تاریخ انتشار: ۲۱ آذر ۱۳۹۵ - ۰۸:۵۳

تهران- ايرنا- روزنامه ايران با درج گزارشي مي نويسد:‌ اين روزها و در شرايطي كه بسياري از كلانشهرهاي ايران درگير آلودگي شديد هوا شده و بسياري از منتقدان را به گلايه واداشته، بسياري از كشورهاي جهان كه در نيمكره شمالي زمين قرار دارند از جمله چين و اغلب كشورهاي اتحاديه اروپا در زير لايه سياهي از دود مدفون شدند كه كارشناسان علت آن را بروز پديده اينورژن و شرايط پايدار جوي در نتيجه سرماي هوا عنوان كرده‌اند.

مژگان جمشيدي در ادامه اين گزارش نوشت:‌ بر اساس گزارش يورونيوز، در بين كشورهاي اروپايي، شهرهاي ايتاليا و مقدونيه در چند روز گذشته آلوده‌ ترين هوا را داشتند و انگليس، آلمان، فرانسه، اسپانيا، بلژيك، روماني، هلند، لهستان و يونان به ترتيب در رده‌هاي بعدي آلودگي هوا قرار گرفتند، اما آمارها نشان مي دهد دو كشور ايتاليا و انگليس همچنان بيشترين آمار مرگ و مير ناشي از آلودگي هوا را در اروپا در هر سال دارند. آلودگي شديد هوا در كشور مقدونيه در چند روز گذشته باعث شد تا سه‌ شنبه گذشته، چند صد نفر از فعالان محيط زيست در پايتخت اين كشور با پرتاب بالن‌هاي سياه رنگ در مقابل دفتر شهردار اسكوپيه تجمع كنند.

فرانسه نيز چند روزي است كه بشدت با آلودگي هوا دست و پنجه نرم مي‌كند. اين كشور كه در هفته‌هاي اخير با بحران آنفلوانزاي فوق حاد پرندگان و ركود شديد در صنعت مرغداري مواجه شده حالا بحران ديگري را در پاريس، ليون و بسياري از شهرهايش سپري مي‌كند. كارشناسان مي‌گويند اين شديد‌ترين آلودگي هوا در كشور فرانسه در 10 سال اخير است. از اين‌رو مقام هاي فرانسوي از هفته گذشته طرح محدوديت تردد خودروها بر اساس پلاك‌هاي زوج و فرد را در شهرهاي آلوده از جمله پاريس و ليون به اجرا آوردند و بر اساس آن تردد خودروهاي با پلاك زوج در روزهاي فرد و بالعكس در تمامي نقاط شهر ممنوع اعلام شده است و متخلفان در هر بار كه توسط پليس يا دوربين‌ به دام بيفتند 22 يورو (معادل نود و سه هزار و پانصد تومان) جريمه مي‌شوند.

اين چهارمين بار است كه طرح محدوديت تردد خودروها بر اساس شماره پلاك در يك دهه اخير در اين كشور به اجرا گذاشته مي‌شود اما هر بار بيش از دو روز اجرا نشده ولي اكنون 5 روز است كه اين طرح اجرايي شده است. بر اساس آمارها ميزان ذرات معلق كوچكتر از 2.5ميكرون در شهر پاريس در هفته گذشته عموماً بيشتر از 80 ميكروگرم در مترمكعب بوده است. با اين حال شهرداري پاريس برنامه 5 ساله خود را براي مقابله با آلودگي هوا كه از سال گذشته آغاز كرده همچنان ادامه مي‌دهد. بر اساس اين طرح قرار است 10 هزار پاركينگ دوچرخه در پاريس ساخته شود كه براي اين منظور 150 ميليون يورو هزينه خواهد شد تا پاريس به پايتخت دوچرخه جهان تبديل شود. همچنين گاردين گزارش مي‌دهد، استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي در شهر پاريس و حومه آن تا اطلاع ثانوي رايگان اعلام شده تا شهروندان به جاي استفاده از خودروي شخصي از اتوبوس و مترو استفاده كنند.

شهر لندن نيز كه در سال هاي اخير، مسئولان شهري اقدامات قابل توجهي براي كاهش آلودگي هواي آن انجام داده‌اند باز هم روزهاي اخير را در ميان دود و غبار سپري كرد. گويي حتي الزامي شدن استاندارد يورو 6 از سال 2014 براي توليد خودروهاي جديد هنوز هم در روزهاي سرد سال براي اين شهر كارساز نيست با اين حال مردم انگليس هر سال هواي پاك و سالم بيشتري را تنفس مي‌كنند چرا كه از سال 1956 كه قانون هواي پاك به تصويب پارلمان اين كشور رسيده با آلوده‌كنندگان هوا بشدت برخورد مي‌شود.

