نام خبرگزاری رسمی كشور تغییر كرد

به گزارش ایرنا، در چنین روزی یعنی در هشتم دی ماه 1360، سه سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، خبرگزاری پارس به خبرگزاری جمهوری اسلامی با نام اختصاری «ایرنا» (IRNA) تغییر نام داد و فصل تازه ای در فعالیت های این رسانه گشوده شد.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) خبرگزاری رسمی كشور است كه در 19 مرداد 1313 خورشیدی با عنوان ' آژانس پارس ' و با هدف تولید و بازتاب اخبار و رویدادهای مهم ایران، منطقه و جهان شكل گرفت.
در طول فعالیت 83 ساله ایرنا بسیاری از افراد بزرگ و قابل احترام كشور در این موسسه وارد شده و این رسانه تاثیرگذار طی این مدت به عنوان رسانه مادر كشور، بر پایه سه اصل سرعت، دقت و صحت به وظیفه اطلاع رسانی خویش جامه عمل پوشانده است.
تاكنون مجموعه ای از اسناد و رویداد ها و تحولات مهم كشور در این خبرگزاری تهیه و ثبت شده و این رسانه در طول دوران فعالیت خود سهم قابل توجهی در پشتیبانی از جریان اندیشه، فكر، خبر، سیاست و تدبیر در كشور را داشته است.
**تاریخچه خبرگزاری ایرنا
سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، خبرگزاری رسمی و ریشه دارترین نهاد حرفه ای گردآوری و انتشار خبر در ایران است.
این سازمان بر شالوده چند دهه فعالیت خبری و رسانه ای بنا شده و از نظر سابقه و ویژگی های حرفه ای، هیچ بنگاه خبری در ایران قابل همسنجی با آن نیست.
بنیان ایرنا در سال 1313 خورشیدی و با تاسیس «آژانس پارس» گذارده شد؛ بنگاه خبری كه در چارچوب سازمانی وزارت امور خارجه و با هدف گردآوری، ترجمه و انتشار اخبار ایران و جهان به وجود آمد.
نزدیك به چهار دهه بعد، وزارتخانه ای با عنوان اطلاع رسانی فعالیت خود را در دولت وقت آغاز كرد و بدین ترتیب در سال 1342، آژانس پارس به «خبرگزاری پارس» با نام اختصاری «پانا» (PANA) تغییر نام داد.
پیش از این، آژانس پارس برای مدتی بطور مشترك با رادیو فعالیت می كرد و تهیه كنندگی اخبار این رسانه را بر عهده داشت.
پایه گذاری وزارتخانه «اطلاعات و جهانگردی» در سال 1353 سبب شد تا خبرگزاری پارس نیز از نظر تشكیلاتی دگرگونی هایی را تجربه كند و در جریان این تحولات خبرگزاری پارس از اداره كل خبرگزاری به سازمان خبرگزاری تبدیل و به عنوان یك شركت سهامی دولتی شناسایی شد. اساسنامه آن نیز با 23 ماده و هفت تبصره به تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی رسید.

**جایگاه بین المللی ایرنا
خبرگزاری از سال های نخستین فعالیت، همكاری های خود با بنگاه های پرسابقه و مهم خبری غربی همچون «خبرگزاری فرانسه»، «آسوشیتدپرس»، «رویترز» و نیز خبرگزاری «آناتولی» تركیه را آغاز كند و در مسیر جهانی شدن شدن گام برداشت .
همكاری های ایرنا با خبرگزاری های جهان پس از انقلاب نیز ادامه یافت و توافقنامه های مهمی میان ایرنا و دیگر خبرگزاری های مهم آسیایی و منطقه ای همچون «شینهوا» (Xinhua) از چین، «ریانووستی» (RIA Novesti) و «ایتارتاس» (ITAR TASS) از روسیه، خبرگزاری «قنا» (QNA) از قطر، «یونهاپ» (Yonhap) از كره جنوبی و ... به امضا رسید.
ایرنا افزون بر همكاری های حرفه ای با طیف گسترده ای از خبرگزاری های مهم خارجی، عضو بسیاری از گروه ها و ائتلاف های مهم رسانه ای بین المللی است؛ «خبرگزاری بین المللی اسلامی» (IINA) وابسته به «سازمان كنفرانس اسلامی»، «سازمان خبرگزاری های آسیا- اقیانوس آرام» (OANA)، «ائتلاف خبرگزاری های غیر متعهدها» (NANAP)، «خبرگزاری اكو» (ECONA)، «خبرگزاری اوپك» (OPECNA) و «ائتلاف خبرگزاری های دریای خزر» (ACSNA) از جمله گروه های رسانه ای است كه ایرنا در آن حضور و نقشی فعال دارد.
