد كه اين موزه داراي بنايي 2 طبقه و در برگيرنده صحنه هايي از زندگي واقعي و آداب و رسوم گذشته مردم است.
در ضلع شرقي مجموعه كاخ گلستان عمارت پنج طبقه موسوم به شمس العماره را مي بينيد كه طبقه چهارم و پنجم آن به صورت 2برج مجزا از هم قرار دارد كه در واقع ناصر الدين شاه پس از نخستين سفر خود به اروپا و تحت تاثير ساختمان هاي بلند فرنگي به فكر احداث بنايي مرتفع در تهران افتاد و اين بنا از لحاظ نقشه و نيز تنوع تزئينات داخلي آن و حتي شكل ظاهري، بي نظير و نمونه اي كامل از معماري و هنر و تزئينات داخلي ايران است.
نقشه اين بنا از دوستعلي خان معير الممالك و معماري آن نيز توسط استاد علي محمد كاشي انجام شده است.
اين روزها يكي از عواملي كه اين بناي تاريخي را تهديد مي كند، ساخت و ساز غير قانوني يك و نيم طبقه مجتمع تجاري دلگشا در حريم منظر اين بناي ثبت شده جهاني است كه تذكرهاي جدي از سوي يونسكو مبتني بر خارج شدن اين اثر ارزشمند از فهرست بناهاي جهاني مطرح مي كند كه اگر متوليان شهري و ميراث فرهنگي به اين موضوع بي توجه باشند خارج شدن كاخ گلستان از فهرست جهاني يونسكو به دور از واقعيت نخواهد بود.
حال اگر در اين صورت به فاصله چند دقيقه از هر كجاي تهران كه باشيد در حال و هواي تاريخ و معماري و فرهنگ و هنر ايران قرار خواهيد گرفت و مسحور اين همه زيبايي، جذابيت و شكوه مي شويد.
بناي ارزشمند كاخ گلستان در سال 1334 به شماره 417 در فهرست آثار ملي ايران و در سال 2013 (دوم تيرماه 92)در سي‌وهفتمين اجلاس سالانه در كامبوج، نام اين كاخ كشورمان به فهرست ميراث جهاني اضافه شد.
خبرنگار: امين كمالي فر انتشاردهنده: موسي فعاليان
7247 / 1539