در همين حال شهرداري لندن نزديك به دو دهه است كه عوارض سنگيني را براي افرادي كه مي‌خواهند با خودرو وارد مناطق مركزي لندن شوند در نظر گرفته، اين هزينه به‌قدري است كه اكثر مردم وسايل نقليه عمومي را ترجيح مي‌دهند. همين اقدام باعث كاهش چشمگير حجم ترافيك و افزايش سرعت متوسط خودروها در مناطق مركزي شده و آلودگي را سال به سال كم كرد. با اين حال ديلي ميل هفته گذشته به نقل از كارشناسان خواستار كاهش سرعت مجاز در بزرگراه‌هاي انگليس براي جلوگيري از آلودگي هوا شده است.

در چين نيز نزديك به دو ماه است كه بيش از 300 شهر در شمال اين كشور و نيز پكن و شانگهاي در معرض آلودگي شديد هوا قرار گرفته‌اند. بيشترين بخش از آلودگي هوا مربوط به استان هبي در شمال چين بوده كه سازمان هواشناسي اين كشور هفته گذشته در اخطارهاي خود، بالاترين سطح خطر و وضعيت قرمز را براي اين شهر صادر كرده بود.

در همين حال مقام هاي چين شديدترين سيستم حفاظتي و قضايي را به منظور مقابله با آلودگي‌هاي محيط زيست ارائه كردند به طوري كه در چند روز گذشته، دولت مركزي بيش از يكهزار و 100 مأمور محيط زيست را براي رسيدگي به پرونده‌هاي آلوده‌كنندگان هوا به شهرها و استان‌هاي مختلف اين كشور و همجوار پكن اعزام كرده است. به گزارش نيچر، دولت همچنين طرحي را ارائه كرده است كه براساس آن غلظت آلودگي ذرات معلق كوچكتر از 2.5 ميكرون در شهرها تا سال 2020 بايد 18 درصد و انتشار آلودگي هوا توسط صنايع فولاد و سيمان تا 30 درصد كاهش يابد. اين برنامه بر بهبود كلي كيفيت آب و خاك و هوا تمركز دارد. در اين كشور هرساله حدود 350 تا 500 هزار نفر به دليل آلودگي هوا دچار مرگ زودهنگام مي‌شوند. از اين‌رو قرار است خط قرمزي براي حفاظت محيط زيست تا سال 2017 در چين اعمال شود تا اهداف مورد نظر براي سال 2020 محقق شود.

** وارونگي دما(اينورژن) چيست؟
اينكه چرا اغلب شهرهاي اروپا در روزهاي اخير گرفتار آلودگي هوا شده‌اند همچنان پرسش بسياري از مردم است. كارشناسان مهم‌ترين دليل را پديده اينورژن عنوان مي‌كنند. به گفته آنان در حالت عادي، هواي گرم به سمت بالا و هواي سرد به دليل سنگيني به سمت پايين حركت مي‌كند. در اوايل روز لايه‌هاي زمين به دليل برخورد نور خورشيد گرم تر از لايه‌هاي زيرين مي‌شود.

در همين حال با شروع روز و آغاز فعاليت‌هاي انساني و مصرف سوخت هاي فسيلي، دماي هواي سطح زمين نيز زياد مي‌شود. اين هواي گرم هنگام حركت به سمت بالا يا هنگام جا به جايي به وسيله باد با لايه ‌اي هم دما از هوا كه توسط خورشيد در طبقات فوقاني جو تشكيل شده برخورد كرده و اين مانع تبادل هوا مي‌شود. نتيجه اين امر تشكيل يك سطح پوششي بالاي شهر است كه با افزايش فعاليت‌هاي انساني و به دليل محبوس شدن هوا در زير اين لايه، آلاينده‌هاي توليدي در سطح زمين باقي مانده و بالا نمي‌روند. در واقع هيچ كدام از آلاينده‌ها در به وجودآمدن چنين پديده‌اي دخيل نيست و فقط وضعيت پايدار و آرام جوي است كه آن را به وجود مي‌آورد كه به اين وضعيت اينورژن يا وارونگي دما گفته مي‌شود. هرچند انسان در آلوده كردن جو مؤثر است اما طبيعت نيز گاهي اوقات با پديده اينورژن در تشديد موضوع در كلانشهر‌ها دخالت دارد.

*منبع: روزنامه ايران، 1395.9.21
**گروه اطلاع رساني**9117**2002**انتشار دهنده: فاطمه قناد قرصي