***فرایند تولید در ایرنا**
گردآوری اخبار ایران و جهان مهمترین كاركرد و وظیفه بنیادین و اولیه این خبرگزاری بود.اما بعدها كار نگارش گزارش های خبری، تحلیلی، تفسیری و پژوهشی، مصاحبه های تخصصی و نیز انتشار بولتن های موضوعی، راهبردی و نظرسنجی را به عهده گرفت كه این رویكرد همچنان ادامه دارد.
فرایند تهیه اخبار در ایرنا همچون بسیاری از خبرگزاری های حرفه ای به دست سردبیران، خبرنگاران حوزه های گوناگون و رابطان خبر صورت می گیرد.
افزون بر این كه ایرنا در همه استان ها و شهرهای مهم كشور و نزدیك به 20 دفتر نمایندگی در سراسر جهان، خبرنگارانی پویا دارد كه كار گردآوری اخبار و گزارش ها و ارسال آن به سازمان مركزی را بر عهده دارند.
در خبرگزاری جمهوری اسلامی بخشی از اخبار در بخش شنود رادیو- تلویزیونی شبكه های بین المللی و نیز بخش ترجمه اخبار خارجی تهیه می شود.
در این پیوند، روابط عمومی سازمان ها و وزارتخانه ها نیز اخبار مربوط به خود را به سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی به عنوان قطب خبری كشور اعلام و ارسال می كنند.
بخشی از برآیند فعالیت های ایرنا در تارنمای آن قابل دیدن و دسترسی است. البته پیش از سال 1376، اخبار ایرنا روی تلكس (دستگاه الكترونیكی ارتباط نوشتاری راه دور) برای مسوولان و دیگر رسانه ها قابل دسترسی بود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی، افزون بر اطلاع رسانی و انتشار خبر روی تارنمای خود، تهیه خبرها، گزارش ها، تحلیل ها، گفت و گوها و بولتن های ویژه و اختصاصی را بر عهده دارد كه برای استفاده در فرایند سیاستگذاری ها در دسترس مسوولان كشور قرار می گیرد.
البته بخشی از بولتن ها نیز در حوزه مسایل گوناگون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... به دست خبرنگاران و پژوهشگران ایرنا تهیه می شود تا برای بهره وری عمومی انتشار یابد.
در این میان باید به كاركردهای پژوهشی خبرگزاری نیز اشاره كرد كه بخش عمده آن در اداره كل پژوهش و بررسی های خبری ایرنا صورت می گیرد. در این پیوند، كاركردهای پژوهشی یاد شده در كنار تولیدات خبری كه در اتاق خبر ایرنا سامان می یابد، روی تارنمای ایرنا برای بهره مندی عمومی قابل دسترسی است.
تهیه بولتن های پژوهشی، نمایه سازی روزنامه ها و نشریات، ایجاد بانك اطلاعاتی- خبری، انجام دادن طرح های نظرسنجی و از همه مهمتر مصاحبه های عمقی و حرفه ای، تحقیق، تفسیر و پژوهش در مورد طیف گسترده ای از اخبار روز و نیز فرایندهای داخلی و خارجی در حوزه های گوناگون در زمره وظایف دفتر پژوهش ها و بررسی های خبری قرار دارد.
**دانشكده خبر و موسسه ایران
خبرگزاری جمهوری اسلامی برای تكمیل رسالت خبررسانی و آگاهی بخشی خود توجه ویژه ای نیز به تربیت خبرنگاران كارآمد و حرفه ای داشته است.
در این پیوند، «دانشكده خبر» به دلیل نیاز نظام رو به توسعه رسانه ای كشور و نبود رشته های تحصیلی خبرنگاری در مراكز آموزش عالی پایه گذاری شد و از سال 1376، پذیرش دانشجو برای آموزش و تربیت خبرنگاران، دبیران، سردبیران و عكاسان خبری رسانه ها را آغاز كرد.
تاسیس موسسه «فرهنگی- مطبوعاتی ایران» در سال 1373 نیز اقدامی در راستای تحقق اهداف رسانه ای سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی بود كه زیر صاحب امتیازی ایرنا صورت گرفت.
2 سال پس از آغاز به كار موسسه ایران، «روزنامه ایران»، روزنامه «ایران سپید» به عنوان نخستین روزنامه به خط «بریل» ویژه نابینایان و كم بینایان در سال 1375 انتشار یافت تا پنجره تازه ای رو به خبر را پیش روی آنان بگشاید.
در ادامه، نیاز مخاطبان غیرفارسی زبان نیز سبب شد تا موسسه فرهنگی-مطبوعاتی ایران روزنامه های «الوفاق» و «ایران دیلی» را به ترتیب به زبان های عربی و انگلیسی، از سال 1376 منتشر سازد.
