به گزارش ایرنا، ریشه این تصمیم كودتای شكست خورده اما تاثیرگذار شبانه 18 اوت 1991 در اتحاد جماهیر شوروی زمان رهبری میخائیل گورباچف بود كه اركان بلوك حكومت كمونیستی را به لرزه درآورد و در مسیر فروپاشی بدون گریز قرار داد.
با روی كار آمدن گورباچف 54 ساله پس از سران سالخورده اتحاد جماهیر شوروی در سال 1985 به عنوان اولین رهبری كه دوران شكل گیری انقلاب بلشویكی را تجربه نكرده بود، شوك اجرای تغییرهای تدریجی مورد نظر وی در جامعه فوق العاده بسته سبب شد، اختلاف نظرهای گسترده ای بین مسئولان رخ دهد.
گورباچف اجرای همزمان و موازی دو برنامه اصلاحاتی پروستریكا و گلاسنوست سیاسی و اقتصادی را در دستور كار قرار داد كه افزون بر ایجاد تغییرات اجتماعی و استقبال مردمی، مخالفت سران سالخورده و قدرتمندان اتحاد جماهیر شوروی را برانگیخت و سبب شد پیوستگی نظام كمونیستی را بشكند.
همزمان، میل گریز از مركز بوریس یلتسین رییس جمهوری وقت روسیه به عنوان اصلی ترین بخش تشكیل دهنده اتحاد جماهیر شوروی و همچنین مخالفت های وی با گورباچف سبب شد، اختلاف ها و تهدیدها بیشتر شود.
وضعیت نامتوازن و بی ثبات سیاسی اجتماعی پیش آمده، گروهی از بلندپایگان اتحاد جماهیر شوروی را كه نگران تداوم و تشدید این و ضعیت بودند، بر آن داشت با یك برنامه ریزی بسیار محرمانه شب 18 اوت 1991 طرح كودتا را اجرا كنند.
كودتا از سوی هشت عضو بلندپایه حزب كمونیست از جمله ولادیمیر كریوچكوف رئیس سازمان جاسوسی كا گ ب به رهبری گنادی یانایف معاون رییس جمهوری شوروی انجام گرفت كه با بركناری میخائیل گورباچف از رهبری و محبوس كردن وی در استراحتگاه ییلاقی شبه جزیره كریمه در كناره دریای سیاه، كمیته اضطراری اداره كشور را تشكیل بدهند.
انگیزه كودتاچیان، جلوگیری از امضای قرارداد كنفدراسیون اتحاد شوروی بود و اعلام كردند كه گورباچف در رهبری ناتوان است و به همین دلیال وضعیت فوق العاده اعلام شد.
تانك‌ها و دهها دسته نظامی با فرماندهی مقام های كا گ ب به خیابان‌های مسكو سرازیر شدند، اما صدها هزار مخالف كودتا در مراكز حساس دولتی بویژه اطراف خانه سفید محل شورای عالی حكومتی شوروی و همچنین اقامتگاه بوریس یلتسین كه بعدها بنیانگذار روسیه نو شد، سنگربندی كردند كه پس از سه روز رویارویی، كمیته كودتاچیان شكست را پذیرفت.
با وجود بازگشت گورباچف به مسكو و در دست گرفتن دوباره قدرت، اوضاع دیگر به حالت سابق بازنگشت و شكاف های روزافزون سبب شد شوروی با سرعت بیشتری به سوی نابودی پیش برود.
پس از این كودتا، علاقه به فروپاشی شوروی از سطح مردمی فراتر رفت و به رویكرد سیاسیون بلندپایه هم تبدیل شد، بگونه ای كه هشتم دسامبر 1991 رهبران روسیه، اوكراین و بلاروس در یكی از مناطق جنگلی این جمهوری دیدار و پیمانی را امضا كردند كه بر اساس آن كشورهای مستقل مشترك‌المنافع به وجود آمدند و روسیه نیز خود را به عنوان جانشین اتحاد جماهیر شوروی معرفی كرد.
تاثیرهای ویران كننده این كودتا و سپس پیمان بلاروس، عمر 74 ساله شوروی با بیش از 22 میلیون و 400 هزار كیلومتر مربع وسعت متشكل از 15 جمهوری در 28 دسامبر 1991 را با تصویب قانون فروپاشی پایان داد و از دل آن روسیه و 15 كشور مستقل شكل گرفتند كه بزرگ ترین تحول تعیین كننده در نقشه سیاسی و جغرافیایی جهان پس از جنگ دوم جهانی شناخته می شود.
اروپام ** انتشار دهنده: هادی مولوی نیا
تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۵ - ۱۷:۳۶
مسكو - ایرنا - هشتم دسامبر 1991 (17 آذر1370) در اقامتگاه دولت وقت بلاروس در یسكولی واقع در بلاوژسكایا پوشچا، سران این جمهوری و جمهوری های روسیه و اوكراین به پیمان تاسیس اتحادیه كشورهای مشترك المنافع دست یافتند كه 20 روز بعد به مرگ شوروی منجر شد.