نقشه جامع علمی كشور نیاز به بازنگری و اصلاح دارد

به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، علینقی مشایخی روز چهارشنبه در آیین آغاز به كار ششمین كنفرانس بین المللی و دهمین كنفرانس ملی مدیریت فناوری در پژوهشگاه نفت افزود: با توجه به این كه از سوی فرهنگستان علوم نقد و بررسی نقشه جامع علمی كشور به بنده پیشنهاد شد، در بررسی انجام شده مشخص گردید كه این سند نیاز به اصلاح دارد.
وی بیان كرد: در این نقشه 64 شاخص برای سنجش و عملكرد علم و تكنولوژی كشور تعریف شده است كه بررسی این شاخص ها نشان می دهد كه عملكرد این نقشه خوب نیست.
وی بیان كرد: یكی از این شاخص ها تامین اعتبار تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی است كه متاسفانه بررسی ها بیان كننده كاهش منابع مالی تحقیق و توسعه است و این امر خیلی خوشایند نیست.
مشایخی اظهاركرد: تعداد مقالات از سال 2005 تا 2011 رشد داشته و سپس متوقف شده است و مطالب در خصوص توقف رشد مقالات به لحاظ كیفیت و جهت گیری مقالات بسیار زیاد است، كیفیت آموزش عالی نسبت به تولید مقالات افت كرده است.
به گفته مشایخی، در بررسی انجام شده، رشد تعداد مقالات متوقف شده است، درصد هزینه پژوهش نسبت به تولید ناخالص داخلی كاهش پیدا كرده است و ثبت اختراعات نیز از سال 87 تا 92 كاهش پیدا كرده است.
وی یادآور شد: هدف هایی كه در نقشه جامع علمی گذاشته اند، اهداف كلان نسبتا روشن است، 130 اولویت در این نقشه تعیین شده است و تمام رشته ها در علوم پایه و كاربردی اولویت دارند، در این نقشه اولویت ها براساس فناوری و رشته مشخص شده است و در جهت حل مسایل مشخص نشده است .
وی افزود: در این نقشه سه راهبرد كلان وجود دارد و 73 راهبرد ملی و 224 اقدامات ملی نیز دیده شده است، یكی از این راهبردها به طور مثال همسو كردن سیاست های توسعه صنعتی و اقتصادی كشور به ویژه برنامه های پنج ساله توسعه با سیاست های كلان توسعه علم و فناوری در كشور است.
وی گفت: این راهبرد مشكلاتی دارد، استراتژی تمركز می طلبد، اما این نقشه تمركزی در راهبرد ندارد و درآن همه چیز اولویت دارد، نقشه جامع رشته محور است و استراتژی علم و فناوری تقاضا محور است، بنابراین نقشه جامع باید مسئله محور باشد.
وی با اشاره به این كه نقشه جامع كشور باید بازنگری و اصلاح شود گفت: برای اصلاح و بازنگری باید كمیته ای تشكیل شود، قصد كشور این است كه در علم و تكنولوژی جلو برود و تاكید مقام معظم رهبری نیز بر توسعه علم و تكنولوژی و دستیابی به اقتصاد دانش بنیان است.
مشایخی یادآور شد: باید این چرخه را اصلاح كنیم و برای بهبود آن باید از مسایل و مشكلات شروع كنیم .
وی گفت: توسعه صنایع مبتنی بر هیدرو كربن ها از جمله نفت، گاز و پتروشیمی، حفاظت از منابع آب و محیط زیست ( افزایش بهره وری در تولید، مصرف و بازیافت آب، حفظ جنگل ها، مراتع و سایر منابع طبیعی، تقویت بنیه و صنایع دفاعی، افزایش بهره وری در تولید و مصرف انرژی و ارتقای كیفی نظام آموزشی از ابتدایی تا عالی برخی از اولویت های منبعث از چالش های توسعه است.
وی گفت: در چند سال اخیر در زمینه سلول های بنیادی و تكنولوژی هسته ای و برخی از رشته های خاص از جمله علوم پایه پیشرفت داشته ایم و باید جزء اولویت ها بر اساس منابع و قابلیت ها قرار گیرند.
وی افزود: لازم است اقدامات اصلاحی در راه اندازی سازوكار رشد كه باید در نقشه جامع علمی كشور انجام شود، از طریق تعامل سه نهاد اصلی دانشگاه ها و مراكز تحقیقاتی، دولت و بنگاه های اقتصادی صورت گیرد.
مشایخی بیان كرد: بدون حضور بنگاه های اقتصادی در چرخه رشد علم و فناوری، مسایل توسعه به طور جدی مطرح و پیگیری نمی شود، از فرصت های ایجاد شده بهره گیری نمی شود و منابع كافی برای توسعه علم و فناوری تامین نمی شود.
وی بیان كرد: اصلاح راهبرد علم و فناوری از طریق تبیین مسایل و چالش های محوری توسعه كشور، احصاء قابلیت های رقابتی در تحقیقات علمی محض، تدوین استراتژی مسئله محور برای علم و فناوری در جهت چالش های عمده كشور با تمركز روی چالش ها و نیز تدوین راهبرد منبع محور برای تحقیقات علوم با تمركز روی استفاده از قابلیت ها از جمله اقدامات اصلاحی برای نقشه جامع علمی كشور است.
ششمین كنفرانس بین المللی و دهمین كنفرانس ملی مدیریت فناوری 17 و 18 آذرماه در پژوهشگاه نفت در حال برگزاری است.
علمی ** 9340
خبرنگار: منیر ابراهیمی زاده*انتشار: زهره محتشمی پور