دیگر روزنامه زیر مجموعه موسسه فرهنگی- مطبوعاتی ایران، «ایران ورزشی» است كه سال ها در حوزه خبر رسانی به ورزشكاران و ورزش دوستان فعالیت می كند.
یكی دیگر از فعالیت های رسانه ای ایرنا، راه اندازی «ایرنا فیلم» در سال 1390بود كه به عنوان نخستین تارنمای اختصاصی فیلم خبری در ایران شناخته می شود.
***رویكرد به بهره وری از فضای مجازی و شبكه های اجتماعی ***
همگام باسیر تحولات در نظام اطلاع رسانی و استفاده از فضای های مجازی و شبكه های اجتماعی به عنوان رویكرد و راهبرد برای تنوع در عرضه خبر و افزایش ضریب نفوذ اطلاع رسانی در لایه های مختلف اجتماعی از سال 1393 در دستور كار سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی قرار گرفت و هم اكنون این سازمان با حضور گسترده در گروه ها و كانالهای اجتماعی ضریب نفوذ اطلاع رسانی خود را در جامعه افزایش داده است .
هم اكنون علاوه انتشار اخبار از طریق سایت های استانی، كانالهای اطلاع رسانی ایرنا در تمامی استانهای فعال است و اخبار و تولیدات سازمان را در اختیار مخاطبان قرار می دهد .
از دیگر طرح های سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی، راه اندازی بخش چند رسانه ای، ایجاد تارنمای «ایرنا مقاله» و نیز «مدرسه روزنامه نگاری » است كه با هدف تبدیل به قطب مهم آموزشی و پژوهشی- خبری كشور در فضای مجازی صورت گرفته و فعالیت آن ها در شهریور ماه 1393 همزمان با هفته دولت آغاز شد.
همچنان كه گفته شد، خبرگزاری جمهوری اسلامی بر پایه هشت دهه سابقه فعالیت حرفه ای در حوزه خبر و نیز پژوهش، قطب مهم رسانه ای كشور به شمار می رود.
در طول سال های گذشته، بویژه از سال های پس از انقلاب اسلامی، سردبیران، خبرنگاران و كاركنان ایرنا، انجام دادن یا به جای آوردن رسالت خبررسانی و آگاهی بخشی به جامعه با رعایت اصل امانتداری، استقلال نسبی، راستگویی، همه سویه نگری و دوری گزیدن از مصلحت اندیشی و اجتناب از محافظه كاری را در دستوركار خود قرار داده اند.
افزون بر آنچه گفته شد، طراحی نشان واره (لوگو) ایرنا نیز نمایاننده سیاست های خبری سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی است. در این نشان واره، نمادی از خانه خدا با نوار تلكس خبرگزاری با هم تركیب شده تا كارویژه خبررسانی حقیقت محور ایرنا را به تصویر كشد.
در طول سال های گذشته، نوع فعالیت خبری بسیاری از خبرنگاران و كاركنان خبرگزاری ایرنا با الهام از این نشان واره به پیش رفته است. ظرف هشت سال دفاع مقدس، 12 تن از خبرنگاران و عكاسان ایرنا به مقام والای شهادت رسیدند یا اسیر شدند كه جلوه ای از رسالت این رسانه ملی است .
حركت قافله شهیدان ایرنا، حتی پس از سال های دفاع مقدس نیز متوقف نشد و شهادت «سپهدار ساجدی رییسی» خبرنگار و «سید مهدی میرافضلی» عكاس خبرگزاری جمهوری اسلامی ‎در پانزدهم آذرماه سال 1384 و بر اثر سانحه سقوط هواپیمای سی-130 ارتش جمهوری اسلامی ایران به مقصد چابهار (منطقه برگزاری رزمایش ارتش ) همچنین شهادت محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی در مزار شریف افغانستان به دست گروه طالبان در 17 مرداد 1377 كه سالروز این رخداد در تقویم ملی ایران به عنوان روز خبرنگار نامیده شد ، نشانگر حركت روان این قافله است.
در سطح جامعه، ایرنا به دنبال تقویت وحدت ملی، ایجاد روحیه نشاط و امید در كشور و برقراری ثبات، آرامش و اعتمادسازی در افكار عمومی است.
در ادامه، ایرنا در پی انعكاس نظرها و دیدگاه های مختلف در زمینه های گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... و نقد كارشناسانه و نه احساسی این دیدگاه هاست. ضروری تر از نقد و بررسی دیدگاه ها، نقد كاركردها است كه این مهم با هدف توسعه و پیشرفت كشور مورد توجه قرار گرفته است.
2093 ** خبرنگار : اصغر دواتگر*** انتشار: سلطانمرادی